Tíminn - 24.08.1995, Blaðsíða 8

Tíminn - 24.08.1995, Blaðsíða 8
8 WHwvlfw Fimmtudagur 24. ágúst 1995 ASpáni er komiö upp hneykslismál, sem sagt er aö líklegt sé ab veröi Felipe González, for- sætisráöherra og leiötoga Sósíalíska verkamanna- flokksins (PSOE), aö falli sem stjórnmálamanni. Endalok stjórnmálaferils Gonzálezar, sérstaklega ef þau yrbu meb þessum hætti, myndu þykja nokkuö sögu- leg. González hefur veriö forsætisrábherra í næstum 13 ár og er því í margra aug- um orbinn einskonar ímynd þess lýöræöislega Spánar, sem reis eftir fráfall Francos einræbisherra 1975. Máliö er þannig vaxiö aö ár- in 1983- 87 myrtu dularfull samtök hryöjuverkamanna, sem nefndust ,FreIsishópar gegn hryöjuverkamönnum" (Gal), 27 manneskjur í frönsku Baskahéruöunum. Fyrir löngu þótti ljóst, aö Gal væri eitt- hvaö tengt spænskum yfir- völdum, þótt yfirvöldin neit- uöu því. Hópur þessi beitti sér gegn basknesku neöanjaröar- hreyfingunni Eta, sem lengi hefur veriö spænskum stjórn- völdum ærinn höfuöverkur. Eta minnir um margt á írska lýöveldisherinn (IRA) og vill Baskaland sjálfstætt. Heibarlegur dómari Menn þeir, sem Gal myrti í Frakklandi, munu margir hafa veriö félagar í Eta eöa tengdir þeim samtökum, ekki þó allir. Nú segist Baltasar Garzón, fertugur rannsóknardómari í Madrid, hafa fengiö fram vís- bendingar um aö González hafi staöiö fyrir því aö Gal var komiö á fót og sjálfur veriö foringi hryöjuverkamanna þessara. Fleiri fyrrverandi eöa núverandi háttsettir menn í Sósíalíska verkamannaflokkn- um, þ.á.m. fyrrverandi ráð- herrar innanríkis- og varnar- mála, eru einnig undir grun í þessu samhengi. Aldrei fyrr í Spánarsögu hef- ur dómari dirfst aö leiða aö stjórnarformanni grun um að hann heföi verið foringi hryöjuverkahóps. Enda halda sumir stuöningsmenn Gonz- álezar því fram að Garzón sé aðili að samsæri gegn forsætis- ráðherranum og jafnvel að hann sé genginn af göflunum. En nú hefur Garzón orö á sér meö betra móti, sérstaklega fyrir að vera heiöarlegur og ónæmur fyrir freistingum eins og tilboöum um mútur. Hann hefur þar að auki verið hliö- hollur Sósíalíska einingar- flokknum, þótt ekki sé hann flokksbundinn. Og þeir Gonz- ález voru þar til fyrir skömmu samstarfsmenn í stjórnmál- um. í þingkosningum fyrir tveimur árum var Garzón ann- ar á lista sósíalista í Madrid, beinlínis að ósk Gonzálezar, sem gerði ráð fyrir aö þessi heldur ungi og ærlegi dómari drægi verulegt fylgi að flokkn- um, sem þá þegar var hrjáöur af hneykslismálum. Fjármögnun úr innan- ríkisráðuneyti? En í fyrra dró Garzón sig út úr stjórnmálum og sagði viö það tækifæri af beiskju nokk- urri aö González hefði með- höndlað sig eins og „leik- brúöu." í blöðum var bollalagt aö Garzón hefði orðið fyrir vonbrigöum af því að hann Forsœtisráöherra Spánar er undir grun um aö hafa stjórnaö hryöju- verkahópi, er myrti stuönings- menn basknesku neöanjaröarhreyf- ingarinnar Eta í Frakklandi BAKSVIÐ DAGUR ÞORLEIFSSON Eta-menn dulbúnir á fundi meb fréttamönnum. Framan af níunda ára- tugnum hrœddust margir þá mjög. Foringi hryðju- verkamanna? heföi ekki verið tekinn í stjórnina sem innanríkisráð- herra. Hóf Garzón nú störf við ríkissaksóknaraembættiö og hélt áfram rannsóknum á starfsemi Gal, en á því haföi hann þegar veriö byrjaður er hann fór út í stjórnmálin. Mikilvægasta vitni rann- sóknardómarans í málinu er Ricardo García Damborenea, fyrrum ieiötogi sósíalista í Baskahéraðinu Vizcaya. Við yfirheyrslu fyrir um þremur vikum játaði hann að hann heföi þegar meðan Gal var að verki kunnað skil á hópnum, og bætti viö því, sem mörgum þótti mestum ög geigvænleg- ustum tíöindum sæta: „Felipe González vissi vel um þetta. Eg ræddi þetta við hann, ekki bara einu sinni, heldur oft." Út frá þessum vitnisburöi og ýmsu ööru, sem komið hefur fram við rannsókn málsins, komst Garzón dómari að þeirri niöurstöðu, að líkur bentu til að sá sem stjórnaði Gal hefði enginn annar verið en forsætisráöherra landsins. Aörir, sem játað hafa á sig meðsekt, hafa viö yfirheyrslur haldið því fram, aö þeir sem gáfu Gal fyrirmæli hafi verið þáverandi innanríkisráöherra, José Barrionuevo, og ráöu- neytisstjóri hans. Hrybjuverk sín fjármagnaði Gal sam- kvæmt sömu heimildum úr leynisjóöi á v^gum innanríkis- ráöuneytisins. Trúverðugt vitnl? González fullyrðir að nefnd- ar ásakanir á hendur sér séu tilhæfulaus rógur og mörgum þykir harla ótrúlegt aö hann hafi verið svo nákominn Gal sem Garzón telur líkur á að verið hafi. Aö vísu kemur fyrir aö framkvæmdar eru óbeint á vegum stjórn- og yfirvalda ýmsar aðgerðir eilítið til hliðar viö lög og rétt (einnig í lýð- ræðisríkjum), en í slíkum til- fellum er yfirleitt reynt að tryggja að ekki sé hægt að tengja æðstu ráðamenn vib aðgeröirnar og ab sjá til þess að þeir geti á trúveröugan hátt svariö fyrir að hafa nokkuð vitað um hlutdeild stjórn- og Garzon t.v. og Gonzáiez í kosn- ingabaráttu 1993. Þá iék allt í lyndi á milli þeirra. yfirvalda í slíkum athöfnum - meira að segja með góðri sam- visku. Þeir sem gruna González um græsku í þessu máli benda á ab á fyrstu árum níunda áratugar hafi verið ríkjandi mikil heift í garð Eta og hræbsla við það vegna hryöjuverka þess, sem samtök þessi frömdu þá stund- um næstum daglega. Fyrir því urðu einkum lögreglumenn og herforingjar, en einnig óbreyttir borgarar. González, er sagt, kynni að hafa óttast að Spánverjar myndu upp til hópa snúast í lið með þeim, sem vildu endurreisa stjórnar- far Franco- tímans, ef ekki tækist að berja Eta niður. Og Francosinnar voru þá enn ekki alveg af baki dottnir. Ekki þykir öllum Damboren- ea trúveröugt vitni og gruna hann, líkt og Garzón, um hefndarhug í garð Gonzálezar. Domborenea hraktist sem sé fyrir fimm árum úr Sósíalíska verkamannaflokknum út frá deilum við forystumenn bask- neskra sósíalista, hallaðist síð- an að kommúnistum um skeið og loks að Alþýðuflokknum, sem er helsti stjórnarand- stöðuflokkur Spánar, íhalds- samur og mun hafa í röðum sínum allmargt gamalla Francosinna. Enn er ekki vitað hvort mál verði höföað gegn Gonzálezi. En margra álit er að umræðan um þetta hafi þegar skaðaö hann og flokk hans svo mjög, að hann muni ekki einu sinni endast í embætti til næstu kosninga, sem eiga að fara fram næsta vor, hvernig sem framvinda Gal-málsins annars verði. Andstæbingar forsætis- ráðherrans, einnig þeir af þeim sem á sínum tíma munu ekki hafa harmað hryðjuverk Gal, krefjast nú eöa leggja til ab hann segi af sér.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.