Réttur - 01.04.1989, Blaðsíða 42

tölu verulega ef meta á heildarstyrki Evr-
ópubandalagsins til sjávarútvegsins á ári
hverju. Ljóst er, að á meðan um slíkar
styrkveitingar er að ræða, getur sjávarút-
vegur innan Evrópubandalagsins á engan
hátt fallið undir þau almennu lögmál sem
ættu að gilda um frelsi í viðskiptum með
sjávarafurðir og samkeppnisstaða ís-
lensks sjávarútvegs verður sem því nemur
erfiðari.
Sjávarútvegsstefna EB byggir m.a.
á tollum, kvótum og styrkjum
Ég ætla ekki að eyða mörgum orðum í
meginatriði sjávarútvegsstefnu Evrópu-
bandalagsins. Rétt er þó að ítreka eftir-
talin meginmarkið hennar:
a) Að tryggja verndun fiskistofna og út-
hlutun kvóta innan þeirra eigin land-
helgi.
b) Að efla innviði sjávarútvegsins með
tæknivæðingu, hafnaraðstöðu og
innri uppbyggingu og tryggja að fiski-
skip og fiskvinnsla sé alltaf sam-
keppnisfær.
c) Að tryggja nægilegt framboð af fiski
af þeirri tegund og gæðum sem mark-
aðurinn krefst, um leið og afkoma
þeirra sem stunda veiðar og vinnslu
sétryggð.
d) Að semja við lönd utan Evrópu-
bandalagsins um veiðiréttindi á áður
hefðbundnum miðum Evrópubanda-
lagsins og semja um ný veiðiréttindi,
annað hvort gegn viðskiptafríðindum
eða með kaupum á veiðiréttindum.
Bókun 6 veldur nú mismunun
Eins og ég sagði áðan, var samningur
sá sem gerður var við Evrópubandalagið
árið 1972 íslendingum hagstæður. Þegar
grannt er skoðað, kemur hins vegar í ljós
90
að bókun 6 getur haft áhrif til grundvall-
arbreytingar á þróun íslensks sjávarút-
vegs og veldur misræmi sem nú er farið að
hafa veigamikil áhrif á þróun sjávarút-
vegs og byggðar í landinu.
Með stækkun Evrópubandalagsins, þar
sem þrír stærstu kaupendur okkar á salt-
fiski hafa gerst meðlimir, skapast ákveðið
misræmi á milli vinnslugreina, þ.e. eftir
því á hvaða vinnslustigi fiskurinn er flutt-
ur út. Með bókun 6, fékk frystiiðnaðurinn
tollfrjálsan aðgang að markaðnum, með
ýmsar af sínum veigamestu framleiðslu-
vörum og í reynd fékk íslenski frystiiðn-
aðurinn, árið 1972, betri samkeppnis-
stöðu en ýmsir erlendir samkeppnisaðilar
okkar á Evrópumarkaði, en með samn-
ingum síðustu árin hafa þessar þjóðir
jafnað þennan mun.
Á hinn bóginn er saltfiskur tollaður
með háum tollum frá 13 upp í 20% og
nýtur verri samkeppnisstöðu á Evrópu-
bandalagsmarkaðnum en flestir sam-
keppnisaðilar okkar, svo sem Grænlend-
ingar, Færeyingar og Norðmenn, þrátt
fyrir kvótana sem Evrópubandalagið
ákveður einhliða með lægri tolli eftir
þörfum aðildarríkja sinna. Þegar litið er
til þess að 97% af saltfiskútflutningi
landsmanna fer til Evrópubandalagsins,
er ljóst að þessar kringumstæður skerða
mjög stöðu íslensks saltfiskiðnaðar á
erlendum mörkuðum og jafnframt stöðu
hans í samkeppni um hráefni hér innan-
lands.
Það var mikið baráttumál íslendinga að
fá lækkaðan tollinn á ísfiski þegar samið
var 1972. Þessi samningur hefur reynst
okkur vel en með bættri flutningatækni
hefur opnast leið fyrir okkur að flytja út í
auknum mæli fersk og unnin flök. Þau
eru hins vegar tolluð mjög hátt af Evrópu-
bandalaginu, eða 18%, meðan óunninn
i