Morgunblaðið - 06.06.2006, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 6. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Matsnefnd um verð-mæti og umfangvatnsréttinda í
Jökulsá á Brú og Jökulsá í
Fljótsdal/Lagarfljóti
vegna Kárahnjúkavirkj-
unar er um þessar mundir
að fá í hendur greinar-
gerðir frá Landsvirkjun
og landeigendum. Lang-
stærstur hluti af orku
Kárahnjúkavirkjunar
kemur úr Jökulsá á Dal,
eða á milli 70 og 80%.
Matsnefndinni var kom-
ið á fót með samningi sem
gerður var á milli Landsvirkjunar
og einstakra landeigenda, þar sem
tóku þátt í kringum 95% landeig-
enda. Í honum er kveðið á um
ákveðna málsmeðferð í samræmi
við eignarnámsmálsmeðferð.
Matsnefndin fjallar um hvaða
vatnsréttindi Landsvirkjun fær
og við það mat er farið að eign-
arnámslögum, s.s. að fyrirtækið
fái þau vatnsréttindi sem því eru
nauðsynleg og í annan stað metur
nefndin í samræmi við sambæri-
leg sjónarmið og gilda um eign-
arnám hvers virði vatnsréttindin
eru landeigendum.
Nú hefur Landsvirkjun lagt
fram greinargerð og hefur skv.
upplýsingum Morgunblaðsins
m.a. til hliðsjónar eldri matsmál,
t.d. frá Blöndu um 1990 og eldri
mál sem snúa að vatns- og jarð-
hitaréttindum. Greinargerðin er
þó óopinber að svo komnu máli.
Landeigendur skila sinni greinar-
gerð til nefndarinnar á morgun,
miðvikudag.
Málið er nokkuð flókið þar sem
um er að ræða að Jökulsá á Brú er
færð úr farvegi sínum yfir í Lag-
arfljót og hefur ekki hér á landi
áður þurft að takast á við lagaleg
álitaefni sem að slíkum vatna-
flutningum lúta.
Markaðsvirði gjörbreytt
„Við erum að ljúka vinnu við
okkar greinargerð,“ segir Jón
Jónsson hdl., sem fer ásamt fleiri
lögmönnum með málefni landeig-
enda við Jökulsá á Dal. „Það sem
við byggjum á er að eftir að hin
nýju raforkulög tóku gildi, þar
sem kveðið er á um samkeppni í
vinnslu og sölu raforku, hafa kom-
ið upp raunhæfir möguleikar fyrir
aðra aðila en hin opinberu orku-
fyrirtæki til að virkja og selja raf-
orku. Vegna þessa erum við farin
að sjá dæmi þar sem landeigendur
hafa leyft öðrum aðilum að virkja
vatnsföll í sínu landi gegn ákveð-
inni leigu á vatnsréttindunum. Að
auki eru landeigendur sjálfir með
smávirkjanir. Því er komin í gang
og er í örri þróun frjáls verðmynd-
un á vatnsréttindum. Sú verð-
myndun leiðir til þess að vatns-
réttindi eru, miðað við þessa fáu
samninga sem hafa verið gerðir
frá 2003, mun verðmætari en
eldra mat fól í sér. Það er meg-
inregla í eignarnámsrétti að fara
skal eftir markaðsverði, enda
tryggir 72. gr. stjórnarskrárinnar
að menn skuli fá fullar bætur við
eignarnám.“
Einhverjir milljarðar króna
Miðað við aðferðarfræðina skv.
gömlum matsmálum hafa menn
reiknað upp að þau vatnsréttindi
sem látin verða af hendi út af
Kárahnjúkavirkjun séu u.þ.b.
einn milljarður króna. Þá þarf að
hafa í huga að um gríðarlega orku
er að ræða, eða um 12% af virkj-
anlegri vatnsorku í landinu. Jón
segir að stórar tölur megi ekki
stinga í augu því að um geysimikl-
ar stærðir sé að ræða. „Fari menn
að bera þetta saman við kolaorku-
verð eða olíukostnað við að búa til
sömu orku, er þar um að ræða
gríðarlega háar fjárhæðir. Miðað
við þá markaðsverðsútreikninga
sem við sjáum í þessum samning-
um er verið að tala um miklu
hærri tölur en einn milljarð.“
Jón vill ekki nefna ákveðnar töl-
ur fyrr en kröfugerð landeigenda
liggi fyrir í næstu viku, en segir að
í greinargerð Landsvirkjunar sé
gerð krafa um að réttindin séu
einskis virði.
„Frá því menn unnu arðsemis-
mat fyrir Kárahnjúkavirkjun hef-
ur gengið styrkst og álverð hefur
hækkað mikið, eða allt að tvöfald-
ast. Raforkuverð er tengt við ál-
verð sem leiðir til þess að væri
virkjunin sett í gang í dag yrðu
tekjur hennar á selda raforku upp
undir helmingi hærri en hefði ver-
ið. Forsendur eru breytilegar en
arðsemismatið er samkvæmt
þessu mjög gott. Vatnsréttindi
eru klárlega eign landeigenda og
nú er orðinn til frjáls markaður
fyrir þau og þá sjáum við að um
mjög stórar fjárhæðir er að
ræða.“
Matsnefndarsamningurinn ger-
ir ráð fyrir að málsmeðferð verði
tiltölulega hröð, þannig að niður-
staða fáist fyrir lok ársins. Hægt
verður að fara með niðurstöður
nefndarinnar fyrir dómstóla.
Héraðsdómur Reykjavíkur til-
nefndi nefndarformann, sem valdi
sér verkfræðing og endurskoð-
anda, Landsvirkjun skipaði í
nefndina einn óháðan aðila og
landeigendur annan. Auk lög-
manna Regula, sem vinna fyrir
flestalla landeigendur við Jökulsá
á Dal, vinnur lögmaður Prest-
setrasjóðs að málinu fyrir hönd
Valþjófsstaðarjarðarinnar og
tveir lögmenn fyrir landeigendur í
Fljótsdal og við Kelduá.
Fréttaskýring | Matsnefnd metur verðmæti
vatnsréttinda vegna Kárahnjúkavirkjunar
Landeigendur
vilja milljarða
Vatnsréttindi virkjunarinnar lúta að um
12% af nýtanlegri vatnsorku landsins
Óvissa ríkir um verðmæti vatnsréttinda.
Eldri útreikningar gerðu
ráð fyrir einum milljarði

Landeigendur skila sérstakri
matsnefnd um verðmæti og um-
fang vatnsréttinda við Jökulsá á
Brú, Jökulsá í Fljótsdal og Lag-
arfljót greinargerð um kröfur
sínar á miðvikudag. Lands-
virkjun hefur þegar skilað inn
sínu áliti. Reiknað er með niður-
stöðu á árinu, en um talsverða
fjármuni er að ræða, ekki síst
eftir að frjáls verðmyndun vatns-
réttinda varð að veruleika í kjöl-
far nýrra raforkulaga.
Eftir Steinunni
Ásmundsdóttur
steinunn@mbl.is
Háskólinn í Reykjavík útskrifaði
um helgina 57 nemendur með
MBA-gráðu. Þetta er í fimmta sinn
sem skólinn útskrifar nemendur
úr MBA-námi, en tæplega 200
nemendur hafa lokið MBA-námi
frá skólanum og hefur enginn há-
skóli á Íslandi meiri reynslu af
MBA-námi en Háskólinn í Reykja-
vík.
Við upphaf athafnarinnar
ávarpaði dr. Guðfinna S. Bjarna-
dóttir, rektor Háskólans í Reykja-
vík, nemendur, en hátíðarávarp
athafnarinnar flutti Björgólfur
Guðmundsson, formaður banka-
ráðs Landsbanka Íslands. Að lok-
um flutti Þorlákur Karlsson, for-
seti viðskiptadeildar, stutt ávarp
og afhenti nemendum útskrift-
arskírteini sín.
Forstöðumaður MBA-náms Há-
skólans í Reykjavík er Finnur
Oddsson.
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
Háskólinn í Reykjavík útskrifar
57 MBA-nema
UM 850 keppendur mættu til leiks á stærsta knatt-
spyrnumóti landsins, Tungubakkamótinu, sem fram
fór í Mosfellsveit um helgina. Á mótinu kepptu stúlk-
ur og drengir í 5., 6., 7., og 8.
Umsjón mótinu hafði Afturelding og Landsbank-
inn. Þekktir knattspyrnumenn veittu verðlaun og
skemmtikraftar eins og Bríet Sunna úr Idolinu, Ingó
úr Idolinu eða Birgitta Haukdal sungu fyrir móts-
gesti.
Þessi unga manneskja lét hvorki fræga söngvara
né knattspyrnumenn raska ró sinni meðan hún fékk
sér að drekka.
Morgunblaðið/Kristinn
Fjölmenni á Tungubakkamótinu