Lesbók Morgunblaðsins - 17.11.2007, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. NÓVEMBER 2007 7
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnareggert@gmail.com
Ghostface Killah er líklega sámeðlimur Vogatangaklík-
unnar, eða Wu-Tang Clan, sem hef-
ur náð hvað bestum árangri á sóló-
sviðinu en plata
hans frá því í
fyrra, Fishscale,
hlaut einróma lof
gagnrýnenda. Ný
plata, The Big
Doe Rehab, er
nú væntanleg en
hún kemur út 4.
desember á veg-
um Def Jam.
Gestir á plötunni
verða m.a. Rhythm Roots Allstars,
sveit sem hefur verið að flækjast
með Ghostface á tónleika-
ferðalögum og Theodore Unit,
rapphópur sem er undir Ghostface
og kom til sögunnar á plötu hans
Bulletproof Wallets (2001). Þá
koma félagar hans úr Wu, þeir Ra-
ekwon, Method Man, U-God og
Masta Killa við sögu auk hins laus-
tengda Wu-meðlims, Cappadonna.
Þeir Kid Capri, Beanie Sigel og
Styles P verða þarna líka og því
óhemju mikið um gestagang, jafn-
vel þó að við séum að tala um rapp-
plötu!
Það er annars allt að gerast hjá
Ghostface um þessar mundir,
dúkka með ásýnd rapparans var að
koma í búðir og bók, The World
According to Pretty Toney, kemur
út í janúar. Bling, bling eins og þeir
segja…
  
Annars eru allmiklar væringar íherbúðum Wu-Tang, og slíkt
svosem ekki nýtt af nálinni. Raek-
won ku hundfúll
út í yfirupp-
tökustjórann,
RZA, manninn
sem er ábyrgur
fyrir Wu-
hljómnum og
hefur látið hafa
eftir sér að „alls
kyns við-
skiptatengd mál
séu að flækjast
fyrir listræna ferlinu.“ Margir bíða
þannig spenntir eftir plötu Raek-
won, Only Built 4 Cuban Linx II,
sem er framhald plötu frá 1995 sem
margir telja bestu sólóplötu sem
meðlimur Wu Tang hefur látið frá
sér. Framhaldsplatan er í biðstöðu,
Raekwon þó óður og uppvægur í að
koma henni út en rimma hans og
RZA gæti spillt eitthvað fyrir.
Þá er ný plata frá Wu-Tang, The
8 Diagrams, að koma út en síðasta
plata, Iron Flag, kom út 2001. Plat-
an kemur út 11. desember og hefur
Raekwon lagt áherslu á að öll mis-
klíð verði úr sögunni fyrir þann
tíma. Ghostface er ekki ánægður
heldur, kvartar yfir því að hann
hafi verið beðinn um að færa til út-
gáfudag á plötunni sinni og auk
þess hafi hann ekki fengið greitt
fyrir tónleikaferðalag Wu-Tang í
sumar. RZA segist hins vegar hafa
haft ákveðnar hugmyndir um þessa
næstu Wu plötu og hann segist
ekki viss um að allir hafi verið jafn
ánægðir. „En það er á endanum ég
sem ræð,“ sagði hann.
  
Það var í fyrra sem Evan Dando,leiðtogi Lemonheads, end-
urvakti sveit sína. Samnefnd plata
kom út sama ár
en ný plata er
væntanleg næsta
vor. Sveitin hef-
ur tónleika-
ferðalag í end-
aðan nóvember
og gömlum slög-
urum verður þá
vippað fram, m.a.
af Lick (́89) og
upptökur af tón-
leikum verða boðnar til kaups að
þeim loknum (a la Mugison!). Við-
hafnarútgáfa af meistaraverki
sveitarinnar, It’s A Shame About
Ray (1992) er þá í farvatninu og
kemur út í mars á vegum Rhino.
TÓNLIST
Ghostface Killah
RZA
Evan Dando
Eftir Orra Pál Ormarsson
orri@mbl.is
Þegar almættið skóp þungarokk missti þaðóhóflegan skammt af testósteróni út íblönduna. Allar götur síðan hefur þessi jað-arstefna í rokkheimum verið vígi hins
gagnkynhneigða karlmanns. Þar skyrpa menn stáli.
Það sætti því tíðindum þegar fyrsti þungarokkarinn
kom út úr skápnum árið 1998. Og það enginn ættleri
– sjálfur Rob Halford úr Judas Priest, einn fremsti
söngvarinn í faginu.
Ýmsir höfðu haft grunsemdir um þetta í lengri eða
skemmri tíma þegar tíðindin runnu áreynslulaust
upp úr kappanum í samtali við MTV-sjónvarpsstöð-
ina. „Ég held að flestir viti að ég hef alla tíð verið hýr.
Sú staðreynd hefur aldrei valdið mér óþægindum.“
Svo mörg voru þau orð.
Það er samt örugglega engin tilviljun að Halford
beið uns hann hafði sagt skilið við Priest að tilkynna
þetta opinberlega. Ímyndarfræðingar hafa án efa
ekki talið heppilegt að upplýsingarnar lækju út á
meðan þetta þungavigtarband var á hátindi frægðar
sinnar á áttunda og níunda áratugnum. Þá voru
hommar meiri hornrekur en í dag.
Fimm árum eftir uppljóstrunina gekk Halford aft-
ur til liðs við Judas Priest og ekki verður séð að kyn-
hneigð hans skipti máli lengur – hafi hún einhvern
tíma gert það – en fyrsta plata sveitarinnar eftir end-
urkomuna, Angel of Retribution (2005), fór alla leið í
þrettánda sæti bandaríska breiðskífulistans. Besti
árangur sveitarinnar fram að því var sautjánda sæt-
ið.
Í myrkum miðaldatakti
Þetta kemur svo sem ekki á óvart í ljósi þess að allir
eru búnir að taka samkynhneigð í sátt – nema ís-
lenska þjóðkirkjan sem enn lemur höfðinu við vegg-
inn í myrkum miðaldatakti.
Judas Priest á rætur að rekja til ársins 1968 þegar
æskuvinirnir K.K. Downing og Ian Hill fóru að
glamra saman á gítar og bassa í bresku borginni
Birmingham. Eftir nokkrar hræringar benti þáver-
andi kærasta Hills þeim á frambærilegan söngvara
– bróður sinn, Rob Halford. Þetta var 1973 og ári
síðar gekk gítarleikarinn Glenn Tipton til liðs við
þá. Þessir fjórmenningar hafa komið við sögu á öll-
um helstu plötum Judas Priest og eru allir á sínum
stað ennþá ásamt trymblinum Scott Travis sem
leysti Dave Holland af hólmi 1989.
Á árunum 1974 til 1979 sendi Priest frá sér fimm
breiðskífur sem flestar mæltust vel fyrir í rokk-
heimum en það var ekki fyrr en með British Steel
árið 1980 að sveitin tók sér stöðu í fylkingarbrjósti
bárujárnsins. Lögin voru styttri og hnitmiðaðri en
áður, að margra mati útvarpsvænni, en samt ósvik-
inn þungamálmur. Í raun má leiða að því líkum að
platan sé skýrasta birtingarmynd þunga-
málmsstefnunnar ásamt næstu breiðskífum Judas
Priest á eftir, Point of Entry (1981), Screaming for
Vengeance (1982) og Defenders of the Faith (1984).
Þungur taktur, ofsakeyrsla og magnaður málm-
hljómur einkenna þær og svo samstiga eru Down-
ing og Tipton að engin leið er að greina hvar annar
endar og hinn tekur við. Rúsínan í pylsuendanum
er svo sjálfur „Málmguðinn“ eða „Maðurinn með
járnlungun“, svo vitnað sé til vinsælla viðurnefna
Halfords. Það er eins og hann eigi lífið undir hverri
nótu.
Á British Steel er hver perlan upp af annarri.
Nægir þar að nefna Metal Gods, Breaking the Law,
Living After Midnight og United sem greinarhöf-
undur hefur aldrei skilið hvers vegna Sir Alex
Ferguson hefur ekki tekið upp á sína arma. Sann-
kallað hetjurokk í hópsöngsstíl.
British Steel seldist í bílförmum beggja vegna
Atlantsála og komst hæst í fjórða sæti breska
breiðskífulistans sem er langbesti árangur sveit-
arinnar á heimaslóð.
Alls hefur Judas Priest selt yfir 35 milljónir
platna á heimsvísu og þykir ein áhrifamesta hljóm-
sveit þungarokkssögunnar.
Kveikja að kvikmynd
Heldur dró af hinu geistlega afli er leið á níunda
áratuginn og hin poppskotna plata Turbo (1986)
gerði margan málmhausinn fráhverfan sveitinni.
Eins og fyrr segir hætti Halford í Judas Priest í
upphafi tíunda áratugarins og ráðinn var í staðinn
Tim „Ripper“ Owens, söngvari úr hermisveit með
því ágæta nafni British Steel. Söng hann inn á tvær
breiðskífur sem báðar þóttu misheppnaðar.
Eins og margir vita varð brotthvarf Halfords úr
Priest kveikjan að kvikmyndinni Rock Star (2001)
með Mark Wahlberg og Jennifer Aniston. Fór Wa-
hlberg þar með hlutverk ígildis Owens.
Rob Halford sneri heim fyrir fjórum árum og má
segja að Judas Priest hafi risið úr öskustónni á An-
gel of Retribution, a.m.k. í Bandaríkjunum. Og
gömlu brýnin (meðalaldurinn er tæp 55 ár) eru ekki
af baki dottin því um þessar mundir vinna þau að
sinni sextándu breiðskífu sem heitir í höfuðið á
sjálfum Nostradamusi. Ráðgert er að hún líti dags-
ins ljós á næsta ári.
Af málmi ertu kominn
Poppklassík
Eftir Arnar Eggert Thoroddsen
arnart@mbl.is
V
inna við White Chalk, sem er
áttunda hljóðversplata Har-
vey, hófst á síðasta ári. Menn-
irnir sem mönnuðu sleðana
voru þeir Flood (nú vænt-
anlegur Sigur Rósar-
upptökustjórnandi) og John Parish, en báðir
unnu þeir með Harvey að To Bring You My
Love frá 1995, sem er oft talið hennar besta
verk. Það er þó erfitt að gera upp á milli
magnaðrar byrjunarþrennunnar, þ.e. Dry
(’92), Rid Of Me (’93) og To Bring You My
Love. Hér er 4-Track Demos undanskilin.
Einnig unnu þeir félagar með Harvey að Is
This Desire? (1998), plötunni sem kom út á
eftir To Bring You My Love og olli þónokkr-
um vonbrigðum og er jafnan talin vera henn-
ar lakasta verk.
Aðrir samverkamenn helstir á White
Chalk eru þeir Jim White úr Dirty Three,
sveit sem er nátengd Nick Cave, fyrrverandi
elskhuga Harvey, og Eric Drew Feldman
sem á nokkuð litríkan feril að baki og hefur
unnið með kanónum eins og Captain Beefhe-
art, Residents, Pere Ubu og Frank Black.
Það sem greinir þessa plötu Harvey frá
fyrri afrekum hennar er að hér styðst hún að
mestu við píanóið í lagasmíðum og leik –
hljóðfæri sem hún kann varla á að eigin sögn.
Þessi staðreynd er meginástæða þess brot-
hætta, kaldranalega andrúmslofts sem hljóð-
rásirnar fyllir. Nóturnar eru fetaðar varlega
í þeim ellefu ópusum sem plötuna prýða, í
einfaldleika sem minnir á Cranes eða Cat
Power. Auk þess er hún ekki nema rétt rúm-
ur hálftími að lengd. Það er einhvern veginn
eins og Harvey haldi aftur af sér á plötunni
en að hennar sið er samt eðlilega einhver
geðveiki bullandi undir öllu. Í viðtali við jað-
arbíblíuna The Wire sagði hún að það
„frábæra við að læra á nýtt hljóðfæri væri að
það losaði ímyndunaraflið við höft“.
Harvey velur þá að syngja í hærri tón-
tegund en vanalega á plötunni, ein-
hverra hluta vegna.
Peel
PJ Harvey, eða Polly Jean Harvey, er
á margan hátt þversagnakennd per-
sóna. Hún hefur leikið sér allmikið
með kynímyndina, og það er eitthvað
svo greinilegt að hún er að setja kyn-
ímynd konunnar í gagnrýnið ljós þegar
hún pósar á brjóstahaldara, alltaf með
aðeins of mikinn augnskugga og vara-
lit. Harvey gefur af sér mynd sterkrar
konu sem virðist þó geyma ótal myrk
leyndarmál í brjósti sínu og það er
ekki nema von að Nick Cave hafi fallið
fyrir henni. PJ Harvey er – svo við höf-
um þetta einfalt – kúl. Hún er meira að
segja alveg hrikalega kúl, er eins kon-
ar Rúni Júl. í líkama smágerðrar
breskrar konu. Já, eða bara kvenkyns
útgáfan af Nick Cave.
White Chalk er án efa myrkasta
verk Harvey til þessa og stendur al-
gerlega sér á báti í ferilskránni.
Fyrstu tvær plöturnar, Dry og Rid Of
Me, einkenndust af nöktu, hryssings-
legu rokki og róli en á To Bring You
My Love réð fáguð dramatík ríkjum –
og nafn Caves sprettur ósjálfrátt upp í
kollinum, reyndar bara við það að sjá
umslagið. Plöturnar þar á eftir, Is This
Desire?, Stories from the City, Stories
from the Sea (2000) og Uh Huh Her
(2004), einkennast hins vegar af frem-
ur hlustunarvænni PJ Harvey ef svo
mætti segja. Það einkenni vinnur frá-
bærlega með henni á Stories from the
City … en miður vel á hinum tveimur.
Og úr því að maður er að þessari upp-
talningu á annað borð verð ég að minn-
ast á safnplötuna The Peel Sessions
1991-2004 sem kom út í fyrra en John
Peel heitinn, útvarpsmaðurinn frægi
sem er enn sárt saknað og er orðinn að
lifandi goðsögn, hampaði Harvey gríð-
arlega alla tíð. Átti hún sérstakan stað
í hjarta hans eins og sjá má á umslagi
plötunnar, en þar glittir í Peel sjálfan.
Þeir eru fáir listamennirnir – ef ein-
hverjir – sem sá annars óframfærni
maður hefði veitt slíkt aðgengi.
Kona einsömul
Það er eins og hið lágstemmda yfirbragð
White Chalk, sem er nýjasta verk PJ Har-
vey, hafi breitt fullmikið úr sér því það er
eins og enginn hafi tekið eftir því að hún
kom út. Platan læddist inn í heiminn 24.
september, og henni ber að fagna, enda
ferill Harvey með þeim tilkomumeiri í dæg-
urtónlistinni.
Sterk Harvey er sterk kona, sem virðist þó geyma ótal myrk
leyndarmál í brjósti sínu og það er ekki nema von að Nick Cave
hafi fallið fyrir henni.