Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.01.1910, Page 14

10
meðai þeirra hlutverka er nærri liggja, þai sem ríkið
hefir eigi þess konar með höndum að öllu leyti.
Pá er sjórinn og ailur hans auður, það er víst tiltölu-
lega minnst, sem samvinnufjelagsskapurinn hefir náð til
sjávarútvegsins. þó mun þar gerð nokkur byrjun. A
dönsku eyjunum er, að sögn, myndaður fjelagsskapur,
er tekur við fiskinum hjá sjómönnunum, þegar er hann
kemur í land. Væntanlega verður þess eigi langt að bíða,
að fjelögin fari að hafa hönd með veiðunum sjálfum. Er
þar ærið hlutverk að leysa fyrir samvinnufjelagsskapinn.
Pá eru peningamálin, nú orðið, eitt af mestu áhuga-
málum kaupfjelagsmanna. Telja samvinnufjelagsmenn að
þar sje eitt aðalhlutverk þeirra, að koma þeim afarþýð-
ingarmikla lið viðskiptanna á rjettari leið. í Danmörku
og Englandi hafa kaupfjelögin safnað afarmiklu spari-
sjóðsfje, sem optlega er hagnýtt sem veltufje í þarfir fje-
laganna sjálfra. Eru þar sýnilegir stórmiklir ávextir kaup-
fjelagsskaparins. í Englandi og víðar hafa kaupfjelögin
komið upp bönkum, og er það málefni yfirleitt á mikl-
um og góðum rekspöl erlendis.
Mentamálin hafa kaupfjelögin heldur eigi látið afskipta-
laus. Sjerstaklega er lögð mikil áherzla á það á Englandi,
að mennta þá menn og gera þá sem bezt starfhæfa sem
reka eiga hin margvíslegu störf þessa fjelagsskapar. Par
í landi er víða komið upp bókasöfnum og lestrarstofum
til afnota fyrir fjelagsmenn. En þegar komið er að mennta-
málunum er um leið komið inn á verksvið ríkjanna, er
flest hafa tekið að sjer þess konar mál nú orðið að
mestu eða öllu leyti, þó hvergi sje þeim svo vel á veg
komið að samyinnufjelögin vanti verkefni til uppfyllingar
og viðbótar.
Hjer er ekki einu sinni allt talið, og að eins drepið á
sumt, sem samvinnufjelagsskapurinn hefir fengizt við og
sett sjer að markmiði. En eg vænti þess að það sje
nægilegt til að sýna, að það er sannleikur, að hann læt-