Morgunblaðið - 01.11.2007, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. NÓVEMBER 2007 29
SPURNINGIN um fjárfestingar
erlendra aðila í íslenskum orkufyr-
irtækjum og sjávarútveginum hér á
landi kemur alltaf öðru hverju upp.
Nú er þessi spurning til umræðu af
tveimur ástæðum: Við-
skiptaráðherra hefur
skipað nefnd til þess að
fjalla um málið. Og er-
lendir aðilar (Goldman
Sachs) hafa keypt hlut í
íslenska orkuútrás-
arfyrirtækinu Geysir
Green Energy ( GGE).
Sameining Geysir
Green Energy og
Reykjavik Energy In-
vest ( REI) hefur vakið
gífurlegar deilur í
Reykjavík af mörgum
ástæðum og er óvíst að
sú sameining haldi. Ekki hefur verið
staðið eðlilega að málinu. Þessi sam-
eining er alveg óþörf að mínu mati.
Tillaga Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík um sölu á hlut Orkuveit-
unnar í REI hefur mætt mikilli and-
stöðu og verið mjög umdeild.
Með því að Geysir Green Energy á
þriðjungs hlut í Hitaveitu Suðurnesja
hafa útlendingar með fjárfestingu í
GGE eignast hlut í Hitaveitu Suð-
urnesja. Þeir hafa smeygt sér bak-
dyramegin inn í hitaveituna.
Þarf að rýmka reglurnar?
Viðskiptaráðherra vill endurskoða
reglur um fjárfestingar erlendra að-
ila á Íslandi, þar á meðal í sjávar-
útveginum. Af ummælum ráðherra
um málið má skilja, að hann vilji auð-
velda útlendingum fjárfestingar hér
á landi. En eru reglurnar ekki nógu
liprar í dag? Ég tel, að svo sé. Það er í
dag frjálst fyrir útlendinga að fjár-
festa í úrvinnslu fisks. Gildandi höml-
ur eru til þess að koma í veg fyrir, að
útlendingar komist inn í fiskveiðar
okkar og frumvinnslu fisks. Þeir geta
því ekki keypt fiskiskip okkar og
frumvinnslu í fiski eins og frystingu,
söltun og herslu. En þeir geta stofnað
hér fyrirtæki til framleiðslu og pökk-
unar á vörum úr frystum, söltuðum og
hertum fiski og þar eru
vissulega miklir mögu-
leikar og þar á meðal
framleiðsla á tilbúnum
fiskréttum margs konar.
En útlendingar hafa
ekki sýnt mikinn áhuga
á að nýta sér frelsið í
þessum greinum. Ef til
vill er þeim almennt ekki
kunnugt um, að það sé
frjálst að fjárfesta í þeim
eða ef til vill vilja þeir
aðeins komast inn í fisk-
veiðar okkar og frum-
vinnslu. Ég tel, að ekki
eigi að hleypa útlendingum lengra inn
í sjávarútveg okkar en núgildandi lög
og reglur leyfa.
Stöndum vörð
um orkufyrirtækin
En hvað með orkufyrirtæki okkar?
Eigum við að hleypa erlendum aðilum
inn í Landsvirkjun og Orkuveitu
Reykjavíkur. Ég segi nei. Ef við
hleypum útlendingum (eða auð-
hringum) inn í Landsvirkjun og/eða
Orkuveitu Reykjavíkur verða þeir
fljótir að gleypa þau fyrirtæki. Þetta
eru mjög góð fyrirtæki, sem við höf-
um byggt upp. Við eigum að standa
vörð um þau. Við getum látið þessi
fyrirtæki hasla sér völl erlendis, ef
varlega er farið, og flutt út okkar
tækniþekkingu. Við þurfum ekki að
selja erlendum aðilum hluti í þessum
fyrirtækjum í því skyni. Við eigum
ekki að gera það. Ef erlendir aðilar
mundu eignast orkufyrirtæki okkar,
mundu þeir strax stórhækka verðið á
vatni og rafmagni til þess að há-
marka gróða sinn. Þeir mundu þá
ekkert skeyta um hag íslenskra neyt-
enda
Á Suðurnesjum hafa alvarlegir
hlutir verið að gerast: Erlendir aðilar
hafa smeygt sér inn í íslensk orkufyr-
irtæki. Hér þarf strax að spyrna við
fæti. Ef ekki verður lagt bann við
fjárfestingu erlendra aðila í íslensk-
um orkufyrirtækjum geta þeir á
skömmum tíma eignast öll orkufyr-
irtæki landsmanna.
Misvísandi yfirlýsingar
Íslenskir stjórnmálamenn virðast
ekki hafa mótað sér ákveðna stefnu í
þessum málum, þar eð yfirlýsingar
þeirra eru mjög misvísandi. Þeir
segja sumir, að í lagi sé að fá erlenda
aðila inn í „útrás“ íslenskra orkufyr-
irtækja. Og svo segja aðrir, að nóg sé
að gæta þess, að erlendir aðilar kom-
ist ekki inn í grunnþjónustuna eða al-
mannaþjónustuna, þ.e. vinnslu og
dreifingu á vatni og rafmagni til al-
mennings. En það er ekki nóg að
mínu mati. Þessir þættir eru ekki að-
greindir hjá öllum orkufyrirtækjum.
Og svokölluð „útrás“ er ekki að-
greind frá öðrum rekstri í öllum
orkufyrirtækjum. Það er því hrein-
legast að halda útlendingum alger-
lega frá íslenskum orkufyrirtækjum.
Hleypum ekki útlendingum
inn í auðlindir okkar
Höldum útlendingum utan við
sjávarútvegs- og orkugeirann
segir Björgvin Guðmundsson
»Ef við hleypum út-lendingum (eða auð-
hringum) inn í Lands-
virkjun og/eða
Orkuveitu Reykjavíkur
verða þeir fljótir að
gleypa þau fyrirtæki.
Björgvin Guðmundsson
Höfundur er viðskiptafræðingur.
MENN eru fljótir að gleyma.
Eða ætli það sé ekki ástæðan
fyrir því að bæjarstjórn Akureyr-
ar ætlar að afturkalla
hækkun á nið-
urgreiðslu með börn-
um hjá dagforeldrum
sem samið var um 7.
september 2006. Í
grein sem birtist á
heimasíðu Akureyr-
arbæjar, akureyri.is,
13. september 2006
kemur fram að mark-
miðið með fyrr-
greindum samningi
hafi verið þríþætt: 1.
Að jafna stöðu allra
foreldra á Akureyri
óháð því hjá hvaða
dagforeldri þeir hafa
börn sín. 2. Að
tryggja að foreldrar
sem hafa börn sín hjá
dagforeldri greiði
sama gjald og ef
barnið væri í leik-
skóla. 3. Að auka starfsöryggi
þeirra dagforeldra sem eru í
þessu starfi til lengri tíma og efla
þar með þjónustu þeirra.
Það var mikið fjallað um þessa
hækkun á niðurgreiðslu Akureyr-
arbæjar í fjölmiðlum. Nú er hins-
vegar í umræðunni að bæjaryf-
irvöld ætli að draga til baka
fyrrnefnda hækkun og ekki hefur
einn einasti fulltrúi bæj-
arstjórnar birst á sjónvarps-
skjánum og útskýrt þessar breyt-
ingar sem munu bitna á
foreldrum. Að vísu svaraði Elín
Margrét Hallgrímsdóttir því
hlæjandi er hún var spurð um
málið, að bæjarstjórnin myndi
gera betur næst. Er það kannski
málið að þeir tjá sig eingöngu um
umbætur sínar en ekki um aft-
urför? Var nýr þjónustusamn-
ingur við dagforeldra kannski
ekkert annað en auglýsing? Að
því er ég best veit eiga flestir
fulltrúar sem sitja í bæjarstjórn
sjálfir börn, en ef til vill eru þeir
búnir að gleyma því hversu mik-
ilvægt það er að eiga greiðan að-
gang að öruggri daggæslu fyrir
börn á þeim aldri er um ræðir.
Kannski gera þeir sér ekki grein
fyrir því hvernig það er að geta
hvorki stundað vinnu
né nám vegna skorts
á öruggri barnagæslu.
Ef til vill eru þeir til-
búnir að bera ábyrgð
á þessum breytingum
og taka það að sér
sjálfir að sjá um
börnin einn þriðja úr
mánuði eða sem
lækkuninni nemur.
Þess má geta að í
dag greiðir höfundur
22.325 kr. á mánuði
fyrir daggæslu. Ef
verður af þeirri lækk-
un á niðurgreiðslu
sem á að eiga sér
stað í janúar mun
höfundur greiða
34.325 kr. á mánuði.
Setjum upp reikn-
ingsdæmi: 12.000
krónur á mánuði eru
144.000 krónur sem bætast ofan á
árleg útgjöld barnafólks. Þessi
auknu útgjöld koma einmitt verst
við fólk í minni stöðu, fólk sem
reynir að stunda nám á þeim tak-
mörkuðu námslánum sem ríkið
veitir. Þess má ennfremur geta að
144.000 kr. eru um það bil 200.000
kr. í laun fyrir skatta.
Það er slæmt ef einstaklingar
þurfa að vera tortryggnir í hvert
skipti sem umbætur eiga sér stað
í þjóðfélaginu vegna hættunnar á
því að þær verði afturkallaðar.
Ég vona að foreldrar barna hjá
dagforeldrum á Akureyri taki
þessu ekki þegjandi og hljóða-
laust og hvet ég þá eindregið til
að skrifa nöfn sín á undir-
skriftalista sem nú liggja frammi
hjá flestum dagforeldrum. Enn-
fremur hvet ég bæjarstjórn til að
gera ekki betur næst, heldur
núna.
Hver á að passa
barnið mitt?
Valgerður Húnbogadóttir
skrifar um niðurgreiðslur til
dagvistar barna á Akureyri
Valgerður Húnboga-
dóttir
»Um breyttastefnu bæj-
arstjórnar Ak-
ureyrar í dag-
gæslumálum.
Höfundur er foreldri og laganemi.