Morgunblaðið - 06.02.2007, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 6. FEBRÚAR 2007 25
Í DANSKA dagblaðinu Jótlands-
póstinum 28. janúar síðastliðinn
ræðst Danski þjóðarflokkurinn (DF)
gegn frjálsum búsetu-
rétti á Norðurlöndum.
Talsmaður flokksins í
innflytjendamálum ótt-
ast að sú ákvörðun Svía
að veita íröskum flótta-
mönnum varanlegt
dvalarleyfi geti haft
þær afleiðingar að þess-
ir sömu flóttamenn
setjist að í Danmörku.
DF krefst því að réttur
sænskra ríkisborgara
til að flytjast til Dan-
merkur verði takmark-
aður og er flokkurinn
jafnvel reiðubúinn að
segja upp norræna
samningnum um frjáls-
an búseturétt.
Ef tillagan verður
lögð fram hefur það í
för með sér athygl-
isverða breytingu á
þeim grundvall-
arreglum sem gilt hafa í
norrænu samstarfi
undanfarna áratugi,
nánar tiltekið hvað
varðar regluna um rétt
Norðurlandabúa til að
starfa og ferðast á milli
Norðurlanda í atvinnu-
skyni.
Í skoðanakönnun
sem gerð var árið 2006
kom fram að rétturinn til að setjast
að og starfa hvar sem er á Norð-
urlöndum er eitt af því sem Norður-
landabúar telja mikilvægast í nor-
rænu samstarfi. Krafa Danska
þjóðarflokksins felur því í sér að af-
nema hluta af þeim réttindum sem
norrænir borgarar telja þýðing-
armest.
Það ríkir þó sátt á milli norrænu
ríkisstjórnanna um að fara aðra leið
og afnema í staðinn sem flestar
stjórnsýsluhindranir á milli Norð-
urlanda. Það er eining um að flýta því
starfi. Norðurlandabúar eiga einnig
að geta ferðast á milli landanna sér til
ánægju eða í atvinnuskyni án þess að
þeim finnist þeir vera að glata per-
sónulegum eða efnahagslegum rétt-
indum.
Nú þegar starfsmenn frá Suður-
Svíþjóð eru eftirsóttir til vinnu í Dan-
mörku er mikilvægara en nokkru
sinni að ekkert hindri för þeirra. Um
leið og ferðalög til vinnu á landa-
mærasvæðum Norðurlanda aukast
og norrænir atvinnumarkaðir kalla
eftir auknu vinnuafli munu kröfur
borgaranna um skýrar reglur og
greiðar ferðir yfir landamæri verða æ
háværari. Við verðum
því að auðvelda fólki að
nálgast upplýsingar um
vinnu, frjálsa för í at-
vinnuskyni og búferla-
flutninga. Í for-
mennskuáætlun sinni í
Norrænu ráðherra-
nefndinni fyrir árið
2007 hafa Finnar einnig
gert stjórnsýsluhindr-
anir og frjálsa för innan
Norðurlanda eitt af for-
gangsverkefnunum.
Eitt af því fyrsta sem
Norræna ráðherra-
nefndin verður að fjalla
um eru áhrif atvinnu-
leysis foreldra. Barna-
fjölskyldur eiga án
vandræða að geta unnið
og flust búferlum á milli
Norðurlanda án þess að
verða fyrir tekjumissi
eða missa grundvall-
arréttindi. Það verður
einnig að vera auðveld-
ara að vinna hlutastarf í
fleiri en einu landi í einu
án þess að missa fé-
lagsleg réttindi. Þar að
auki á að vera hægt að
afla sér starfsreynslu í
grannríki og flytja at-
vinnuleysisbætur með
sér yfir landamæri.
Aukinn pólitískur vilji til norræns
samstarfs, sem meðal annars má
merkja frá forsætisráðherrum land-
anna, verður að skila sér í umbótum
fyrir einstaklinga og fyrirtæki. Það
kemur undarlega fyrir sjónir að sam-
hliða því að við köllum á nýjar fjár-
festingar, bættar rannsóknir og aukið
vinnuafl látum við hjá líða að fjar-
lægja síðustu hindranirnar í vegi þess
að flytja fjármagn, rannsóknir og
vinnuafl þangað þar sem þörf er fyrir
það. Við getum ekki beðið lengur og
við eigum heldur ekki að bíða lengur.
Norðurlöndin verða að standa vörð
um rétt borgaranna til að starfa þar
sem þeir vilja. Ég legg þess vegna til
að norrænu löndin haldi fast í réttinn
til frjálsra fólksflutninga, að þau efli
samstarfið sín í milli og fjarlægi síð-
ustu landamærahindranirnar.
Danski þjóðar-
flokkurinn á önd-
verðum meiði við
Norðurlönd
Halldór Ásgrímsson skrifar um
búseturétt á Norðurlöndum
» Aukinn póli-tískur vilji
til norræns
samstarfs, sem
meðal annars
má merkja frá
forsætisráð-
herrum land-
anna, verður að
skila sér í um-
bótum fyrir ein-
staklinga og
fyrirtæki.
Halldór Ásgrímsson
Höfundur er framkvæmdastjóri Nor-
rænu ráðherranefndarinnar.
KOMIÐ hefur í ljós
að kostnaður við
rekstur heilbrigð-
isþjónustu á Íslandi er
einn sá mesti af öllum
löndum í Evrópu. Mið-
að við aldurssamsetn-
ingu þjóðarinnar er
nokkuð ljóst að kostn-
aðurinn er sá mesti
hér á landi.
Sú aðferð sem notuð
er hér á landi til að
fjármagna rekstur
heilbrigðiskerfisins,
eftir 12 ára stjórn
Framsóknarflokksins,
er föst fjárlög. Til þess að ná því
marki að halda fjárlögum eins lágum
og hægt er er eina leiðin sú að draga
úr þjónustunni, en það þýðir að lang-
ir biðlistar myndast. Að láta veika
sjúklinga bíða lengi eftir lausn sinna
mála þýðir auðvitað mikinn auka-
kostnað við að sinna þeim sjúkling-
um. Rannsóknir hafa sýnt að kostn-
aður við að sinna þeim getur allt að
tvöfaldast vegna þessara biðlista.
Þessi kostnaður lendir að mestu á
ríkinu, bara öðrum fjárlagalið. Því
væri hægt að draga töluvert úr
kostnaði heilbrigðiskerfisins í heild
með því að aðlaga þjónustuna eft-
irspurn og tæma með því alla biðlista
til frambúðar.
Fjármögnun þjónustunnar
Gríðarlegar breytingar hafa orðið
á fjármögnun og rekstri spítala í öll-
um löndum OECD þar sem í flestum
tilvikum hefur verið tekið upp svo-
kallað DRG-kerfi. Þetta fyr-
irkomulag er til dæmis við lýði í Nor-
egi og Svíþjóð. Meðalkostnaður á
hvern sjúkling í þessum löndum hjá
háskólaspítölum er 365 þúsund
krónur. Þar sem hafa biðlistar horfið
og sjúklingar fá lausn sinna vanda-
mála án nokkurrar biðar.
Ef kostnaður við þjónustu sjúk-
linga hér á landi er reiknaður miðað
við DRG-flokkun kemur í ljós að
meðalkostnaður við hvern sjúkling
hér á landi á háskólasjúkrahúsi er
um 480 þúsund krónur. Ef kostn-
aður hér væri svipaður og í Dan-
mörku og Svíþjóð, þá væri kostn-
aðurinn við rekstur Landspítala 3–4
milljörðum króna lægri en hann er
nú. Skýringin á þessum mun er mjög
einföld, þ.e. að fjármögnun hér á
landi er algerlega úrelt fyrirbrigði.
Álit stjórnmálaflokka
Það er mjög fróðlegt að skoða hvað
stjórnmálaflokkar hafa
samþykkt um það hvern-
ig eigi að reka heilbrigð-
iskerfið hér á landi.
Samfylking hefur gert
meðfylgjandi samþykkt:
„Gerbreyta á fjár-
mögnun heilbrigð-
isstofnana. Nýta kosti
kostnaðargreiningar
(DRG-kerfis) til að auka
hagkvæmni, skilvirkni
og samkeppni á milli
heilbrigðisstofnana án
þess að tefla gæðum
þjónustunnar í hættu.
Ljúka kostnaðargreiningu heilbrigð-
isþjónustu á öllum heilbrigðisstofn-
unum. Aðskilja milli seljanda og
kaupanda heilbrigðisþjónustu.“
Í dag notum við föst fjárlög í þess-
um tilgangi. Um það segir: „Fastar
fjárveitingar til heilbrigðisstofnana
draga hinsvegar úr hvata til sparnað-
ar og eru framleiðniletjandi. Ísland
er langt á eftir öðrum þjóðum hvað
varðar það hvernig heilbrigðiskerfið
er fjármagnað.“
Í landsfundarályktun Sjálfstæð-
isflokks 2003 segir: „Landsfundur
hvetur til þess að kostnaðargreiningu
í heilbrigðiskerfinu verði hraðað, svo
hægt verði að hverfa frá föstum fjár-
lögum til fjárlaga þar sem greitt er
fyrir unnin verk. Við þetta munu
skapast eðlileg rekstrarskilyrði í heil-
brigðisþjónustunni og eðlileg hag-
ræðing mun fylgja í kjölfarið.“
Það er því óskiljanlegt hvers vegna
svo hægt gengur að koma á breyt-
ingu sem stærstu stjórnmálaflokkar
landsins eru sammála um að eigi að
ráðast í og gæti sparað 3–4 milljarða
króna á ári.
Dýr heilbrigðis-
þjónusta á Íslandi
» ...fjármögnun hér álandi er algerlega
úrelt fyrirbrigði.
Ólafur Örn Arnarson
Höfundur er læknir á eftirlaunum.
Ólafur Örn Arnarson fjallar um
heilbrigðisþjónustu.
Í FRÉTT í fréttatíma Rík-
issjónvarpsins hinn 4.2. 2007 kom
fram það álit forsvarsmanna fé-
lagsins Norðurvegar að upp-
byggður bílvegur norður í land um
Kjöl myndi aldrei lokast meira en
sem svarar fimm dögum á ári.
Halldór Blöndal alþingismaður
mun einn af stjórnarmönnum
Norðurvegar.
Héðinsfjarðargöng voru til um-
ræðu fyrir nokkrum árum. Þá
fengust þær upplýsingar að upp-
byggður vegur um Lágheiði
myndi líklega vera lokaður 10–14
daga á ári. Þær upplýsingar vógu
sitt þegar ákveðið var að leggja
sjö milljarða króna til byggingar
Héðinsfjarðarganga.
Halldór Blöndal var mikill
hvatamaður þess verkefnis. Nú
langar mig að spyrja Halldór
Blöndal. Aðrir norðlenskir Norð-
urvegarmenn mega gjarnan svara
í hans stað sé hann of önnum kaf-
inn við eftirlitsstörf í Nýju-Delí.
Spurningin er þessi: Eru meiri
snjóþyngsl á Lágheiði (mesta hæð
409 metrar yfir sjó) en á Kjalvegi
(hæð yfir sjó 600–700 metrar)?
Ennfremur: Er fljótlegra að ryðja
snjó af Kjalvegi (lengd um 170
km) en af Lágheiði (um 20 km
milli fremstu bæja)?
Það skal tekið fram að það
hvarflar ekki að mér að norð-
anmenn hniki til staðreyndum til
að tryggja þóknanlega niðurstöðu.
Þórólfur Matthíasson
Mokað minni snjó?
Höfundur er prófessor í hagfræði
við viðskipta- og hagfræðideild
Háskóla Íslands (VHHÍ).
ÉG VARÐ fyrir mik-
illi geðshræringu og
dolfallinn vegna fréttar
sem vinur minn sagði
mér, að forstjórinn
minn, Ásgeir Eiríksson,
hefði látið af störfum
sem forstjóri Strætó bs.
Ég á ekki til eitt auka-
tekið orð og vantar orð
til að lýsa þessu.
Okkar fyrstu kynni
voru hjá Strætó SVR
fyrir mörgum árum,
þegar við vorum að þvo
vagnana úti á plani,
ungir og fallegir, en nú,
45 árum síðar, bara
gullfallegir menn. Það
sem ég tel vera ástæðu
þess að hann hverfur af vettvangi er
að við leiðarkerfisbreytingar fyrir 19
mánuðum voru stöðug fundahöld um
nýja kerfið, tímatökur og stanslaust
áreiti hjá honum.
Ásgeir var alls staðar að keyra
vagnana og kynna sig fyrir starfs-
mönnum fyrstu 18 mánuðina, sem var
flott og allir töluðu um
það þá. Þetta gerði hann.
Ég þekki þetta sem fyrr-
verandi stjórnarmaður í
Starfsmannafélagi SVR
og sem trúnaðarmaður og
síðast en ekki síst sem
vagnstjóri, vegna þess að
undirritaður hefur haft
mjög gott samband við
hann vegna starfa sinna,
en ég vil í því sambandi
þakka honum fyrir það.
Alltaf hringdi hann í
mig til að kanna heilsufar
mitt vegna allmargra
sjúkrahúslegna minna
vegna læknamistaka sem
ég varð fyrir. Þetta yljar
manni alltaf um hjarta-
rætur. Aðalatriðið við
þetta uppgjör hans er að við und-
irmenn hans erum vanhæfir í starfi.
Forstjórinn sá t.d. einn um kynningu
á leiðakerfinu í fjölmiðlum, alla fundi
með öllum vagnstjórum, hann var á
kynningarfundum í hverfum borg-
arinnar og nágrannasveitarfélögum
og lengi mætti telja. Þetta var svaka-
legt álag á honum en hann var alltaf
með bros á vör. Hvar voru deild-
arstjórar fyrirtækisins, fulltrúar
markaðsdeildar og aðstoðarfram-
kvæmdastjórarnir tveir þegar kynn-
ingin þurfti á þeim að halda á þessum
tíma? Þeir hafa sagt Ásgeiri og
stjórnarmönnum Strætó bs. ósatt og
ég get staðfest það.
Nú er komið að þeirri stund að
hreinsa á til og gera starfslokasamn-
inga við ýmsa yfirmenn hjá fyrirtæk-
inu. Eini starfsmaðurinn sem ekki
gleymir neinu og er eldklár hefur
fengið mjög leiðinlegar og dónalegar
viðtökur með undirskriftalistum um
vanhæfni og margt annað. Sjálfur hef
ég orðið fyrir einelti af þeirra hálfu
sem það gerðu en fer ekki út í það
nánar sem stendur (ég hef allt skjal-
fest) og mun ekki gera.
Ásgeir – þín verður sárt saknað af
vagnstjórum hjá Strætó bs., sem
furða sig á ákvörðunum stjórnar fyr-
irtækisins síðan ný stjórn tók við eftir
síðustu sveitarstjórnarkosningar. Við
þökkum þér frábærar viðtökur þegar
við höfum þurft að létta á okkur –
skrifstofa þín var alltaf opin okkur og
við ávallt velkomnir til þín til að ræða
mál sem lágu okkur á hjarta.
Forstjóri Strætó bs.
lætur af störfum
André Bachmann skrifar um
brotthvarf Ásgeirs Eiríkssonar
sem forstjóra Strætó bs.
» Ásgeir – þínverður sárt
saknað...
André Bachmann
Höfundur er vagnstjóri
hjá Strætó bs.
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
FRÁ því Halla Gunnarsdóttir gaf
kost á sér til formennsku hjá Knatt-
spyrnusambandi Íslands hefur nokk-
ur tortryggni ríkt í hennar garð.
Fyrst um sinn var henni ekki tekið
alvarlega, eins og markmið hennar
væri eingöngu að vekja máls á stöðu
kynjanna innan KSÍ en það virðist
sem betur fer hafa breyst, enda full-
komin alvara á ferð.
Það sem helst er talið vinna gegn
Höllu er aldur og fyrri störf. Það er
vel skiljanlegt, enda er Halla nýorðin
26 ára og ætti því ekki að hafa mikla
reynslu. Halla er þó engin venjuleg
kona.
Halla útskrifaðist sem kennari 22
ára gömul, árið 2003. Síðan þá hefur
hún starfað sem blaðamaður á Morg-
unblaðinu. Auk þess hefur hún starf-
að sem kennari við Barnaskóla
Hjallastefnunnar og verið æskulýðs-
fulltrúi hjá Hafnarfjarðarkirkju.
Undanfarin 2 ár hefur Halla lagt
stund á meistaranám í alþjóða-
samskiptum við Háskóla Íslands.
Halla hefur ferðast víða, dvalist í
Danmörku, Ástralíu, Íran, Taílandi,
Laos, Víetnam, Kambódíu, Malasíu,
Singapúr og Kúbu. Á ferðalögum sín-
um hefur hún myndað mikil og góð
tengsl við fólk um allan heim sem án
efa myndi nýtast henni vel sem for-
maður KSÍ.
Halla hefur stundað knattspyrnu
af elju frá því hún var 6 ára gömul,
þjálfað yngri flokka hjá Aftureldingu
og Leikni á Fáskrúðsfirði ásamt
knattspyrnuliði Suphan Buri Sport
School í Taílandi. Auk þess kom hún
að undirbúningi uppbyggingar knatt-
spyrnuvallar í Rúmeníu sem enn er
unnið að.
Hér er á ferðinni er frábært for-
mannsefni, kona sem hefur sýnt að
hún þorir, getur og vill. Ég hvet full-
trúa á ársþingi KSÍ til að stuðla að
framförum innan Knattspyrnu-
sambandsins og kjósa Höllu Gunn-
arsdóttur sem næsta formann!
SÓLEY TÓMASDÓTTIR,
varaborgarfulltrúi VG.
Með reynslu á við
miðaldra meðalmann
Frá Sóleyju Tómasdóttur: