Tíminn - 30.03.1989, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 30. mars 1989
Tíminn 5
Frosthópurinn og Toghópurinn togast á um sparisjóðinn á Súðavík:
Sparisjóðurinn bitbein
í hörðum flokkadráttum
Flokkadrættir miklir eru
í gangi á Súðavík og skiptast
menn í tvo flokka. Annars
vegar er svokallaður Tog-
hópur, hins vegar er Frost-
hópurinn.
Bitbein þessara tveggja
hópa virðist sumum vera
yfírráð yfír atvinnu- og fjár-
málalífí staðarins. Að
minnsta kosti er nú tekist
hart á um yfírráð yfír Spari-
sjóði Súðavíkur.
Mitt í milli í þessum slag stendur
Bankaeftirlitið sem jafnframt því
að reyna að hafa áhrif á að sjóður-
inn starfi eðlilega, hefur þurft að
gera athugasemdir við stjórnarkjör
á aðalfundum sjóðsins.
Ekki er langt síðan um málefni
sjóðsins var fjallað í fjölmiðlum.
Meðal annars flæktist hann í vand-
ræðamál í sambandi við tískuversl-
un á ísafirði. Eigendur verslunar-
innar gáfu út innistæðulausa tékka
á sparisjóðinn fyrir á þriðju milljón
og var afkoma hans afleit á þessu
tímabili. Þau mál eru nú fyrir
Hæstarétti
Til að rétta hag sjóðsins tók
þáverandi sparisjóðsstjóri sig til og
keypti bíla í Reykjavík sem hann
staðgreiddi og fékk því á góðu
verði.
Hann flutti bílana vestur og seldi
þá síðan þar - í nafni sparisjóðsins
- með því að lána verulegan hluta
andvirðisins.
Þannig var sparisjóðnum nánast
komið upp á núllið árið 1987 með
bílasölu.
Þetta athæfi kærði Bankaeftirlit-
ið til ríkissaksóknara enda lagaleg-
ur tilgangur og eðli sparisjóða
augljóslega ekki bílasala. Tíminn
grennslaðist fyrir um hvað því máli
liði og fékk þau svör að það væri
enn til rannsóknar hjá embættinu
og ekki náðist í fulltrúa þann sem
um það fjallar.
En um hvað snúast þessar deil-
ur? Hvað segir Hálfdán Kristjáns-
son fyrrverandi sparisjóðsstjóri um
málið?
Frost eða Tog
„Þetta er lítið samfélag. Hér
skiptast menn í tvo hópa út af
Frostamálinu sem fjallað var um í
fjölmiðlum fyrir um tveim árum.
Á aðalfundinum í fyrra fór svo
við stjórnarkjör að tveir aðilar
urðu jafniraðatkvæðum. Kosning-
in var óhlutbundin þannig að allir
eru í kjöri. Fundarstjóri úrskurð-
aði þá að greidd skyldu atkvæði
milli hinna jöfnu. 1 samþykktum
sjóðsins segir að varpa skuli hlut-
kesti. Skilningur meirihluta fund-
armanna var hins vegar sá að þegar
atkvæði séu jöfn skuli greiða at-
kvæði. Samþykktirnar ganga út frá
því að kosið sé milli manna í
trúnaðarstöður en ekki varpað
hlutkesti.
- Bankaeftirlitið var ósammála
þessari túlkun?
Já, en lögfræðingur okkar leit
svo á að eðlilegt væri að fara þá leið
sem var farin, að kjósa ef hægt
væri. Þannig skyldi kjósa um þá
sem jöfn atkvæði hlytu. Fengju
þeir aftur jöfn atkvæði, þá skyldi
varpa hlutkesti.
Á framhaldsaðalfundinum sl.
sumar var sá skilningur okkar stað-
festur að ekki hefði verið kosið
milli manna og það þyrfti að kjósa
aftur, enda hlýtur tilgangur kosn-
inga að vera sá að fá niðurstöðu
með eðlilegum hætti, sem hlutkesti
er ekki.“
SPARISJÓÐUR
SÚDAVÍKUR »

Húsnæði Sparisjóðs Súðavíkur.
Tímamynd Pjetur
Hálfdán sagði að kjarni málsins
væri sá að verið væri að takast á um
hverjir sætu í stjórn sjóðsins. Hann
sagði efnislega að í grófum dráttum
mætti skipta aðilum upp í Toghóp-
inn og Frostahópinn og væri sá
síðarnefndi að reyna að sölsa undir
sig sparisjóðinn jafnframt Frosti
h.f.
„Við viljum ekki gefast upp. Við
viljum ekki samþykkja það að þeir
séu búnir að vinna Frost h.f. en
þessir menn vilja gína yfir öllu.“
Hálfdán sagði að ekkert tilefni
væri nú til athugasemda um rekstur
sparisjóðsins. Hin svokölluðu bíla-
mál hefðu verið ólögleg þ.e. ákveð-
in bókhaldslög hefðu verið brotin
þegar hagnaður af bílaviðskiptum
var bókfærður sem vaxtatekjur í
tveim tilfellum af fjórum.
Hann sagðist hvorki vera spari-
sjóðsstjóri né í sjóðsstjórninni og
því ekkert tilefni til að ráðast að
sjóðnum þess vegna.
„Ég sá það hins vegar að þessum
mönnum er alveg sama um spari-
sjóðinn ef þeir geta komið höggi á
mig,“ sagði Hálfdán Kristjánsson.
Faðir Hálfdáns, Kristján Svein-
björnsson, hefur um langt skeið
verið stjórnarformaður sjóðsins.
Hann vildi ekki tjá sig um deilurnar
sem nú eru uppi um sjóðinn og
endurspeglast í stjórnarkjöri
tveggja síðustu aðalfunda.
Deilur um stjómarkjör
Árið 1988 fór fram stjórnarkjör
á aðalfundi Sparisjóðs Súðavíkur
og urðu þá tveir menn jafnir að
atkvæðum í þriðja sæti. Samkvæmt
samþykktum sjóðsins á þá að varpa
hlutkesti á milli þeirra sem jafn
mörg atkvæði hljóta. Það var hins
vegar ekki gert, heldur kosið á
milli þeirra.
Á fyrsta stjórnarfundi eftir þenn-
an aðalfund óskaði einn stjórnar-
manna, Halldór Jónsson skrif-
stofustjóri Frosta h.f., eftir því að
þetta yrði leiðrétt og álits Banka-
eftirlitsins yrði leitað. Leiðrétting-
in fékkst ekki. Hins vegar var
leitað úrskurðar Bankaeftirlitsins.
Hann var á þá lund að fara hefði
átt eftir samþykktum sparisjóðsins.
Þær hefðu þarna verið brotnar og
boða þyrfti því til aukaaðalfundar
þar sem fram færi hlutkesti milli
mannanna tveggja.
Til þessa fundar var boðað og
lagði Halldór fram í upphafi hans
tillögu um að hlutkesti færi fram
milli þessara tveggja jöfnu manna.
Meirihluti fundarins felldi þá til-
lögu en samþykkti hins vegar aðra
frá Hálfdáni Kristjánssyni, fyrrver-
andi sparisjóðsstjóra, þar sem lýst
var trausti á gerðir síðasta fundar.
„Þegar þetta lá fyrir þá yfirgaf ég
þessa samkomu og tilkynnti síðan
hlutaðeigandi aðilum að ég treysti
mér ekki til að sitja stjórnarfundi í
stofnun sem ekki færi eftir sínum
eigin samþykktum," sagði Halldór
Jónsson við Tímann.
Bankaeftirlitið hefur síðan ítrek-
að rukkað stjórn sjóðsins eftir því
að hlutkestismálin verði leiðrétt en
meirihluti stjórnarinnar hefur
dregið lappirnar og hefur það verið
látið gott heita þar sem sá tími
nálgaðist að nýr aðalfundur skyldi
haldinn.
Hann var svo haldinn laugardag-
inn fyrir páska og við stjórnarkjör
gerist hið undarlega að ekki tveir,
heldur þrír menn verða jafnir að
atkvæðum í öðru sæti.
Halldór Jónsson skrifstofustjóri
Frosta óskaði þá eftir því að farið
yrði að samþykktum og varpað
yrði hlutkesti milli þessara þriggja.
Kristján Sveinbjörnsson stjórn-
arformaður og stuðningsmenn
hans vildu hins vegar kjósa á ný
milli þeirra. Halldór lagði þá fram
tillögu um að fundinum yrði
frestað, leitað yrði álits Bankaeftir-
litsins.
Við tillöguna kom fram viðauka-
tillaga um að leitað yrði einnig álits
Tryggingasjóðs sparisjóða og Sam-
bands ísl. sparisjóða og var hún
samþykkt. Fundinum var síðan
frestað þar til umsagnir þessara
aðila liggja fyrir.
Umvandanir
Bankaeftirlitsins
Að sögn heimildamanna blaðs-
ins sem vel þekkja til innan banka-
kerfisins hefur Bankaeftirlitið ít-
rekað gert athugasemdir við rekst-
ur sparisjóðsins undanfarin ár og
meðal annars hafi við borð legið að
fulltrúi embættisins yrði viðstaddur
á síðasta aðalfundi til að gæta þess
að allt færi þar fram samkvæmt
lögum og samþykktum. Þetta er að
sögn afar óvenjuleg hótun. Henni
var þó ekki framfylgt.
Þórður Ólafsson forstöðumaður
Bankaeftirlitsins sagði við Tímann
í gær að Bankaeftirlitið hefði á
undanförnum árum haft töluvert
amstur af starfsemi Sparisjóðs
Súðavíkur og ýmsum vafasömum
stjórnunaraðferðum stjórnarinnar.
Eftirlitið hefði efnt til nokkurra
funda með stjórnendum spari-
sjóðsins og fulltrúum Bankaeftir-
litsins þar sem leitast var við að
lagfæra það í starfseníi sjóðsins
sem eftirlitið taldi að úrskeiðis
hefði farið eða beinlínis í andstöðu
lög og samþykktir. Þórður sagði
síðan:
„Við höfum jafnframt gert við-
skiptaráðuneytinu grein fyrir að-
gerðum Bankaeftirlitsins eins og
lög standa til um. Því miður virðist
eins og meirihluti stjórnar spari-
sjóðsins hafi ekki sama skilning á
málum og Bankaeftirlitið og þver-
skallasst við að verða við tilmælum
eftirlitsins og í sumum tilvikum
virðast þeir ekki hafa skilið ábend-
ingarnar.
Hvað varðar stöðu málsins í dag
þá hafa okkur ekki borist neinar
upplýsingar um síðasta aðalfund,
en við töldum að með fyrri afskipt-
um málefnum sjóðsins mundu ann-
markar þeir er urðu við fyrra
stjórnarkjör, ekki endurtaka sig.
Um önnur atriði þessa máls vil
ég ekki tjá mig,“ sagði Þórður
Ólafsson forstöðumaður Bankaeft-
irlitsins.
Raunverulegar orsakir?
Þá hafa viðmælendur Tímans
fyrir vestan sagt að orsök þessara
væringa sé einkum sú að fyrrver-
andi sparisjóðsstjóri, Hálfdán
Kristjánsson, og faðir hans, for-
maður sjóðsstjórnar um langt
skeið, hafi rekið sjóðinn sem sitt
eigið fyrirtæki og fyrirgreiðsla
sjóðsins hafi einskorðast við vini
þeirra og viðhlæjendur.
öll starfsemi sjóðsins hafi verið
á mörkum hins löglega og Banka-
eftirlitið sífellt á hælum hans. Þessu
til stuðnings voru nefnd sem dæmi
viðskipti við tískuverslunina fyrr-
nefndu, bílasölumálið og viðskipti
sjóðsins við eigendur skemmtistað-
ar nokkurs og fleira.
Annars vegar séu því þeir stjórn-
armenn og aðilar að rekstri spari-
sjóðsins sem reka vilja hann á
hinum „þrönga vegi dyggðarinn-
ar“, en hins vegar þeir feðgar
Hálfdán og Kristján Sveinbjörns-
son og vinir þeirra sem enga íhlut-
un vilja frá utanaðkomandi í „sín“
málefni. -sá