Morgunblaðið - 05.06.2008, Qupperneq 8

8 FIMMTUDAGUR 5. JÚNÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
HVALASKOÐUNARSAMTÖK Ís-
lands hvetja stjórnvöld eindregið til
að gefa ekki út frekari kvóta til
hrefnuveiða né heldur til veiða á
langreiðum í atvinnuskyni.
Hvalaskoðunarsamtökin hafna
því alfarið að hvalveiðar í atvinnu-
skyni þjóni hagsmunum Íslands.
Þvert á móti séu þær skaðlegar
landi og þjóð og ættu að heyra for-
tíðinni til. | jonhelgi@mbl.is
Vilja stöðva
hvalveiðar
Á FUNDI Björns Bjarnasonar
dómsmálaráðherra með fulltrúum
sveitarfélaganna Árborgar, Grafn-
ings, Hveragerðis og Ölfuss og
sýslumanninum á Selfossi var form-
lega gengið frá því að stofna þjón-
ustumiðstöð fyrir íbúa sveitarfélag-
anna og aðra vegna skjálftanna 29.
maí.
Ólafur Örn Haraldsson mun
gegna starfi verkefnastjóra á veg-
um almannavarnadeildar ríkislög-
reglustjóra. Markmiðið er að
tryggja félagslega og fjárhagslega
velferð og heilsu íbúa, og virkni
samfélagsins. | egol@mbl.is
Þjónustumið-
stöðin er opin
SUNN, samtök
um náttúruvernd
á Norðurlandi,
harma ísbjarnar-
drápið í Skaga-
firði í fyrradag
sem virðist ekki
hafa verið „sér-
lega ígrunduð
ákvörðun“.
Af fréttum að dæma og frásögn-
um sjónarvotta sé ósennilegt að slík
hætta hafi verið fyrir hendi, að ekki
hefði verið hægt að bíða búnaðar til
þess að hægt hefði verið að fanga
ísbjörninn. | jonhelgi@mbl.is
Ísbjarnardrápi
mótmælt
HEPPINN áskrifandi að Lottó vann
29,3 milljónir í Lottóinu síðasta laug-
ardag. Vinningshafinn hefur ekki
enn gefið sig fram við Íslenska
getspá. Sá heppni er karlmaður á
aldrinum 55-60 ára, búsettur á höf-
uðborgarsvæðinu og er með áskrift
að Lottó. Lottótölurnar sem gáfu
þennan góða vinning eru 2, 13, 24, 31
og 37. | egol@mbl.is
Vann milljónir
FÉLAG hópferðaleyfishafa hvetur
fjármálaráðherra til að beita sér fyrir
því að endurgreiðsluákvæði af olíu-
gjaldi, sem gildir fyrir almennings-
vagna, gangi jafnt yfir alla
fólksflutningabíla 17 farþega eða
stærri. Að sama skapi er þess farið á
leit að endurgreiðsla vegna kaupa á
nýjum og umhverfisvænni almenn-
ingsvögnum njóti sömu endur-
greiðslna á virðisaukaskatti og í gildi
er varðandi nýja hópferðabíla.
Að mati fundarins þola breyting-
arnar ekki bið þar sem stór útboð eru
framundan bæði á almenningsvagna-
samgöngum á höfuðborgarsvæðinu
sem einnig ná til þéttbýliskjarna utan
þess, auk útboðs á sérleyfisakstri um
land allt, svo að mikilvægt er að leik-
reglur á þessum markaði séu sam-
ræmdar. | jonhelgi@mbl.is
Vilja jafnari
leikreglur
STUTT
FRÉTTASKÝRING
Eftir Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
FORYSTUSVEITIR útgerðarmanna
og sjómanna eru sestar við samninga-
borðið til að takast á um kaup og kjör.
Kjarasamningar sjómanna losnuðu á
sjómannadaginn 1. júní.
Fátt bendir til annars en að fram-
undan séu erfiðar kjaraviðræður og
þungur róður. Þar skiptir sköpum að
kjör sjómanna ráðast að hluta til af ol-
íuverði, sem hefur stórhækkað að
undanförnu. Útvegsmenn vilja breyta
viðmiðunum við olíuverð sem stuðst
er við þegar skiptaverð til sjómanna
er reiknað, m.ö.o. að sjómenn taki á
sig stærri hluta af síauknum olíu-
kostnaði. Sjómönnum líst illa á þetta
en taka undir að olíukostnaður út-
gerðanna sé að stíga upp úr öllu valdi.
Flókið eins og venjulega
„Þetta er flókið eins og venjulega,“
segir Sævar Gunnarsson, formaður
Sjómannasambands Íslands. „Það
eru ýmis mál sem brenna á okkur og
það þarf að taka á þeim,“ segir hann.
Hann segir ljóst að olíuverðs-
viðmiðunin sé „gríðarlega erfitt mál“.
Útgerðarmenn vilji að sjómenn taki
meiri þátt í því en það geti varla geng-
ið. Fiskverðsmál verða einnig uppi á
borðinu og eitt af stóru málunum er
kostnaður vegna slysatrygginga sjó-
manna, sem hefur aukist verulega frá
því fyrst var um þær samið árið 2001.
Sjómenn vilja taka á því með aðgerð-
um til að fækka slysum um borð.
„Olíuverðshækkunin setur stórt
strik í reikninginn,“ segir Friðrik J.
Arngrímsson, framkvæmdastjóri
LÍÚ. „Viðræðurnar eru rétt að byrja
og lítið hægt að segja til um á þessari
stundu hvaða stefnu þær taka,“ segir
Guðmundur Ragnarsson, formaður
VM-Félags vélstjóra og málmtækni-
manna en bætir við að olíuverðið og
tenging þess við skiptahlut sjómanna
og vélstjóra á fiskiskipum verði erf-
iðasti bitinn við að eiga. „Útgerðin er
með miklar kröfur. Auðvitað skilur
maður vanda hennar vegna mikilla ol-
íuverðshækkana. Það þýðir ekki að
loka augunum fyrir því.“
Sá hluti af aflaverðmæti sem renn-
hækkar eða lækkar innan þessara
marka breytist skiptahlutfall sjó-
mannsins um eitt prósentustig fyrir
hverja 16 dollara hækkun eða lækk-
un. Ef verðið fer hins vegar upp fyrir
300 dollara hættir það að hafa áhrif á
skiptaverðið til sjómanna.
Gasolíuverðið hefur hækkað langt
umfram þessi mörk að undanförnu. Í
janúar var það komið í tæplega 817
dollara tonnið og nú í byrjun júní er
það 1.114 dollarar.
Skv. upplýsingum LÍÚ var olíu-
kostnaður útgerðarinnar um sjö
milljarðar af aflaverðmæti þegar
seinustu sjómannasamningar voru
gerðir árið 2004. Á þessu ári er áætl-
að að olíukostnaðurinn verði um 18
milljarðar. Einstök dæmi eru um
mun hærri olíukostnað, jafnvel yfir
36% af aflaverðmæti skips á kol-
munaveiðum.
„Olíuverðið hefur hækkað svo gríð-
arlega að það er komið út fyrir öll
mörk í samningum,“ segir Friðrik.
„Þetta hefur þau áhrif á afkomuna að
við viljum að það verði tekið tillit til
þess í hlutaskiptakerfinu, vegna þess
að það byggist á því að skipta því sem
til er.“
ur til sjómanna við skipti er uppi-
staðan í launum þeirra. Skiptahlut-
fallið er tengt heimsmarkaðsverði á
olíu og hefur um árabil verið samið
um ákveðið viðmiðunarverð sem hef-
ur verið frá um 130 dollurum á hvert
gasolíutonn upp í tæplega 300 doll-
ara. Olíuverðsviðmiðunin er reiknuð
út í hverjum mánuði. Ef olíuverðið
„Gríðarlega erfitt“
 Sjómenn og LÍÚ búa sig undir átök við samningaborðið um áhrif hækkandi olíu-
verðs á skiptaverð til sjómanna  Olíukostnaður úr 7 milljörðum í 18 að sögn LÍÚ
Morgunblaðið/Kristján
Á upphafsreit Sjómenn og útvegsmenn sömdu seinast árið 2004. Samn-
ingar eru nú lausir og flestir reikna með erfiðum kjaraviðræðum.
Í HNOTSKURN
»Fyrst var samið um aðskiptahlutfall sjómanna af
afla tengist olíuverði í kjara-
samningum árið 1987.
»Fyrir þann tíma rann þaðsem tekið var af aflaverð-
mæti framhjá skiptum milli út-
gerðar og sjómanna inn í
margflókið sjóðakerfi.
»Tekist verður á um fjöl-mörg mál við samninga-
borðið og fari ráðherra að til-
lögum Hafró um frekari
aflasamdrátt auðveldar það
ekki samningsgerðina.
»Næstu fundir í kjara-viðræðunum eru í dag.
„Sjómenn eru eiginlega eina stétt-
in í landinu sem býr við launakerfi
sem byggist bæði á afkomu fyr-
irtækisins sem þeir vinna hjá og
svo eiga þeir mikið undir gengi
krónunnar komið,“ segir Sævar
Gunnarsson, formaður Sjómanna-
sambands Íslands.
Miklar olíuverðhækkanir að und-
anförnu hafa ekki aðeins mikil
áhrif á afkomu útgerða heldur hef-
ur gasolíuverð bein áhrif á kjör
sjómanna. Margflókið sjóðakerfi í
sjávarútvegi var stokkað upp árið
1986 og í janúar árið 1987 var sam-
ið um það fyrirkomulag milli LÍÚ
og sjómanna að tengja skipahlut-
fall sjómanna á afla við olíuverð,
upp að ákveðnu hámarksverði.
Meginhugsunin var sú að sjómenn
nytu þess ef olíuverðið væri lágt
en væru í reynd þátttakendur með
útgerðinni ef það hækkaði. LÍÚ af-
hendir viðsemjendunum vikulega
upplýsingar um skráð olíuverð, því
næst er meðalverðið fundið út áð-
ur en skiptaverðið til sjómanna er
ákveðið.
Gasolían setur strik í launareikninginn