Fréttablaðið - 06.05.2009, Blaðsíða 13

MIÐVIKUDAGUR 6. maí 2009 13
UMRÆÐAN
Skúli Thoroddsen
skrifar um Drauma-
landið
Það gutlar í Gunnu-hver og reykbólstr-
arnir fylkja liði undan
vindinum að Reykja-
nesvita. Þeir eyðast og
hverfa í blæinn á bláum
vorhimni nýliðins páskadags. Úti
fyrir landi rís Eldey úr djúpi.
Súlan er ekki komin en fýll og
svartfugl flögra um strandbjargið
sem tekst enn á við Atlantshafs-
brimið. Aldan byltir stórgrýttri
fjörunni, sem tekur undir djúp-
um rómi. Svo hefur brimið rofið
hinn víðáttumikla eldgíg í tím-
ans rás að ekkert er eftir nema
Valahnúkarnir, brot af gígbarm-
inum og Karlinn sem treður öld-
una undan Önglabrjóstnefinu.
Hér eru bæði Mölvík og Blást-
ursbás, Eldborg og Eldvörp sem
sýna hverrar náttúru jörðin er
hér um slóðir. Hér blasir við eyð-
ingarmáttur rofsins annars vegar
og nýsköpun jarðar hins vegar,
þar sem kolsvart Stampahraun-
ið frá árinu 1226 gerir svæð-
ið dulþrungið. Sýrfellshraunið,
sem rann fyrir réttum tvö þús-
und árum úr Sýrfelli, er víða vel
gróið. Það veit á grósku, gjöf tím-
ans, þess sem koma skal. Svæðið
við Reykjanestá er náttúruundur
á heimsmælikvarða, þar sem hin
lifandi náttúra kraumar í orðsins
fyllstu merkingu. Reykjanesið er
yngsti hluti Íslands. Þar kemur
Atlantshafshryggurinn á land,
þar streymir möttulkvika úr
iðrum jarðar upp til jarðskorp-
unnar sem reglulega gýs. Nýt-
anleg orkan er af þeim ástæðum
bæði sjálfbær og eftir atvikum
vistvæn. Á Reykjanesi upplifir
maður og nýtur náttúrunnar, er
hluti af henni og nýtir hana sér
til viðurværis, eins og gert hefur
verið suður með sjó um aldir þótt
nú séu aðferðir breyttar.
Hitaveita Suðurnesja hefur
komið sér haganlega fyrir á
svæðinu til að nýta orkuauðlind-
ina sem við eigum sameiginlega.
Mannvirki öll eru smekkleg og
falla vel að umhverfinu. Það ríkir
jafnvægi milli náttúru og bygg-
inga og enginn litur sker sig úr.
Þar fellur allt vel að margbreyti-
leika umhverfisins. Ekkert er
skemmt. Við eigum atvinnutæki-
færi í orkunni, Suðurnesjamenn,
eins og þeir austur á fjörðum og
ætlum að nýta þau til góðs.
Ástæða þess að ég hripa þess-
ar línur um náttúruna og orkuna
er kvikmyndin Draumalandið,
sem nú er sýnd í kvikmyndahús-
um. Myndin er mér nokkur ráð-
gáta, því hún var hvorki heimild-
armynd, drama né gamanmynd,
nema þá helst að ætlunin hafi
verið að skemmta fólki með því
að grínast að Austfirðingum og
pólítíkusum. Það dreg ég reynd-
ar í efa. Ég hallast helst að því
að þetta sé áróðursmynd, samin
til að fullnægja þörfum draum-
óramanna um afturhvarf til þess
sem var eða glámskyggni þeirra
sem vilja viðhalda síbreytilegri
náttúrunni óbreyttri. Hvernig
dýr voru fæld við mynda-
tökuna gaf ekki tilefni
til að ætla að umhyggja
fyrir velferð þeirra sæti
í fyrirrúmi. Hvernig
hæðst var að fólki bar
ekki vott um kærleiksrík
viðhorf né samkennd. Var
þessari mynd beint gegn
mér og mínum líkum sem
virða náttúruna að verð-
leikum og viljum virkja
þann kraft sem í henni
býr eins og bóndinn yrkir jörðina?
Er ég ekki náttúruverndarsinni?
Er ég óvinur náttúrunnar?
Mér kom í hug fyrirbrigðið
tóftarmiga, en það orð er haft um
fólk sem kemur heim í bernsku-
dalinn til að hlusta á bæjarlæk-
inn hjala við mosató, fólkið sem
mígur í tóftarvegginn og rifjar
upp bernskuna þegar alltaf skein
sól. Fólkið sem flutti burt og getur
ekki hugsað sér að búa í sveitinni
heima, en lifir í þeim undarlega
paradox að vita ekkert fegurra,
eiga ekkert dýrmætara en einmitt
þennan heimahaga í huganum.
Fólkið sem í ófullnægju sinni og
örvilnan leitar í lúxusjeppann eða
á sér íbúð í New York með útsýn
yfir Manhattan eða lifir í London
og finnur hjá sér þörf til að pró-
dúsera mynd handa okkur hinum
sem enn búum í sveitinni heima
og ætlum að gera það áfram á
þeim forsendum sem gefast. Ég
efa það ekki að Andra Snæ hafi
liðið vel sem barni norður á Mel-
rakkasléttu hjá afa við að skoða
stjörnurnar, hlusta á þögnina og
veiða silung. Og ekki hefur væst
um Sigurð Pálmason í Hagkaup-
sauðnum. Þeir félagar geta þess
vegna gert grín að fátæku fólki
fyrir austan, sem hefur ekki sama
skilning á náttúrunni eða sömu
kímnigáfu og þeir til að hlæja
að alþýðunni sem tekur fagnandi
nýjum atvinnutækifærum.
Hvert er svo Draumalandið? Í
mínum huga er það land þar sem
auðlindirnar eru nýttar á sjálf-
bæran, vistvænan hátt til þess
að skapa þjóðfélagsleg verðmæti
í þágu samfélagsins alls, þar sem
tekið er tillit til hagsmuna fólks-
ins og náttúrunnar og þeir þætt-
ir vegnir saman til skynsamlegr-
ar niðurstöðu um hvernig með
skuli fara. Bókmenntir og þess
vegna kvikmynd sem grundvöllur
umræðu í þágu draumalandsins,
í þágu jákvæðrar samfélagsþró-
unar og auðlindanýtingar á alltaf
erindi, en illa grundaðar fullyrð-
ingar, sem stundum eru teknar úr
samhengi, eiga lítt skylt við slíka
umræðu. Það er bara lágkúra og
vondur áróður. Þannig þótti mér
kvikmynd þeirra félaga Andra
Snæs og Sigurðar Pálmasonar
vera.
Höfundur býr í Reykjanesbæ.
Hugleiðingar um Draumalandið
SKÚLI THORODDSEN
Samanlagt búa þær yfir áratuga þekkingu og reynslu sem fyrrverandi starfsmenn hjá SPRON.
Starfskraftar þeirra munu áfram nýtast til góðra verka á nýjum vettvangi hjá Byr sparisjóði.
Anna, Gréta, Jónína og Ýlfa taka vel á móti þér. Þær eru hluti af öflugri 230 starfsmanna
liðsheild sem kappkostar að veita þér persónulega þjónustu og faglega ráðgjöf.
Velkomin í Byr
D
Y
N
A
M
O
R
E
Y
K
JA
V
ÍK
Fyrrverandi starfsmenn SPRON
boðnir velkomnir til starfa hjá Byr sparisjóði
Anna Ásta Khan Hjartardóttir,
nýr ráðgjafi í Byr Borgartúni
Jónína Pálsdóttir, nýr gjaldkeri í Byr Hraunbæ
Gréta Kjartansdóttir,
nýr ráðgjafi í Byr Borgartúni
Ýlfa Proppé Einarsdóttir,
nýr þjónustustjóri í Byr Hraunbæ
Fáðu persónulega þjónustu - það er fjárhagsleg heilsa
Lausnir með fjárhagslegri heilsu
Fjármálanámskeið á mannamáli Stöðumatið mitt og Heimilisbókhald Fjármálapróf
Heilsupróf og ráðgjöf Lenging lána Greiðslujöfnun húsnæðislána Fyrirframgreiðsla Lífsvals
Frysting erlendra lána Niðurgreiðsla lána