Tíminn - 03.07.1996, Blaðsíða 4

4
Miövikudagur 3. júlí 1996
STOFNAÐUR 1 7. MARS 1 91 7
Útgáfufélag: Tímamót hf.
Ritstjóri: Jón Kristjánsson
Ritstjórnarfulltrúi: Oddur Olafsson
Fréttastjóri: Birgir Guömundsson
Ritstjórn og auglýsingar: Brautarholti 1, 105 Reykjavík
Sími: 563 1600
Símbréf: 55 16270
Pósthólf 5210, 125 Reykjavík
Setning og umbrot: Jæknideild Tímans
Mynda-, plötugerö/prentun: ísafoldarprentsmi&ja hf.
Mánaðaráskrift 1700 kr. m/vsk. Verö í lausasölu 150 kr. m/vsk.
Vinstri sveifla eða
sjálfstæöi kjósenda
Ýmsir álitsgjafar hafa verið spurðir um hvort af úr-
slitum forsetakosninganna megi draga ályktanir um
stefnur og strauma í stjórnmálum dagsins. Þær skoð-
anir hafa verið látnar í ljós að hér sé um greinilega
vinstri sveiflu að ræða í þjóðfélaginu og kosningarn-
ar séu skilaboð til vinstri manna að sameinast. Með-
al annars hafa forustumenn í Alþýðubandalaginu á
borð við Svavar Gestsson talað í þessa veru og sagt
úrslit forsetakosninganna vera stórpólitísk tíðindi.
Úrslit kosninganna eru vissulega pólitísk tíðindi.
Hins vegar fer því víðsfjarri að þau séu jafn mikil tíð-
indi um stjórnmál dagsins og látið er í veðri vaka.
Það er ljóst að þjóðin er sátt við að stjórnmálamaður
gegni þessu embætti, en vill ekki að sá stjórnmála-
maður sé tengdur stærsta stjórnmálaaflinu í landinu,
Sjálfstæðisflokknum, né komi beint úr valdakerfi fyr-
irtækja eða viðskipta. Þetta eru þau tíðindi sem draga
má af kjöri Ólafs Ragnars Grímssonar, en það er frá-
leitt að öðru leyti að halda því fram að kjör hans beri
vott um vinstri sveiflu í þjóðfélaginu, eða sé einhver
ábending kjósenda um sameiningu vinstri manna.
Raunar er nýkjörnum forseta lítill greiði gerður með
því að halda þessu fram, þegar hann þarf á því að
halda að sameina þjóðina og vinna sér sess sem sam-
einingartákn. Kjósendur Ólafs Ragnars Grímssonar
komu úr öllum flokkum. Hann fékk umtalsvert fylgi
kjósenda Sjálfstæðisflokksins, mjög mikið fylgi frá
kjósendum Framsóknarflokksins og sömuleiðis frá
kjósendum Alþýðuflokksins og Alþýðubandalagsins.
Skoðanakannanir hafa reynst það trúverðugar að
það er engin ástæða til þess að rengja þær um þessi
efni.
Skoðanakannanir á fylgi stjórnmálaflokka og fylgi
borgarstjórnarflokkanna í Reykjavík benda ekki til
þess að það sé nein vinstri sveifla í þjóðfélaginu, og
gengi Sjálfstæðisflokksins í skoðanakönnunum fer
ekki að neinu leyti saman við þann anda sem fannst
í forsetakosningunum um að rétt væri að kjósa þann
sem ekki væri bendlaðurl við flokkinn. Flokkurinn
stendur mjög sterkt bæðiÚ skoðanakönnunum um
landsmál og borgarmálefni.
Það er dálítið einkennilegt þegar stjórnmálafor-
ingjar, sem ekki hafa ávalli. verið í fararbroddi um
sameiningu vinstri manna, koma nú fram á völlinn
og reyna að túlka úrslit forsetakosninganna sem sér-
I stakt innlegg í þessa sameirungu. Eins og áður segir
er áframhald þessarar umraéðu einungis til þess að
gera nýkjörnum forseta, sem' tekur við embætti um
næstu mánaðamót, fyrstu sktefin í embætti erfiðari
en ella. !
Afskipti stjórnmálaforingja af forsetakosningun-
um voru ekki mikil opinberíega, þótt nokkrir lýstu
fylgi við ákveðna frambjóðendur. Það er áreiðanlega
að verða stjórnmálamönnum ljósara með hverjum
slíkum kosningum að kjósendur lúta ekki leiðsögn
þeirra í vali á forseta íslanqs. Fólkið í landinu vill
hafa þessar kosningar fyrir sig, en kjör stjórnmála-
manns nú í þetta embætti sýnir að það dæmir þá
ekki úr leik.
Veiðibráðir stjórnmálaforingjar verða nú að anda
rólega og hverfa til sinnar hversdagslegu stjórnmála-
baráttu, og blanda ekki embætti forseta íslands inn í
þá umræðu.
Brjálæbi og geðsveiflur
Garri veröur aö taka ofan fyrir Alþýöublaöinu
sem, þrátt fyrir smæö sína, ber höfuö og heröar
yfir hina stærri fjölmiöla landsins, eins og t.d.
Tímann, þegar kemur aö umfjöllun um viöbrögö
einstaklinga viö forsetakjörinu. í Alþýöublaöinu í
gær var sjálf miöopna blaösins lögö undir viðtöl
við valinkunna einstaklinga úr flestöllum áttum
sem ýmist voru sáttir eða ósáttir viö val þjóðar-
innar á næsta forseta.
Viðbrögðin eftirá
Viöbrögöin eru sum hver athyglisverð og
skemmtileg, þó sum séu líka fyrirsjáanleg og hefð-
bundin eins og gengur. Andrés Magnússon segist
t.d. vera brjálaður og hefur ekki fleiri orö um það.
Möröur Árnason tjáöi sig í fleiri
orðum og fullyrti m.a. að sá sem
kjörin var hafi einfaldlega veriö
hæfastur og sagöi geðsveiflur í skít-
verkadeild Sjálfstæðisflokksins og í heilabúi nokk-
urra fyrrverandi forstjóra ekki hafa breytt þeirri
vissu þjóðarinnar. Hinir óháðu (eöa vammlausu
eins og einhver röddin kallaði þá) sem auglýstu
hvað kröftugast síöustu dagana fyrir kosningar
keppast við að sverja af sér alla óvild eöa hatur í
garö forsetans og Ómar Kristjánsson lýsir því yfir
að hann hafi stutt pólitíska kosningabaráttu
næsta forseta bæöi fyrir og eftir þau átök sem
hann hafi átt viö hann sem fjármálaráðherra.
Ámundi Ámundason þarf í fyrsta sinn að fara í
Kirkjuhúsið til að kaupa sér sorgarbönd. Þjóðin
kom Hallvaröi E. Þórssyni á óvart meö vali sínu
því hann telur börn hvers nútíma leita fyllingar í
áöurgeröum mistökum og viröa aö vettugi vitrar
raddir samtímans. Þessi úrslit heföu veriö einu úr-
slitin því maöurinn væri einfaldlega meö Royal
straight í spaöa, frá ás og niöur í tíu, þegar litiö sé
til þeirrar þekkingar og reynslu sem forseti íslands
þurfi aö hafa. Bubbi Morthens lýsir undrun yfir
því hversu mikið fylgi hinir frambjóðendurnir
fengu, þ.e. þeir sem ekki voru kjörnir.
Það skemmtilegasta
Það sem Garra fannst hins vegar skemmtilegast
í öllum þessum viðbrögðum viö
forsetakjörinu var að sjálfsögðu
hin ítarlega lýsing forsætisráð-
herra á setningaskipan þeirra
orða sem hann skal viðhafa er alþingismenn
hrópa húrra í þingbyrjun. Sú uppákoma styöur þá
kenningu sem sumar raddir hafa uppi um að
landsmenn, margir hverjir a.m.k., hafi valið for-
setaefnið mest uppá spaugiö til að fá að fylgjast
með forsætisráðherra hafa yfir þessi orð og hrópa
síðan húrra fyrir manninum sem hann sagðist
aldrei mundu stofna til stjórnarsamstarfs með því
hann ætlaði aldrei aö sitja í skjóli hans.
Garri
GARRI
Oþarfi að forseti sæki vinnu
til Reykjavíkur
Stjórnarráðið gerði mikla
leit að húsi sem hentar
fyrir Reykjavíkurkontór
forsetaembættisins, sem
orðið er svo viöamikið
að ekki er rúm fyrir það
lengur í gamla stjórnar-
ráðshúsinu við Lækjar-
torg. Umsvif forsætisráð-
herra aukast að sama
skapi, en hann mun nú
mun leggja skrifstofur
forseta íslands undir sig.
Nú er niöurstaðan
kunn og ákvörðun tekin.
Búið er að kaupa Staðar-
stað við Sóleyjargötu og
húsið verður innréttað
fyrir skrifstofur og verður
þar góð aðstaða til að
fjölga enn starfsfólki
embættisins.
Sem alþjóð er kunnugt
er búið að endurbyggja allan húsakost Bessastaða
og m.a. reist veglegt íbúðarhús fyrir forsetann. Er
þaö aðeins hluti bygginga staðarins. Það má
glöggt sjá á kápu nýju símaskrárinnar.
Hvað önnur hús og viðbygg- ----------------
ingar geyma og til hvers þau eru
ætluð veit Bessastaðanefnd ein
og nokkrir útvaldir. pn vel má ---------------
geta sér til að þar eigjj að fara fram móttökur og
samkvæmi með konufagbornu sniði.
Góbar samgöngur
En hvers vegna þarf forsetaembættið skrifstofur
í Reykjavík? Samgöngux*, frá Álftanesi eru nokkuð
góðar og hafa verið gerðar miklar vegabætur á
leiðinni milli Bessastaða Ipg höfuðborgarinnar síð-
an þrír fyrstu forsetarnir höföu herbergi í Alþing-
ishúsinu til afnota þegar þeir brugðu sér í bæinn.
En þá bjuggu þeir í Bessastaöastofu.
Eftir þær gagngeru endúrbætur á forsetasetrinu
sem skattborgarar þessa lánds standa undir ætti að
vera hægt að koma skrifstofu forseta þar fyrir. Þaö
er ekkert erfiðara fyrir starfsfólk hans að sækja
vinnu út á Álftanes en 'hann sjálfan að aka til
sinnar vinnu til Reykjaví cur.
Dýrasti kosturinn bestur
Einu sinni var nýkjörinn forseti mikill áhuga-
maður um öfluga byggðastefnu og samdi mikla
---------------------- skýrslu um flutning ríkisstofnana
A • út á land. Ef rétt er munað þykir
® IOðV3llyl upplagt í þeirri skýrslu að flytja
Seðlabankann á Djúpavog og
Ef þeir sem þurfa að
ómakað sig út á Álftanes
hitta forseta geta ekki
il að ná fundi hans er er-
indið varla brýnt. Og varla telja þeir eftir sér spor-
in suður á Álftanes sem boðið er til móttöku í
logagylltum sölum forsetasetursins.
Engin skynsamleg rök, hvað þá hagræn, sýnast
vera fyrir því að kaupa rándýrt hús sem endur-
byggja þarf fyrir nýjar þarfir til aö hýsa Reykjavík-
urkontór forsetaembættisins. En embættið á ann-
að hús þarna skammt frá, við Laufásveginn, sem
einnig á að vera dvalarstaður þjóðhöfðingjans í
Reykj avíkurf erðum.
fleira er þar í þeim dúr.
Þegar forlögin stilla nú svo til að Ólafi Ragnari
er fengin búseta á Bessastpðum, sem er í hans
gamla kjördæmi, er honum gert að rækja störf sín
í Reykjavík vegna þess að forsetasetrið er „úti á
landi."
Nú þarf að framkvæma gágngerar endurbætur á
Staðarstað og fylla húsið af mublum og öðrum
búnaði. Til þess verks verður að fá vana menn sem
þekkja til þarfa embættis þjóðhöfðingja. Vonandi
fer framkvæmdum á Bessastöðum senn aö ljúka
og þá verður Bessastaðanefnd á lausu. Væri ráð að
semja við hana að snúa sér nú að Sóleyjargötu 1
og koma því húsi í sómasamlegt horf fyrir smá-
ræði úr ríkisjóði. Þarf þá aðeins að breyta nafninu
og nefna hána Staðarstaðarnefnd. Ef vel gengur
ætti nefndin aö vera búin að ljúka verkefninu á
kjörtímabilinu svo að forseti þurfi ekki að kúldrast
lengur í stjórnarráðshúsinu hans Davíðs.
Enn betri kostur væri að framlengja líf Bessa-
staðanefndar og biðja hana að breyta húsum suð-
ur þar í þá veru að koma skrifstofu forsetans fyrir
þar. Sá möguleiki er einnig fyrir hendi að byggja
nýtt skrifstofuhús, því nóg er landrými hins
gamla höfuðbóls. Vert er samt að hafa í huga að
sjálfsagt er að velja þann kostinn sem dýrastur
verður í framkvæmd. Verður öðrum ekki betur
trúandi til þess en Bessastaðanefnd.
OÓ