Tíminn - 10.05.1996, Síða 5

Föstudagur 10. maí 1996
5
Löggœslo úr þyrlu 38 sinnum hagkvœmari en gcesla meb lögreglubílum, segir breska inn-
anríkisrábuneytib. Júlíus Ó. Einarsson lögreglumabur:
Legg til þyrlugæslu í Reykja-
vík allan sólarhringinn
Áhöfnin á TF-GRÓ þegar tilraun stóö yfir meb löggœsluflug fyrir þremur árum. Tímamynd s.
Þyrla viö löggæslu er góður
kostur að mati Júlíusar Ó.
Einarssonar lögreglumanns.
Hann starfaði við tilraun
með löggæslu úr þyrlu í
Reykjavík stærstan hluta árs-
ins 1993. Hann leggur til að
þyrlugæsla verði tekin upp
og viðhöfð í Reykjavík allan
sólarhringinn og bendir á
minni þyrlu Landhelgisgæsl-
unnar, TF-GRÓ, sem góðan
kost; hún sé ódýr í rekstri, lít-
il og lipur, en gluggar stórir
og hentugir fyrir löggæslu-
mennina. Breska innanríkis-
ráðuneytið hefur fullyrt aö
með réttri notkun þyrlna
megi ná fram 38 sinnum
hagkvæmari rekstri en með
lögreglubíl, þær séu ódýrari
og gefi betri árangur.
„Hagkvæmnin er augljós,
þetta er ódýrara og árangurs-
ríkara en mannaður lögreglu-
bíll. Á ráöstefnu um flugrekst-
ur lögreglu víða um heim, sem
ég sótti í Englandi, kom fram
að þyrlurnar eru alls staðar í
heiminum að verða algengari,
enda þótt víðast sé verið að
skera niður fjárframlög til lög-
gæslu," sagði Júlíus í samtali
við Tímann.
Þyrlur eru víöa notaðar í al-
menn útköll þar sem það á við,
og hafa óneitanlega yfirburði.
Það á viö um leit, atburði eins
og árásir og nauðganir, svo
eitthvað sé nefnt. í þyrlunum
eru hitamyndavélar og öflugir
nætursjónaukar. Þá eru þyrl-
urnar nýttar öðrum þræði í
umferðargæslu, ekki síst á
heimleið úr öðrum útköllum
til að nýta flugtímann.
Júlíus segir að reynslan árið
1993 hafi verið góð og menn
viðurkenni yfirburði þyrlu-
gæslu. Hann geti nefnt mörg
dæmi, til dæmis þegar leitað
var 2 ára barns sem týndist frá
heimili sínu við írabakka. Fjór-
um mínútum eftir flugtak fann
áhöfn þyrlunnar barnið á
rangli í Bakkahverfinu. Lög-
reglumótorhjóli var leiðbeint
að staðnum. Tilraunin 1993
var aðeins gerð að degi til, en
hugmyndir Júlíusar ganga út á
sólarhrings þyrluvakt með
hitamyndavél og nætursjón-
aukum. Áhöfnin er þrír menn:
lögreglumaður, sjúkraflutn-
ingamaður og flugmaður, allir
eiga þeir að geta unnið lög-
gæslustarfið og gengið í hver
þau störf sem til falla.
„Við sinntum mikið fjarlæg-
ari hlutum svæðisins 1993, til
dæmis sumarbústöðum þar
sem innbrot voru tíð; við vor-
um yfir skíðasvæðunum, tékk-
uðum á sprengiefnageymsium,
ferðafólki, skotveiðimönnum
og ýmsu fleiru og komum oft
til hjálpar," sagði Júlíus.
Júlíus segist ekki hafa
áhyggjur af því að þyrluflugið
mundi fækka almennum Iög-
reglumönnum. Hins vegar
mundi löggæslan verða mun
öflugri og bera betri árangur.
Samstarf þyrluáhafnar með
hitamyndavél og sjónauka og
mannaðs lögreglubíls hafi sýnt
sig að vera góður kostur, líka
hér á landi þá 10 mánuði sem
tilraunin stóð fyrir þrem árum.
„Við getum búið til dæmi. Ef
kært væri vegna dóna í Foss-
voginum, þá væri þyrla fljót-
lega komin á vettvang. Ef dón-
inn er enn á vettvangi eða í
næstu grennd, þá finnum við
hann, hvort sem hann er gang-
andi, hiaupandi eða liggur fal-
inn. Við getum einfaldlega
leiðbeint lögreglubílunum að
staðnum og króað manninn
inni," sagðijúlíus.
-JBP
Smáar þjóöir og stórar
Undanfarin ár hefur okkur ís-
lendingum orðið æ tíðræddara
um stærð okkar meðal þjóða.
Við tölum um okkur sem smá-
þjóð og teljum þá staðreynd, að
landið er fámennt, knýja á um
kynningu á tilveru okkar meðal
stærri þjóða. í því sambandi
ausum við stórfé m.a. í að fá ís-
lenskar kvikmyndir sýndar á af-
dalahátíðum þvers og kruss um
Evrópu. Og við kaupum útlend-
inga til að gefa út íslenskan
skáldskap, eins þótt hann sé oft
ekki meira virði en svo, að
hann er flestum gleymdur um
það leyti sem prentsvertan
þornar, meira að segja hér
heima, þar sem höfundarnir
njóta þó frægðar fámennisins.
Þar á ofan dásömum við svo
hvern þann sem „kemur okkur
á kortið", eins og það er kallað.
Má þá einu gilda hvort um er að
ræða fagurlega brosandi forseta,
bringuþaninn söngvara eða
veggfóðrara með dularfulla
„adressu" á Signubökkum.
Með leyfi, um hvaða kort er
verið að tala? Og hvert erindi
eigum við á það, sé það þá til?
Og hvað er smáþjóð? Eg læt
fyrri spurningarnar liggja milli
hluta, enda verbur þeim vart
svarað, nema menn geri sér
ljóst hvort við séum smáþjóð
eður ei.
Sé rætt um smáþjóðir og stór-
þjóðir, virðast flestir ganga út
frá því sem gefnu að smáþjóðir
séu fámennar, en stórþjóðir
fjölmennar. Þetta er hæpin skil-
greining, nema þá samkvæmt
kokkabókum tölfræðinnar, sem
eins og kunnugt er telst til allra
hæpnustu fræðigreina. Hver
þjóð er einfaldlega stór eða smá
af sjálfri sér og verkum sínum.
Hér gildir hið sama og um ein-
staklinga. Engum kæmi til hug-
ar að kalla mann lítilmenni,
vegna þess eins að hann væri
aðeins 160 cm á hæð.
Eins tel ég hæpið að nokkur
fengi á sig mikilmennskuorð
jafnvel þótt hann skagaði eitt-
hvað í þriðja metrann upp i
loftið.
Þjóðverjar eru önnur fjöl-
mennasta þjóð Evrópu, alls um
80 milljónir talsins. Hagvísir
menn telja þá því til stórþjóða.
Eigi ab síður er það staðreynd,
að fyrir aðeins hálfri öld þjakaði
minnimáttarkenndin þá svo
mjög, að þeir létu sér sæma að
SPJALL
Pjetur
Hafstein
Lárusson
myrða milljónir manna á þeim
forsendum að tilvera þeirra
væri ógnun við öryggi ríkis og
þjóðar. Enn þann dag í dag hafa
fæstir þeirra þorað að fjalla op-
inskátt um það hvað tryllti þá
og hvernig megi hindra að slíkt
gerist aftur. Þess vegna eru Þjóð-
verjar smáþjóð, hvab sem líður
fjölmenni þeirra, völdum eða
auðæfum.
Þegar böölar Hitlers réðust
inn í Noreg, þann 9. apríl 1940,
tóku Norðmenn rösklega á
móti og börðust til sigurs, bæði
heima og þá ekki síður á höfun-
um. Síðan hafa Norðmenn ver-
ið stórþjóð, þótt fáir séu. Hins
vegar höfum við íslendingar
allar götur síðan í síðari heims-
styrjöld hagað okkur eins og
auðsjúkar skækjur. Andleg
verðmæti virðum við einskis,
nema þá svo vilji til að þau
þyngi pyngjuna. Allt okkar líf
snýst um það eitt sem mölur og
ryð fá grandað. Það er þetta
skriðdýrseðli sem gerir okkur að
smáþjóð, ekki fámenni lands-
ins. Og þótt okkur takist að telja
sjálfum okkur trú um ab vib sé-
um fræg úti í heimi, þ.e.a.s. „sé-
um á kortinu", þá breytir það
engu.
Frægðarsjúkum íslendingum
til fróðleiks, má raunar geta
þess að þegar ég bjó erlendis í
lok síðasta áratugar, en það var
í Svíþjóð, voru aðeins tveir ís-
lendingar sem þarlendir virtust
vita af. Þetta voru þeir Jón Páll
kraftamaður og Sveinbjörn
Beinteinsson, skáld og allsherj-
argoði. Nú eru þeir báðir gengn-
ir á vit febra sinna og því vísast,
að ísland sé fallið út af korti
Svía.
En þótt við íslendingar höf-
um verið smáþjóð allan lýð-
veldistímann, þá getum við
breytt því. Vib þurfum aðeins
að leggja af léttúð skækjunnar
og fara að rækta þau andlegu
verðmæti, sem gera veraldlegan
auð einhvers virði. ■
FÖSTUDAGS
PISTILL
ÁSGEIR
HANNES
SÆGREIFAR SIGLI
SINN SJÓ
Á sínum tíma sat pistilhöfundur í Evr-
ópustefnunefnd Alþingis og verkefni
nefndarinnar var a& fylgjast meö
samningum EFTA- og EB-ríkjanna
um EES-Evrópumarka&inn. Nefndin
fór í embættisferð á fastaland álfunn-
ar og hitti a& máli þingmenn í Brus-
sel og víðar. Pistilhöfundur spurði
alla Evrópuþingmenn, sem hann
komst í tæri við, hvort þeir vildu
frekar veiða fisk í landhelgi íslend-
inga eða selja hingað landbúnaðar-
vörur. Áttatíuogfimm prósent vildu
frekar selja landbúnaðarvörur.
Með því var kollvarpað þeirri
kenningu íslenskra stjórnvalda að
Evrópubandalagið væri á höttunum
eftir fiskistofnum íslendinga. Áratuga
gömul lygi var kvebin í kútinn. Enda
eiga íslendingar engan fisk eftir til að
semja um. Búið er að gefa fáeinum
útgerðarmönnum allan kvótann og
þeirfæra hann eignamegin í bók-
hald sitt áður en hann gengur í arf til
barnanna.
Á meðan fiskur var tekinn fram yfir
fólk í samningum við Efnahags-
bandalagið gleymdust smáatriði eins
og orkan í fallvötnunum. Nú kemur
á daginn að meginlandsbúar eiga
sama rétt á orkuverum hérlendis og
sjálfur Einar heitinn Benediktsson
með Fossafélagið Títan. Og ekki eru
öll kurl komin til grafar. Á næstu
misserum kemur í Ijós hvaða heim-
anmund við létum af hendi við brúb-
kaup íslensku fjallkonunnar í Brussel.
Stöðugt fleiri útgerðarmenn láta
vinna aflann um borð í veiðiskipum
eða sigla með hann beint á hafnir í
Evrópu. í besta falli umstafla þeir afl-
anum hér á landi og senda síðan til
útlanda í gámum. Landsmenn má
því einu gilda hvort íslenskir útvegs-
menn sigla með aflann á meginland-
ið eða útgerðarmenn á fastalandinu
sækja hann hingað sjálfir. Fiskurinn
er jafn fjarri landsmönnum fyrir þab.
Og ekki nóg með þab:
Þrátt fyrir ab hafa þegiö allan fisk-
inn í sjónum að gjöf í marga ættliði,
skipta útvegsmenn ekki við lands-
menn ef þeir komast hjá því. Veiði-
skipin eru smíbuð á Spáni og haldið
við í Póllandi. Veiðarfæri eru innflutt
og nú síðast erlendar áhafnir á leigu-
skip til að sigla með kvótann. Sæ-
greifar og þingmenn þeirra hafa
gengið fram af þjóðinni meb því að
veðsetja kvótann, selja hann á milli
manna, selja hann meb skipum og
braska með hann á annan hátt.
Kvótinn er ekkert stjórntæki fisk-
veiba, heldur hreinn fjárdráttur á
þjóðareign.
Eigi reglan um ódýrustu kaup að
gilda áfram fyrir útvegsmenn, er
sjálfsagt að hún gildi líka fyrir lands-
menn. Landsmenn verða að feta í
fótspor útvegsmanna og semja um
ódýrari þjónustu á meginlandinu.
Víða liggja stórir flotar veibiskipa
bundnir vib bryggjur og vafalaust
hægt að semja við eigendur þeirra
fýrir minni pening en sægreifarnir
kosta.
Svar íslendinga við fjárdrætti sæ-
greifa er ab bjóða allan kvótann út á
heimsmarkabi. Óska eftir tilboðum í
að landa leyfilegum afla í helstu fiski-
hafnir umhverfis landið. Vel má setja
þau skilyrði ab íslenskar áhafnir
manni skipin og veibarfæri og kostur
sé keyptur hér á landi. Látum sæ-
greifana sigla, sigla sinn sjó.