Tíminn - 04.05.1996, Blaðsíða 14

14
Laugardagur 4. maí 1996
Mannbætandi uppeldisrit
Vaka Helgafell hefur undanfar-
in ár staöið sig vel í að gefa út
barnabækur eftir nýliða í rit-
höfundastétt og hafa með því
áreiðanlega stuðlað að endur-
nýjun og glætt áhuga fólks fyr-
ir því ab skrifa fyrir þennan ald-
urshóp. Á sama tíma þarf for-
lagið að sjálfsögðu að huga að
arðsemi útgáfu sinna bóka og
því getur þessi verðlaunasam-
keppni stundum orkað tvímæl-
is því ab við lestur sumra verð-
launabókanna hefur stundum
sá grunur læðst að manni að
það sem vaki fyrir dómnefnd
verðlaunasjóðsins sé ekki að
verðlauna bækur fyrir bók-
menntagildi þeirra heldur séu
þær ekki síður valdar með tillti
til þess hvort þær teljist væn-
legar til sölu. Þannig hefur það
einkennt sumar verðlaunabæk-
ur Vöku-Helgafells að vera
hressilegar, á iéttu en vönduðu
máli, með smá skammti af heil-
brigðri spennu og vænum
slatta af mannbætandi uppeld-
isþáttum án þess að geta bein-
línis talist til skáldskapar. Þessu
er eingöngu slegið hér fram til
íhugunar því undirritaðri er að
sjálfsögðu ókunnugt um það
hverju dómnefndin hefur úr að
velja hverju sinni.
En þetta er einmitt vandi
þeirrar bókar sem fyrir
skömmu hlaut íslensku barna-
bókaverðlaunin 1996. Bókin
heitir Grillaðir bananar og er
eftir mæðgurnar Fríðu Sigurð-
ardóttur og Ingibjörgu Möller.
Strax í fyrsta kafla bókarinnar
er gefinn tónninn að drifkrafti
skrifanna, sem er að leiðbeina
unglingum frá villum drykkju,
líkamlegrar leti tölvufíkla og
öðru því sem háir íslenskum
unglingum. Ekki í bölsýnum
eða fyrirlitningartón, fjarri því,
þetta er góðlátleg saga sem gef-
ur unglingum fyllsta tækifæri
til að koma fram á eigin verð-
leikum — en bobskapurinn ber
textann og söguþráðinn ofur-
liði.
Foreldrar Bjarna og vinar
hans Tómasar véla þá til ab fara
í 6 daga gönguferð á Strandir í
sumarfríinu, m.a. vegna þess að
þeir þurfi á hreyfingu og úti-
veru að halda til að bægja þeim
frá undirheimasollinum en í
einhverri rælni höfðu þeir
keypt landabrúsa af misyndis-
legum náunga daginn sem þeir
ætluðu að fagna próflokum.
Þeir duttu í það, drápust
brennivínsdauða og voru born-
ir heim af lögreglu. Þetta hlið-
BÆKURT
LÓA ALDÍSARDÓTTIR
arspor var þó alger undantekn-
ing því þeir dauðsáu eftir uppá-
tækinu, skömmuðust sín og
lofuðu að gera þetta aldrei aft-
ur, þeir eru sem sagt upplagt
efni í fyrirmyndarmenni.
Spennusagnaþráður hefur
verib tekinn upp á ýmsum
sviðum bókmennta og óleyst
glæpamál í mildari kantinum
hafa gjarnan verið notuð í sög-
um fyrir börn og unglinga enda
getur það verið prýðis þjálfun í
rökhugsun og ágætasta
skemmtun að freista þess að ná
einhverjum botni í flóknu og
dularfullu sakamáli. Til að svo
geti oröið er það grundvallar-
regla að spennusagan inni í
sögunni sé nægilega falin til að
lesandi átti sig ekki umsvifa-
laust á því hver framvindan á
að vera eins og hér gerist. At-
burðarásin verður svo fyrirsjá-
anleg hér ab hún drepur alveg
þá spennu sem hún átti, vænti
ég, að kveikja. Nú eru einhver
ár síðan undirrituð las spennu-
sögur eftir einn útbreiddasta
barnarithöfund álfunnar, Enid
Blyton, og Ármann Kr. Einars-
Styrkir frá Reykjavík-
urborg vegna sumar-
starfaló, 17 og 18 ára
skólanema
Sú tilraun verbur gerb í sumar að Reykjavíkurborg styrkir
fyrirtæki og stofnanir í Reykjavík til að ráða til sín skóla-
nema sem verba 16, 1 7 eba 18 ára á árinu 1996. Einnig
gefst bændum kostur á að sækja um styrk.
Markmiö meb þessari tilraun er ab gefa reykvískum skóla-
nemum kost á meiri fjölbreytni í vali á sumarvinnu, efla
tengsl þeirra vib atvinnulífib og fjölga starfstilboöum fyr-
ir þennan aldurshóp.
Gert er ráb fyrir ab styrkurinn verði 3/4 af heildarlauna-
kostnabi, þó aldrei hærri en 14.000 kr. á viku, og greiöist
eftir á gegn framvísun launasebla. Um er að ræba allt ab
100 störf, miöaö er vib 7 klst. vinnudag og reiknab meb
sex til sjö vikna ráðningartíma á tímabilinu 10. júní til 1.
ágúst 1996.
Skilyrði fyrir ofangreindum styrk er ab atvinnurekendur
sýni fram á ab án tilkomu hans hefbi ekki veriö rábib í
starfib. Væntanlegur starfsmaður skal vera á skrá hjá
Vinnumiðlun skólafólks, sem hefur milligöngu um rábn-
ingarnar.
Styrkumsóknir sendist til Vinnumiblunar skólafólks,
Engjateigi 11, 105 Reykjavík, sími 588 2599, fyrir 15. maí
nk., á eybublöbum sem þar fást.
Atvinnu- oa ferbamálastofa Reykjavíkurborgar
Vinnukmiðlun Reykjavíkurborgar
son og fleiri sem hafa nýtt sér
þetta form til að vekja athygli
unglinga og hef því samanburð
ekki tiltækan. Hins vegar verð-
ur að minnast þess að væntan-
legur lesendahópur Grillaðra
banana hefur alist upp við gíf-
urlegan fjölda spennumynda
með flóknum söguþræði og
hörku af öllum gerðum og mér
þykir mjög líklegt að hann
þyrfti ekki að gera sér upp
geispa yfir landasölumannin-
um í þessari.
Kosturinn við þessa bók er
hins vegar að hún er notaleg.
Unglingarnir eru eins og við
viljum hafa þá, misjafnir en þó
velviljaðir og góðir innst inni.
Það sem þokar henni kannski
upp úr tæknilega vandaðri bók,
með brotalömum í spennusög-
unni, er málfarið sem er víða
lipurt og skemmtilegt og gefur
henni dálítið lifandi yfirbragð.
Þannig er textinn ekki leiðin-
legur aflestrar þó að hvorki
söguþráður né persónur veki
með manni sérstakan áhuga.
í lok ferðalagsins er lærdóm-
ur strákanna af þessum dögum
dreginn saman í samtali sem
þeir Bjarni og Tómas eiga þar
sem þeir sitja saman úti í móa
síðasta kvöldið og vakta kjötið
á grillinu. Þeir lýsa yfir ánægju
sinni með ferðina og lesendum
er ljóst að þeir hafa nú kynnst
nýrri hlið mannlífsins og aukið
víðsýni sína. Því miður hristist
þessi góði boðskapur ekki sam-
an við söguna og því er hver
einstakur þáttur ágætur út af
fyrir sig en tæknileg kunnátta
dugir ekki til þegar skrifa á
góða sögu.
Grillaðir bananar ber því
meiri einkenni sviðsetts upp-
eldisrits heldur en bókmennta-
verks og þykir mér sannast
sagna heldur leitt fyrir höfunda
barnabókmennta í landinu ef
þeir fá þau skilaboð að allt önn-
ur lögmál skeri úr um bók-
menntagildi barna- og ung-
lingasagna heldur en þeirra
sem skrifaðar eru fyrir eldri
karla og konur. ■
Grundartangakórinn söng á 7. maí hátíbahöldum Verkalýösfélags Borgarness.
Skemmtidagskrá hjá Verkalýbsfélagi Borgarness:
Húsfyllir
Verkalýbsfélag Borgarness
hélt stórhátíð 1. maí að
vanda. Dagskráin samanstóð
af fjölbreyttu efni: ræðum,
söng og gamanmálum.
Hátíðarræðu dagsins flutti
Guðmundur Þ. Jónsson formað-
ur Landssambands iðnverka-
fólks og skammaði hann ríkis-
stjórnina fyrir þær aðferðir sem
hún hefur viðhaft við tilraunir
til breytinga á vinnulöggjöf og
aðför að réttindum opinberra
starfsmanna. Áherslur Guð-
mundar virtust vera svipaðar og
annarra ræðumanna dagsins.
En skemmtidagskráin var fjöl-
breytt, enda var húsfyllir í Hótel
Borgarnesi þar sem hátíbin var
haldin. Nemendur úr Tónlistar-
skóla Borgarfjarðar léku undir
stjórn Gunnars Ringsted, Barna-
kór Borgarness söng undir
stjórn Birnu Þorsteinsdóttur,
Grundartangakórinn söng und-
ir stjórn Lisbeth Dahlin og við
undirleik Flosa Einarssonar.
Dagný Sigurðardóttir sópran og
Snorri Hjálmarsson tenór sungu
einsöng og dúett við undirleik
Jerzy Tosik Warszawiak.
Félagar úr Leikdeild Umf.
Skallagríms fluttu atriði úr leik-
ritinu Ævintýri á gönguför, en
leikdeildin er með sýningar á
því um þessar mundir. En það
atriði sem vakti einna mesta
kátínu voru gamanmál bræðr-
anna Halla og Ladda við undir-
leik Hjartar Howser, en þeir
komu fram á þessari hátíð í
fyrsta sinn í 15 ár. Auk þessa
bauð Verkalýðsfélagið börnum í
kvikmyndasýningu.
-TÞ, Borgamesi.
Snorri Hjálmarsson tenór og Dagný Siguröardóttir sópran sungu bœöi ein-
söng og dúett viö undirleik jerzy Tosik-Warszawiak. Tímamyndir: Tt>, Borgarnesi.
Leiðrétting
I Tímanum í gær birtist grein
eftir Helga Jóhannesson, for-
mann Samtaka psoriasis- og ex-
emsjúklinga undir yfirskriftinni
„Hnefahöggib". í lok greinar-
innar koma fram rangar fullyrö-
ingar sem hér eru leiðréttar.
Það er rangt hjá greinarhöf-
undi að ég hafi lýst því yfir úr
ræbustóli á Alþingi ab ég væri
sammála þeirri ákvörðun Trygg-
ingaráðs að leggja með öllu nið-
ur meðferð fyrir psoriasis- og ex-
emsjúklinga erlendis. Þvert á
móti benti ég sérstaklega á ab
gagnvart þessum sjúklingum,
sem öðrum, væri í gildi heimild
fyrir Tryggingastofnun til ab
ákveða að senda sjúklinga í
mebferb erlendis, þegar um sér-
staklega erfið tilvik er að ræða
og einsýnt er að meðferð hér-
lendis gagnast ekki. Þarna er um
að ræða læknisfræðilegt mat á
ástandi og meðferðarmöguleik-
um í samræmi við 35. gr. al-
mannatryggingalaga. Ég benti
einnig á að við slíkar slíkar ab-
stæbur verði Tryggingastofnun
að taka til athugunar með hvaða
hætti staðið verði að því að
senda sjúklinga til meöferðar er-
lendis.
Það er staðreynd að hér á
landi hefur meðferðarúrræðum
Ingibjörg Pálmadóttir.
fyrir psoriasis- og exemsjúklinga
fjölgað á undanförnum árum og
rannsóknir á árangri meðferðar í
Bláa lóninu hafa sýnt góðan ár-
angur. Hins vegar verður Trygg-
ingastofnun að bregðast við
vanda þeirra sjúklinga sem ekki
geta nýtt sér þjónustuna þar og
tryggja að sjúklingar af lands-
byggbinni eigi möguleika á aö fá
þjónustu þar og einnig skoða
kostnað sjúklinga við að nýta
sér þá þjónustu.
Það er rangt hjá greinarhöf-
undi að ég hafi kosið að standa á
bak við ólöglega og órökstudda
ákvörðun Tryggingaráðs. Þaö er
ótvírætt að Tryggingaráð hefur
heimild til ab ákveða að með-
ferð þessi fari ekki fram erlendis
í því formi sem verið hefur, til
þess hefur hún fulla heimild
samkvæmt lögum nr. 87/1989,
sem breyttu 11. gr. laga um al-
mannatryggingar.
Ég vil í lokin ítreka að óhjá-
kvæmilegt er ab Tryggingastofn-
un fari vandlega yfir meðferðar-
möguleika fyrir psoriasis- og ex-
emsjúklinga og með hvaba hætti
sjúklingum verði tryggb full-
nægjandi meðferð hér heima. Þá
er heimild til að senda sjúklinga
til meðferðar erlendis, á grund-
velli læknisfræbilegs mats á
ástandi og meöferðarmöguleik-
um hvers sjúklings, skv. 35. gr.
almannatryggingalaga.
Það er því ótvírætt að heil-
brigbisrábuneytið og Trygginga-
stofnun munu kappkosta að
tryggja þessum sjúklingum sem
öbrum fullnægjandi meðferð
vib sjúkdómi sínum.
Reykjavík, 3. maí 1996
Ingibjörg Pálmadóttir
heilbrigðis- og
tryggingamálaráðherra