Lesbók Morgunblaðsins - 15.12.2007, Blaðsíða 2

Sextán sortir og ein bók
Eftir Sigtrygg Magnason
naiv@internet.is
E
nga stétt manna veit ég baka
meira fyrir jólin en rithöf-
unda. Það er bókstaflega
eins og hver einasti rithöf-
undur komi því fyrir milli
þess sem þeir eru á þönum
milli misgáfulegra upplestra að skella í eins
og fjórar, fimm sortir. Þetta eru yfirleitt
höfundar sem eru nýlegir í faginu og hafa
ekki skapað sér arnaldskt nafn. Ég hef til
að mynda aldrei séð neina uppskrift frá
Arnaldi. Og þegar ég hugsa um það ekki
Einari Má heldur.
Þetta er jólabókaflóðið í hnotskurn. Höf-
undar eru hrifnir með öldunni og einungis
fáir sem ná landi. Auglýsingar eru dýrar og
höfundar geta ekki splæst á sig heilsíðum.
Fjölmiðlarnir ráða ekki við að sinna öllum
með vandaðri umfjöllun og viðtölum og því
verður að bíta einhver skáldin af sér með
því að fá uppskrift, fylgjast með í jólaund-
irbúningnum eða hvernig gengur að komast
í kjólinn fyrir jólin eða jakkann fyrir pakk-
ann. Í undirfyrirsögnum er síðan algengt að
komi fram að höfundurinn hafi einmitt verið
að senda frá sér bókina Smáfuglar frá hel-
víti eða eitthvað álíka. Í myndartexta er
jafnvel minnst á bókina einhvern veginn á
þessa leið: Erna lætur ekki jólabókaflóðið
skemma fyrir sér heldur bakar eins og
vindurinn.
Öll athygli er betri en enginn hlýtur Osc-
ar Wilde að hafa sagt einhvern tímann. Og
það er víst staðreynd að í blóðugu stríðinu
sem jólabókaflóðið er þá verður höfund-
urinn að ná sér í athygli, hann verður að fá
sínar fimmtán mínútur af frægð annars
drukknar hann örugglega, hratt og örugg-
lega.
Það er aldrei mjög smart eða göfugt þeg-
ar fólk berst fyrir lífi sínu. Það verður eng-
inn sérstaklega sexí af því að gleypa sjó.
Það er frekar fyndið að sjá rithöfunda í
þessari aðstöðu en þetta er nauðsynlegt
fyrir söluna og afkomuna og því verða allir
að spila með.
En hvernig væri það nú að rithöfundar
yrðu örlítið uppátektarsamari. Tækju sér
jafnvel Vífil Atlason til fyrirmyndar og
gerðu eitthvað yndislega galið. 52.500 sinn-
um kemur „Vífill Atlason“ fyrir ef hann er
gúglaður. Strákskrattinn er orðinn heims-
frægur fyrir að hringja ekki í Bush. Ágúst
Borgþór gæti hlaupið nakinn inn á völlinn á
leik Arsenal og Chelsea um helgina; Kristín
Helga fórnað hænu við styttu Jónasar Hall-
grímssonar og Guðni Ágústsson mótmælt
harðlega brottfellingu „kristins siðgæðis“ úr
grunnskólalögunum og sagt: „nú skal
kennsluborðum kristninnar velt“ (nei sko
kallinn, bara búinn að því!).
En hvernig gengur þetta fyrir sig?
Blm: Góðan daginn. Ég heiti Jesper og er
blaðamaður á Degi. Halldór Laxness?
HKL: Já.
Blm: Já, þú varst að gefa út bók, Sjálf-
stætt…
HKL: Fólk. Já. Sjálfstætt fólk.
Blm: Einmitt, sjálfstætt.
HKL: Já.
Blm: Já. Fín bók. Búinn að sjá hana.
HKL: Gott. Hvernig fannst þér?
Blm: Fín. Reyndar ekkert búinn að lesa
en ég sá hana í auglýsingu. Næs kápa.
HKL: Já. Takk.
Blm: Mig langar til að spjalla aðeins við
þig.
HKL: Já. Alveg sjálfsagt. Viltu ekki lesa
bókina fyrst?
Blm: Nei, nei.
HKL: Nú?
Blm: Nei, nei.
HKL: Er ekki betra að þú lesir bókina ef
þú ætlar að tala við mig um hana?
Blm: Nei, sko. Ég ætla bara að fá að
spjalla við þig um jólin og kannski fá eina
uppskrift. Er eitthvað bakað í þessari bók?
HKL: Ja. Kannski ekki mikið en rollu er
slátrað.
Blm: Æi, lambakjöt er eitthvað svo át.
HKL: Það er reyndar hreindýr.
Blm: Áttu uppskrift að hreindýri?
HKL: Nei, eiginlega ekki.
Blm: En þú hlýtur að eiga þér einhvern
eftirlætisrétt sem er sérstakur?
HKL: Ja, það væri ekki nema brauðið
dýra.
Blm: Fínt. Þú sendir mér þá kannski
ímeil með uppskriftinni, ég sendi ljósmynd-
ara á þig og hann myndar þig með svunt-
una og það væri rosalega gaman ef þú gæt-
ir haft eitthvert barn á myndinni …
Kannski Laxness 21. aldarinnar hafi sagt
okkur frá sortunum sínum fyrir þessi jólin.
Hver veit. Við skulum bara vona að upp-
skriftirnar hafi verið góðar.
Morgunblaðið/Ásdís
Brauðið dýra „Kannski Laxness 21. aldarinnar hafi sagt okkur frá sortunum sínum fyrir þessi jólin. Hver veit. “
FJÖLMIÐLAR »En hvernig væri það nú
að rithöfundar yrðu
örlítið uppátektarsamari.
Tækju sér jafnvel Vífil
Atlason til fyrirmyndar og
gerðu eitthvað yndislega
galið. 52.500 sinnum kemur
„Vífill Atlason“ fyrir ef
hann er gúglaður.
2 LAUGARDAGUR 15. DESEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
lesbók
Eftir Rúnar Helga Vignisson
rhv@simnet.is
!
Þær eru sterkar myndirnar sem
birtust af Mugison í tímaritinu
Monitor í október síðastliðnum.
Þar stendur hann við verbúðina
Ósvör í Bolungarvík klæddur eins
og formaður á leið í róður.
Skeggjaður og þrekvaxinn birtist
hann okkur sem sönn vestfirsk
hvunndagshetja, maður sem er tilbúinn að
takast á við hráslagaleg náttúruöflin.
Myndirnar birtust í tilefni af nýjum
hljómdiski sem kappinn hefur unnið að
mestu í Álftafirði, á nútímalegasta hátt, og
selur m.a. í gegnum heimasíðu sína. Miðað
við hástemmda dómana hefur formann-
inum hvergi fipast í háskalegum róðrinum
og komið að landi með verðmætan feng sem
landsmenn allir fá að njóta og jafnvel fleiri.
Blaðamenn hafa flykkst vestur til þess að
taka hús á formanninum og í kjölfarið tjá
þeir sig gjarnan um hina tignarlegu vest-
firsku náttúru sem Mugison virðist vera
partur af. Oftar en ekki fá þeir líka ramm-
íslenska kjötsúpu hjá Mugipabba, ásamt
fyrirlestri Mugisons sjálfs um dásemdir
lífsins vestra.
Á sama tíma og Mugison sækir sér styrk
í kraftmikla og ómengaða vestfirska nátt-
úru róa nokkrir sveitarstjórnarmenn í
fjórðungnum að því öllum árum að koma
upp olíuhreinsunarstöð í vestfirskum firði,
bæði til þess að fjölga störfum og eins til
þess að fá betri vegi og þjónustu. Iðulega er
þessi viðleitni tengd kvótakerfinu og þeirri
ósvinnu að Vestfirðingar skuli ekki fá að
fiska að vild eins og formaðurinn Mugison.
Meðan þessu fer fram gefast Vestfirðing-
arnir smátt og smátt upp á fiskvinnslu-
störfum og Pólverjar koma í staðinn, segja
mér þeir sem til þekkja. Ætli Vestfirðing-
arnir sem finna sig ekki í slorinu lengur séu
að búa sig undir að vinna í olíunni í staðinn?
Á dögunum sá ég olíuhreinsunarstöð í
Kanada og hún var þvílík skelfing að ég
hraðaði mér í burtu eins og flestir aðrir.
Slíkt fyrirtæki telja sumir að muni leysa
höfuð Vestfirðinga og frelsa þá frá illu. Þeir
vilja jafnvel setja hryggðarmynd af þessu
tagi niður í einum alfegursta firði landsins,
Arnarfirði, og það gegnt fæðingarstað
helstu frelsishetju þjóðarinnar. Yrði það
minnisvarði við hæfi á 200 ára fæðing-
arafmæli Jóns forseta eftir rúm þrjú ár?
Nýverið sigldi olíuskip utan í brúarstólpa
við San Francisco í þéttri þoku svo gífurleg
olíumengun hlaust af. Í vor varð mikil
sprenging í olíuhreinsunarstöð í Noregi.
Flugslys verða líka þótt flugmenn séu í
stöðugri þjálfun og hafi tékklistann fyrir
framan sig. Bílar skella saman á beinum og
breiðum vegi um hábjartan dag þótt bíl-
stjórar séu ódrukknir. Og einu sinni sigldi
sjálf Guggan beint upp í Óshlíðina undir
stjórn þrautþjálfaðra heimamanna. Halda
menn að fjörurnar við Hrafnseyri yrðu
lengi ómengaðar eins og vestfirsku veðrin
geta verið?
Sumir segja að olíuhreinsunarstöð á suð-
urfjörðunum mundi ekki spilla ímynd allra
Vestfjarða. Hornstrandir yrðu enn á sínum
stað óspjallaðar. Þó gildir enn að eitt
skemmt epli geti skemmt öll hin.
Mugison tengir ímynd sína ósvikinni
vestfirskri kynngi og dásamar vestfirskt
mannlíf. Hann hefur látið taka af sér mynd-
ir í fjöruborðinu íklæddur fortíðinni. Hann
geislar af vistvænni orku og skilar frá sér
tónlist sem vekur athygli víða. Hann er ekki
formaður á olíuskipi heldur stýrir hann dýr-
um knerri af stakri snilld inn í nútímann.
Það er freistandi að kalla hann Björk Vest-
fjarða en þó á það ekki alveg við vegna þess
að hann er fyrst og fremst hann sjálfur,
Mugison eða Örn Elías Guðmundsson.
Stöldrum aðeins við það.
Mugison
eða olíu-
hreinsun-
arstöð?
Lesbók Morgunblaðsins Hádegismóum 2, 110 Reykjavík, sími 5691100, Útgefandi Árvakur hf. Ritstjórnarfulltrúi Þröstur Helgason, throstur@mbl.is Auglýs-
ingar sími 5691111 netfang augl@mbl.is Bréfsími 5691110 Prentun Prentsmiðja Morgunblaðsins