Lesbók Morgunblaðsins - 26.05.2007, Blaðsíða 8

8 LAUGARDAGUR 26. MAÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
lesbók
Eftir Helgu Kristínu Einarsdóttur
helgakristin@gmail.com
V
iðfangsefni Par-
tílands er staða
lýðræðisins í
markaðs-
hagkerfi þar
sem neikvætt
frelsi ræður
ríkjum og þær
öru þjóðfélagsbreytingar sem hafa
orðið og eru enn að eiga sér stað.
Partíland er líka í aðra röndina
tilraun til þess að finna leikhúsinu
nýjan stað og hafa yfirstandandi
endurbætur á Þjóðleikhúsinu áhrif
á verkið, að því marki sem hrun og
endurbygging koma við sögu. Ís-
lenska þjóðin hefur svo sannarlega
þurft að mæta margvíslegum ógn-
um í aldanna rás, konungsvaldinu,
einokunarversluninni, bænda-
ánauðinni, eldgosum, drepsóttum
og Júróvisíon, eins og sagt er með
reglubundnu millibili í verkinu, og
er alþýðuskemmtunin sem fram
fer í Partílandi öðru fremur við-
leitni þjóðar til þess að rannsaka
ástand sitt á þeirri tilraunastofu
sem leikhús verður að vera, segir
Jón Atli Jónasson, höfundur verks-
ins.
Í Partílandi koma fram meðal
annarra Erlingur Gíslason, Björn
Thors, Laufey Elíasdóttir, Jón Páll
Eyjólfsson, Jón Atli Jónasson og
ýmsir þekktir tónlistarmenn. Sýn-
ingin hefst klukkan 20.
Leikstjóri Partílands er Jón Páll
Eyjólfsson og hafa þeir Jón Atli
vakið athygli á síðustu árum fyrir
beinskeyttar leiksýningar. Nýverið
unnu þeir saman við uppsetn-
inguna á Mindc@mp, einni um-
deildustu leiksýningu síðasta árs.
Um 160 manns taka þátt í Partíl-
andi og orðar Jón Páll það svo, að
þjóðin sé á sviðinu í verkinu, enda
er viðfangsefnið lýðveldishátíðin í
fortíð og nútíð, hátíðin sem kennd
er við þjóðina sjálfa. „Við höfum
haft samband við ýmsa hópa í sam-
félaginu sem venjulega eiga ekki
greiða leið upp á svið Þjóðleikhúss-
ins og til dæmis verið í samvinnu
við Hundaræktarfélag Íslands og
Íþróttafélagið Glóð, eitt yngsta
íþróttafélag landsins,“ útskýrir
hann.
Fögur fyrirheit
Jón Atli og Jón Páll gaumgæfðu
umgjörð lýðveldishátíðarinnar 17.
júní árið 1944, þar sem 200 raddir
Þjóðkórsins sungu Lofsöng Matt-
híasar Jochumssonar í grenjandi
rigningu og festu þjóðsönginn
þannig endanlega í sessi, en ekki
síður innihaldið. „Þarna var líka
glímusýning og fimleikar og ekki
síst fyrirheitin sem gefin eru um
þetta nýja lýðveldi og óma í hátíð-
arræðunum. Svo fórum við að
hugsa um 17. júní dagsins í dag og
hvað hann merkir ef Glitnir á öll
sölutjöldin og Vodafone blöðrurnar
og atriði úr Prumpuhólnum eru til
sýnis að viðstöddu fjölmenni á
Arnarhóli. Hvað segir þetta okkur
ef við setjum það í samhengi við
lýðveldishátíðina? Hvaða mynd
gefur það af samfélaginu?
Skemmtiatriðin 17. júní árið 1944
eru táknræn og spegilmynd síns
tíma og hið sama má segja um
daginn í dag.
Svo erum við líka dálítið skotnir
í þessari orku sem myndast á 17.
júní og ég þekki vel sem flytjandi,
það er orka sem einkennist af
vissu óðagoti því hljóðneminn er
bilaður og svo kemur vitlaust lag.
Dagurinn er keyrður áfram, af því
að það er 17. júní, en merkingin er
hins vegar á reiki. Ég fer á Gay
Pride hátíðina með sex ára dóttur
minni og ef ég spyr hana um hvað
sá dagur sé, getur hún svarað því
með einu orði, virðingu. En hvað
er þá 17. júní? Minningarathöfn
um þennan fyrsta 17. júní? Af
hverju göngum við niður í bæ?
Göngum við niður í bæ til þess að
endurnýja fyrirheitin sem voru
gefin við stofnun lýðveldisins? Þarf
maður þá ekki að vita hver þau eru
og hvers vegna þau voru gefin?“
spyr hann.
Verðlaunaðir
Meðal leikstjórnarverkefna Jóns
Páls má nefna Frelsi í Þjóðleikhús-
inu og Maríubjölluna og Herra
Kolbert hjá LA. Fyrir Maríubjöll-
una hlaut hann tilnefningu til
Grímuverðlauna sem leikstjóri árs-
ins, einnig var sýning sem hann
vann með Stúdentaleikhúsinu, Þú
veist hvernig þetta er, valin áhuga-
leiksýning ársins 2005 og var í
kjölfarið sýnd í Þjóðleikhúsinu. Jón
Páll hefur nýlokið við leikstjórn á
fyrsta verkefni nemendaleikhúss
LHÍ, Hvít Kanína, sem sýnd var á
litla sviði Borgarleikhússins.
Jón Atli Jónasson hefur skrifað
þrjár bækur; smásögur, skáldsögu
og skáldævisögu sem kom út í
fyrra. Hann hefur haslað sér völl
sem leikskáld á síðustu árum og
hafa verk hans meðal annars verið
sett upp í Borgarleikhúsinu, Þjóð-
leikhúsinu og í Vesturporti. Jón
Atli hlaut Grímuverðlaunin árið
2004, sem leikskáld ársins, og var
tilnefndur til sömu verðlauna á síð-
asta ári fyrir verk sitt Hundrað
ára hús. Hann vinnur nú að verki
fyrir danska tilraunaleikhúsið Tea-
ter X um stöðu lýðræðis í Evrópu,
í leikstjórn Egils Heiðars Antons
Pálssonar, og er að skrifa handrit
að kvikmynd sem breskt kvik-
myndafyrirtæki, FM&E, ætlar að
gera áður en langt um líður, um
atburði er áttu sér stað í Nígeríu
undir lok sjöunda áratugar síðustu
aldar, þegar skipulagðar ofsóknir
norðanmanna gegn Ibo-ættbálk-
inum urðu til þess að austurhlutinn
sagði skilið við Nígeríu og stofnaði
lýðveldið Bíafra.
Að hengja sig seinna
Partíland verður sett á svið einu
sinni og segir Jón Atli sýninguna
að vissu leyti framhald á samstarfi
þeirra Jóns Páls og Egils Heiðars í
Mindc@mp. „Í þeirri sýningu vor-
um við að taka púlsinn á því hvar
við erum og hvert við stefnum, hún
var dálítil spegilmynd af Beðið eft-
ir Godot. Persónurnar í verkinu
gera samkomulag um að hengja
sig á morgun og okkur fannst við
vera stödd þar, með allan þennan
heimsósóma sem er í kringum okk-
ur. Það er í raun og veru ekkert
hægt að bjarga Afríku, henni verð-
ur ekki bjargað með ölmusu, en við
gerum henni kleift að hengja sig á
morgun. Það er líka margt í okkar
þjóðfélagi og á Vesturlöndum sem
endurspeglar viðhorfið, að ætla að
hengja sig á morgun, og við finn-
um okkur alltaf einhverja leið til
þess að halda áfram. Partíland er í
raun og veru bara rökrétt fram-
hald af þeirri sýningu og sam-
hljómurinn sem við þrír fundum
var dálítið í því að gera tilraunir.
Okkar leikhús gengur fyrst og
fremst út á það. Við látum fyrir
róða hluti sem hafa þótt skipta
máli, en skipta okkur minna máli,
eins og dramatísk átök, og ég held
að það sé komið til vegna þess að
okkar sýn á leikhús, eða að
minnsta kosti mín, er sú að það er
svo hætt við því að dramatíkin lok-
ist inni í sjálfri sér. Það býr til
þessa einangrun sem mér finnst
gæta svolítið í leikhúsinu. Eins há-
tíðlega og það kann að hljóma
hlýtur leikhús að snúast um list,
ekki afþreyingu, því um leið og
markmiðið er að búa til afþreyingu
afþreyingarinnar vegna er leik-
húsið að keppa við sjónvarp og
kvikmyndir og það er töpuð bar-
átta. Okkur hættir til þess að líta á
listina sem dálítið vandræðafag. Í
okkar neyslumenningu og mark-
aðssamfélagi er til einhvers konar
„gourmet“-menning og svo er til
Partí með alvarleg-
um undirtóni
Morgunblaðið/EyþórÞjóðhátíðarglaðværð Jón Páll Eyjólfsson og Jón Atli Jónasson bregða sér í gervi neytandans.
Leikfélagið Gilligogg sýnir verkið Partíland eftir Jón Atla Jónasson á
Stóra sviðinu í Þjóðleikhúsinu í kvöld og er sýningin lokaviðburður
Listahátíðar. Partíland er alþýðuskemmtun og öðru fremur viðleitni þjóð-
ar til þess að rannsaka ástand sitt, að sögn höfundar. Umgjörðin er þjóðhá-
tíðin 17. júní, í fortíð og nútíð, jafnt upphafin sem seld, og þjóðin bæði við-
fangsefni og þátttakandi í sínu eigin leikhúsi.