Tíminn - 30.05.1995, Blaðsíða 4

4
Þri&judagur 30. maí 1995
ttEMffmt
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 5631600
Símbréf: 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Tæknideild Tímans
Mynda-, plötugerb/prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Mána&aráskrift 1550 kr. m/vsk. Verö í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Náttúrufarið ræö-
ur lífskjörunum
íslendingum hefur tekist að vinna bug á gólfkulda og
að mestu leyti á lekum húsþökum, sem þjakað hafa
þjóðina frá upphafi byggðar. Efnahagur og tækni-
framfarir samfara góðri heilbrigðisþjónustu valda því
að fólki líður betur í landinu en áður í sögu þess.
Hungur og húskuldi heyra sögunni til.
En þótt búksorgum linni er afkoma fólks og at-
vinnuvega mjög háð náttúrufari, og það í mun ríkara
mæli en maður gerir sér grein fyrir í fljótu bragði.
Veðurfar hefur verib heldur milt síðan fyrir miðja
öldina. Hafísinn hefur rétt minnt á sig og fimbulvet-
ur eru aðeins í barnsminni aldraðs fólks.
Sjórinn fyrir Norðurlandi mælist nú kaldari en að
minnsta kosti síðustu hálfa öldina og jafnvel þótt
lengra sé leitað aftur í tímann. Óefað hefur kuldinn
mikil áhrif á lífríki sjávarins, og þab er hald þeirra
sem gerst til þekkja að kalda sjávartungan, sem nær
langt suður með Austfjörðum, varni því að síldar-
göngur norsk-íslenska stofnsins komist inn í íslenska
lögsögu og alls ekki á gömlu góðu veiðislóðina úti
fyrir öllu norðanverðu landinu.
Breyting á hafstraumum getur valdið því að fiskur
leggist frá og leiti þangað sem lífsskilyrði henta hon-
um betur. Sjávarhitinn fyrir norðan er við frostmark-
ið í sumarbyrjun og það kann ab hafa alvarlegar af-
leiðingar fyrir fiskgengd og viðkomu fiskistofnanna.
Samhliða breyttum hafstraumum verða breytingar
í lofthjúpnum og þarf ekki upp að telja hvernig veð-
urfarið í vetur og vor leikur mannlífið og afkomu-
möguleika, sérstaklega fyrir vestan og norðan.
Fugl verpir í skafla og ær bera á húsi og leiðum
milli byggða er haldiö opnum með snjóruðnings-
tækjum. Allt þetta hlýtur að minna á að íslensk nátt-
úra er óstöðug og að þrátt fyrir einangruð hús, hita-
veitur, bíla og öfluga, rafeindastýrða veiðitækni, eru
landsmenn enn háðari sjálfri náttúrunni og þeim
breytingum sem hún tekur í sífellu, en látiö er í veðri
vaka að öllu jöfnu.
Ofurtæknivædd fiskiskip með ótrúlegan togkraft
auka ekki fiskgengd og baggarúllur, sem hundrað-
falda afkastagetu í heyskap, bæta ekki kjör bænda, en
þeim fer ört hrakandi mitt í allri tæknivæöingunni.
Þegar grannt er að gáð er það náttúrufarið, blítt eða
strítt, til lands og sjávar, sem ræður lífskjörunum.
Þjóðarbúskapur íslendinga byggist á náttúrlegum og
endurnýjanlegum auðlindum og bregðist þær, er
voðinn vís.
Á framfaraskeiðum síðustu áratuga hefur þess ekki
alltaf verið gætt sem skyldi að ofnýta ekki gæði lands
og sjávar og að ganga að því sem vísu að náttúran sé
óendanlega gjöful. En straumum hafs og gangi veð-
urkerfa veröur ekki stjórnað. Er því skynsamlegra að
reyna að vinna með náttúruöflunum, en ekki streit-
ast í sífellu á móti þeim eða afneita lögmálum þeirra,
þótt oft séu þau mannfólkinu andstæð.
Ofveiði, offjárfestingar og offramleiðsla rýrir af-
komumöguleikana og stríðir gegn vel þekktum lög-
málum um jafnvægi í búskap og umgengni við nátt-
úru.
Ab hygla eba hygla ekki konum
Landsþing sjálfstæðiskvenna í Hveragerði
Konur óánægðar með rýrt
hlutskipti í stöðuveitingum
llvmffm. wrgv-vwv.
KONUR i landsjiingi Undssam-
bands sjálfstæðiskvenna, *em nú
stendur yftr 1 Hvermgerði, eru ikaí-
lega óánægðar með rýrt hluUkipli
siU i sUiðveitingum f stjómarsam-
Undsþinga ijilfstæðiskvenna i bands njilfatæðiakvenna við mynd-
fostudagskvöld að tfmabært væri un siðustu ríkisstjóniar og rýn.
fvrir kunur I Sjilfatæðisftokknum hluts sjilfstæðiskvenna mnan hcnn-
aA staldra við og skoða milin I kjöl- ar myndi valda flokknuin fylgis-
far rýrs hlutar kvenna innan Sjilf- UpL Nýju^u ^^sk^nakannjmir

Landssamband sjálfstæðiskvenna
hélt þing í Hveragerði um helg-
ina, þar sem þær lýstu megnri
óánægju meö rýrt hlutskipti sitt í
stöðuveitingum og embættum á
vegum flokksins. Samkvæmt
fréttum var Þorsteinn Pálsson
sendur á fundinn til að róa kon-
urnar niður og virðist hafa tekist
þaö nokkuð vel. í það minnsta
uröu engar meiri háttar óeirðir.
Ljóst má vera að forustukonur
flokksins hafa líka veriö teknar í
skólun hjá karlrembunum í Val-
höll og þær settar í einhvers kon-
ar endurhæfingarprógram til að
þær ættu auðveldara með að
sætta sig við orðinn hlut.
Árangur þessarar endurhæfing-
ar birtist m.a. í því að formaður
kvenfélagsins greindi frá þeirri
niðurstöðu á þinginu, að eftir að
Sjálfstæðisflokkurinn var búinn
að hunsa konur nær algerlega í
eftirleik kosninganna og svipta
þær þeim fáu póstum sem þær
höfðu haft, jók flokkurinn fylgi
sitt samkvæmt skoðanakönnun-
um. Af einskærum vilja til að
sætta sig við orðinn hlut, dró for-
maðurinn þá ályktun af þessum
skoöanakönnunum Valhaliar-
manna að umræða og mótmæli
sjálfstæðiskvenna „hafi ekki skað-
að flokkinn".
Farsælla a& flagga
ekki konum
Flestir aðrir skilja þessa niður-
stöðu þannig, að augljóslega sé
það líklegt til vinsælda fyrir
stjórnmálaflokka að hunsa kon-
ur! Ef menn minnast þess jafn-
framt að Kvennalistinn var nán-
ast dottinn út af þingi, þá er mjög
freistandi að draga af þessu þá
ályktun að kvennamálin eigi ekki
upp á pallborðið hjá kjósendum
þessar vikurnar. Það virðist því
farsælla ab flagga konum ekkert
sérstaklega í krafti kynferðis síns,
heldur stilla þeim einfaldlega upp
sem hverjum öðrum stjórnmála-
manni vib hliöina á körlunum.
Þannig voru framsóknarmenn í
GARRI
Reykjavík sagðir vondir við konur
í prófkjöri sínu fyrir kosningar,
fyrir það að taka ekkert sérstakt
tillit til pípulagnanna í frambjóö-
endum. Það virbist hafa gefist
ágætlega, því flokkurinn er orð-
inn næst stærstur í borginni.
Hvert dæmið af öðru virðist því
styðja þá kenningu að betra sé
fyrir stjórnmálaflokkana að vera
ekki of tillitssamir viö kvenpen-
inginn.
Jafnréttis-Páll í
kvennafans
Nú hefur Páll Pétursson skipab í
Jafnréttisráð og er ráðið nú kvenna-
ráð, því allir í rábinu eru konur.
Tæplega er þessi kvennasamsetning
þó tilviljun og líklegast aö Páll hafi
ekki viljað stofna til ófriðar við kon-
ur vítt og breitt um flokkakerfið og
landið, fyrir nú utan það að Páll er
mikill kavalér þegar konur eru ann-
ars vegar. Hins vegar er þetta ekki
skynsamleg pólitísk ákvörðun hjá
Páli, ef marka má kenninguna að
það sé pólitískt sterkara að hygla
ekki konum.
Það verður því fróðlegt að fylgjast
með því hvort Jafnréttisráð missir
vinsældir sínar viö þaö að verða
kvennaráö eða hvort skipan ráðsins
á eftir að bitna pólitískt á Páli. Komi
þessi kvensemi Páls honum í koll
og hann uppskeri minni pólitískar
vinsældir fyrir, má segja aö ekki ein-
asta hafi sannast að breyta þarf um
áherslur í kvennapólitík stjórn-
málaflokkanna, heldur hafi sannast
á Páli hið fornkveöna, að „köld séu
kvennaráb"!
Garri
Heimsmeistarar í skipulagningu
Tilbrigði um frægðina
.... . •___m*. Vrini o« ilhif fynr luliu hiiiL
Vtð fjleuma ai Þ«m
ita haÍJ ttkut »* WO»
undu heurunn » mí*»n V“
þykjumw noUtuö vta ua »ö Þ»ö
etki rrtt. W> þurture tUd
ini raerfci á KnMján. ctn» o« *
villtu ilfUmar. viö vituin »ö hann
myr aftur. fr»*ö ham ruerta i
ottur. hann neyöist til þe»s ab
Ul hatia Við t«um ttaðst »ö
honum þvi hann stðlar á okXiu
Bjori þarí ekki á okkur að halda.
Hún er fr»«. 0« hvað gerir hun
fyrtr okkur? Ekkert.
Kjallaxirin
gaasaatta? “sasssssss.|
■ffsr'Síisar-
Vilduð hiö kaupa æviminingar konu
'iem hefur alltaT verið falleg, gafuð.
úu tl^^aðandloeaukbessnðp,
Voðalega skapvondur Frakki skrif-
ar í DV í gær um íslenska frægð og
frama og er að reyna að halda því
fram að heimsbyggðin standi ekki
á öndinni ár og tíð, fyrr og síð yf-
ir íslenskum frægðarkonum og -
mönnum.
Maðurinn er svo blindaður af
frönskum menningarhroka að
hann heldur því jafnvel fram að
flestir landa sinna viti ekki einu
sinni að Frakkar urðu heims-
meistarar í göfugustu íþróttagrein
allra tíma, handboltanum, í frá-
bærlega vel skipulagðri keppni í
fremsta boltaleikja- og kraftlyft-
ingamannalandi heims.
Frakkar vilja náttúrlega ekkert
af þessari upphefð sinni vita,
vegna þess að keppnin var haldin
á Islandi, og eftir að heimamenn
lentu einhvers staðar í 11.-16.
sæti (hver veit í hvaöa?) stóð
keppnin ekki lengur um að slá
hina út í handbolta, heldur um
skipulagningu handboltaleikja.
Þar slógu íslendingar alla
keppinautana út af laginu og var
ekki talað um annað í heims-
pressunni og tugum sjónvarps-
stöðva, sem nábu til hundraða
milljóna manna, um hve íslensku
skipuleggjendurnir væru rosalega
góðir og betri en allir aðrir í heimi
hér.
Þetta sögðu allir og fréttamiðl-
un ríkisins oftar og betur en
nokkur annar.
Mestir og bestir
Svo fer Frakkinn að tala um
bestu dægurlagasöngvara í heimi
og svei manni þá ef hann er ekki
að reyna aö halda því fram ab
Bjöggi, Bo og Björk hafi ekki lagt
heiminn kylliflatan að fótum sér,
eins og hver mabur veit. Af hverju
hafa Frakkar svo sem að státa í
dægurlagaheiminum? Nokkrum
körlum og kerlingum, sumum
dauðum, sem syngja vísur án að-
stoðar nokkurra tonna af græjum
og eru svo púkó að kunna ekki
einu sinni að syngja á ensku.
Svo sér maðurinn ofsjónum yf-
ir því hve vel kvikmyndafólkinu á
Fróni tekst ab sópa að sér verð-
launum á alþjóðlegum kvik-
myndahátíðum og þykist hafa
veriö kortér að leita að þorpi á
landakorti, sem vann sér það til
frægðar ab þar var sýnd íslensk
kvikmynd sem fékk verblaun. Svo
lætur Frakkinn að því liggja að
það séu fleiri kvikmyndajöfrar en
hann Sigurjón okkar sem fram-
leiða bíó sem kosta milljónir doll-
ara.
Um hetjusöngvara okkar og
keppnisglaðar fegurðardísir er far-
Á víbavangi
ib orðum sem ekki eiga að sjást í
fjölmiðlum, hvorki heima né
heiman. Allt er best og glæsilegast
sem frá íslandi kemur og hananú.
Frægðargöngur
Frægbarganga íslendinga í út-
löndum hófst ekki meb skipu-
lagningu handboltakeppni eða
grjótburöi og staurakasti. Ekki
einu sinni með fegurðardísum á
sundbolum. Hún er jafngömul
Garðari Hólm, sem söng „Kindur
jarma í kofunum" í höll Múham-
eðs Ben Ali, og frægt varð meðal
menningarþjóða.
Og af því að Mörlandinn er
meiri og betri kostum búinn en
annað fólk, er eölilegra ab halda
afrekum okkar á lofti en annarra
þjóða mönnum. Þessu áttar
Frakkinn, sem býr á íslandi, sig
ekki á og sér ekki að það er öld-
ungis óþarfi að halda annars
flokks afrekum á lofti.
íslendingur, sem bjó lengi í út-
landinu og var fréttaritari fyrir
öflugan fjölmiðil, skrifaði nýverið
grein um íslenskan áhuga á at-
burðum í útlöndum. Hann sagð-
ist oft hafa reynt að skrifa um
fréttnæma atburöi sem skeðu í
landinu sem hann bjó. Fyrir þeim
var enginn áhugi í íslenska fjöl-
miðlinum, hann vildi fá alvöru-
fréttir.
Fréttaritarinn var til dæmis
áminntur sérstaklega um ab fylgj-
ast vel með og senda heim ítar-
lega frásögn af íslenskum kór,
sem söng á torgi í úthverfi ein-
hvern ágætan eftirmiðdag.
Þetta er það sem vib viljum
heyra og sjá. íslendingar að gera
það gott mebal þjóðanna eru þær
fréttir frá útlöndum sem vert er
aö taka eftir. Einkanlega samt ef
það er á einhverjum þeim sviðum
sem heimurinn fylgist með af
hvað mestum áhuga, svo sem feg-
urðarsamkeppni stúlkna, dægur-
lagaframa og skipulagningu
handboltamóta.
Það, sem Frakkinn í DV ekki
skilur, er það að okkur kemur ekk-
ert við hvaö Frakkar eru ab gera í
Frakklandi eða hvort þeir vinna
boltaleiki á íslandi. Við viljum
frétta af aðalatriðunum, eins og
hvaða íslendingar meika það í
Frans og hverjir eru heimsmeist-
arar í skipulagningu handbolta.