Tímarit kaupfjelaga og samvinnufjelaga - 01.01.1910, Blaðsíða 15

11
ur sjer ekkert mannlegt óviðkomandi*; að hann skoðar
sig sem eina stóra heild, sem á að vinna í fullu sam-
ræmi, einn sterkan stofn, sem á að bera óteljandi greinar
— og ávexti.
Þess verður má ske ekki krafizt, að allir þeir menn,
er samvinnufjelagsskapinn vilja styðja setji markið, eins
og nú á stendur, svona hátt. En því fleiri sem það gera,
því betra. Þeir einir, sem hafa þá trú á honum, að hann
hafi víðtækan og göfugan tilgang, og trúa því jafnframt
að sá tilgangur náist með tímanum, eru líklegir tii að
vinna að honum meira en um stundarsakir. Peir, sem í
samvinnufjelagsskapnum líta aldrei á annað en stundar-
hagnað fyrir sig, verða þar aldrei annað en dægurflugur.
En, á þá þessi alþjóðlega hreyfing: samvinnufjelags-
skapurinn eigi svipað erindi til vor íslendinga eins og
til annara jojóða? Eg vil halda því fram, að hann eigi
tiltölulega meira erindi til vor en flestra annara. Engin
þjóð mun hafa víðtækara verkefni.
Verzlun vor og viðskipti eru enn í kaldakoli. Vjer
höfum aldrei átt og eigum ekki enn neina innlenda
verzlunarstjett er geti borið uppi verzlunina og viðskipti
vor. Hið sama má segja um atvinnuvegina yfir höfuð.
Vjer eigum óþrjótandi land, sem bíður eptir mannshend-
inni til ræktunar. Vjer eigum, að líkindum málma, í fjöll-
unum, sem enginn hefir enn handfest. Og síðast, en
ekki sízt, vjer eigum auð sjávarins, er umkringir landið
og aðrar þjóðir hagnýta sjer að mestu leyti. í stuttu máli
sagt: vjer höfum allt það, er getur vakið hug og starfs-
þrótt dugandi manns.
Hjá þjóðinni hefir vaknað, á þessum síðustu tímum,
skerk löngun til að leysa þann auð, sem liggur bundinn
á landi og í sjó. Margir framgjarnir menn hafa ráðizt í
ýms stórræði í því skyni að gera þennan auð nothæfan.
En leiðin hefir verið torveld. Ýmsir hafa þegar gefizt
* Sbr. ritgerð >Um bændafjelög« eptir B. J. Tímarit II. 3.