Fréttablaðið - 06.05.2009, Blaðsíða 18

MARKAÐURINN 6. MAÍ 2009 MIÐVIKUDAGUR2
F R É T T I R
Vika Frá ára mót um
Alfesca -4,5% -25,0%
Bakkavör 10,4% -49,0%
Eimskipafélagið 0,0% -20,0%
Föroya Bank -2,1% -2,9%
Icelandair -10,0% -66,2%
Marel 9,0% -37,0%
Össur 6,0% -4,3%
*Miðað við lokagengi í Kauphöll í gær.
Úrvalsvísitalan OMXI15 218
Úrvalsvísitalan OMXI6 644
*Miðað við gengi í Kaup höll á mánudaginn
G E N G I S Þ R Ó U N
Óli Kristján Ármannsson
skrifar
Flugvélaframleiðandinn Airbus horfir sérstak-
lega til möguleika í sambýli íhlutaframleiðslu og
niðurrifsverksmiðja félagsins við álframleiðslu.
Bruno Costes, framkvæmdastjóri umhverfismála
og iðnsamhæfingar hjá Airbus, segir að í öllum þátt-
um framleiðslunnar sé horft til þess að draga úr
neikvæðum umhverfisáhrifum.
„Þetta snýst ekki um trjágróður og plöntur. Um-
hverfisskilvirkni [e. Eco-Efficiency] snýst um
stjórnunarhætti á viðskiptalegum
grunni. Félagið sýnir umhverfisá-
byrgð sem um leið skilar auknum
hagnaði og samfélagslegum ávinn-
ingi,“ segir hann. Félagið hefur
tekið inn í stefnumótun og starf-
semi nokkuð sem kallað er heild-
stæð sýn á líftíma flugvéla. Öll
hönnun á að miða við að draga úr
umhverfisáhrifum, allt frá fram-
leiðslu vélanna og samsetningu til
úreldingar og niðurrifs.
Costes bendir á að á fyrir árið
2026 endi um 6.400 flugvélar líf-
daga sína, eftir áratuga þjónustu
í flugiðnaði. Því þurfi að huga
sérstaklega að umhverfisþáttum
þegar komi að niðurrifi og end-
urnýtingu. Hingað til hafi ónýtar
flugvélar oft verið látnar grotna
niður í „flugvélakirkjugörðum“ en
með nýrri áætlun Airbus sem nefnist PAMELA (e.
Process of Advanced Management of End of Life of
Aircraft) sé gert ráð fyrir að endurnýta megi allt að
85 prósent efnis ónýtra flugvéla.
Til þess að draga úr flutningi með flugvélahluta
og þar með úr útblæstri í vinnsluferlinu segir Cos-
tes það samrýmast umhverfisstefnu Airbus (og
móðurfélagsins EADS) að staðsetja verksmiðjur og
vinnslustöðvar félagsins þar sem stutt sé í aðföng.
Samsetning, niðurrif og íhlutaframleiðsla flugvéla
fari vel í sambýli við álbræðslur, þar sem dregið sé
úr ferðalögum með efnivið. „Með því fæst vistvæn
hagræðing, þar sem dregið er bæði úr útblæstri og
kostnaði.“
Unnið hefur verið að þróun PAMELA-verkefnisins
við Tarbes-flugvöll í Frakklandi til þess að búa til
viðmið um bestu framkvæmd í niðurrifi flugvéla. Í
framhaldinu segir Costes verið að grafast fyrir um
möguleika á samstarfi við iðnfyrirtæki þar sem það
kunni að henta.
Tómas Már Sigurðsson, forstjóri Alcoa Fjarðaáls,
segir möguleikann á samstarfi við flugvélafram-
leiðanda á borð við Airbus ekki hafa verið skoðaðan
formlega hjá félaginu. „En við höfum verið opin fyrir
möguleikum til frekari úrvinnslu,“ segir hann og
nefnir sem dæmi fyrirætlanir um að reisa álkapla-
verksmiðju austur á fjörðum. „Margir hafa sýnt því
áhuga að byggja upp frekari verðmætasköpun með
úrvinnslu á áli sem hér er framleitt. Við tökum já-
kvætt í allar slíkar umleitanir, þótt framleiðsla fyrir
flugvélaiðnað hafi ekki verið skoðuð sérstaklega.“
Tómas Már segir að þótt margir hafi verið áhuga-
samir um að koma á framleiðslu á vörum úr áli í
tengslum við verksmiðju félagsins á Reyðarfirði
skipti miklu máli hversu langt framleiðslan sé frá
öllum mörkuðum. „Flutningarnir eru erfiðasti póst-
urinn fyrir hvern þann sem ætlar að koma upp ein-
hverri slíkri starfsemi, þótt ég efist ekki um að hægt
sé að finna starfsemi sem fellur að aðstæðum hér.“
BRUNO COSTES
TÓMAS MÁR
SIGURÐSSON
Í SAMSETNINGU Hér má sjá farþegaþotu Airbus í samsetningu í
höfuðstöðvum félagsins í Toulouse í Frakklandi. Almennt má gera
ráð fyrir að flugvélar séu í notkun í 25 til 35 ár. Næstu tvo áratugi
er gert ráð fyrir að úrelda yfir 6.000 vélar. MARKAÐURINN/ÓKÁ
Airbus kannar mögu-
leika tengda áliðnaði
Næstu tuttugu ár verða yfir 6.000 flugvélar teknar úr notkun.
Airbus segir horft til sambýlis við félög í áliðnaði. Forstjóri
Alcoa Fjarðaáls segir marga sýna samstarfi áhuga.
Ál- og námurisinn Rio Tinto
tekur toppsætið af Rusal á árinu
á lista yfir umsvifamestu ál-
framleiðendur heims, gangi spár
Bloomberg um álframleiðslu eftir
á árinu. Alcoa, sem meðal annars
rekur álverið á Reyðarfirði, situr
sem fastast í þriðja sæti listans.
Century Aluminum, móðurfélag
Norðuráls, færist niður um eitt
sæti í það tíunda.
Í nýjustu greiningu IFS um
hrávörumarkaðinn þar sem fjall-
að er um spá Bloomberg kemur
meðal annars fram að gert sé
ráð fyrir að álframleiðsla muni
dragast saman um níu prósent
á árinu. Samdrátturinn verð-
ur mestur hjá Norsk Hydro og
Century Aluminum, í kringum
fjórðung hjá báðum fyrirtækj-
um. Framleiðsla Rio Tinto mun
dragast saman um einungis sex
prósent. - jab
Rio Tinto í toppsætið
„Við erum að vinna í því að senda
fyrirtækjum ítrekun um skil á árs-
reikningum og láta vita að næst
verði þau sektuð. Það er næsta
skref,“ segir Guðmundur Guð-
bjarnason, forstöðumaður Árs-
reikningaskrár Ríkisskattstjóra.
Nokkuð hundruð fyrirtæki eiga
yfir höfði sér sekt vegna vanskila
á ársreikningum.
Eins og fram kom í Markaðn-
um í síðustu viku skila einungis
tíu til fimmtán prósent fyrirtækja
ársreikningum áður en skilafrest-
ur rennur út í ágúst ár hvert. Til
samanburðar hafa um níutíu pró-
sent fyrirtækja skilað uppgjörum
sínum í nágrannalöndunum.
Í byrjun nýliðins mánaðar áttu
enn 25 prósent skilaskyldra fyrir-
tækja eftir að skila inn ársreikn-
ingi fyrir þarsíðasta ár og fimmt-
ungur fyrir árið á undan.
Guðmundur segir fyrirtæk-
in hafa almennt brugðist vel við
ítrekun ársreikningaskrár um
uppgjörsskil og séu þau öll af vilja
gerð að koma gögnunum frá sér.
„Þetta er sífelld vinna og álagið
mikið á okkur,“ segir hann. - jab
GUÐMUNDUR GUÐBJARNASON
Fyrirtæki hafa almennt brugðist vel og
hratt við þegar Ársreikningaskrá sendir
ítrekun. MARKAÐURINN/ANTON
Sektir eru næsta skref
hjá Ársreikningaskrá
„Menn eru alltaf að vinna að því
að slökkva elda. Þegar flensu-
ti lvik koma upp á borð við
svínaflensuna fara teymi af stað
sem reyna að búa til lyf gegn vír-
usnum áður en hann dreifir úr
sér. Vika til eða frá skiptir miklu
máli,“ segir Sigmar Guðbjörns-
son, framkvæmdastjóri Stjörnu-
Odda.
Fyrirtækið hefur síðastliðin
fjögur ár framleitt örsmáa hita-
sírita sem alþjóðleg teymi nota
til rannsókna á vírusum á borð
við svínaflensuna sem kom upp
í Mexíkó í nýliðnum mánuði og
hefur greinst víða um heim.
Flogið er með vírusinn á rann-
sóknastofur víða, hann einangr-
aður og rannsakaður. Tilrauna-
dýr, svo sem rottur og mýs, eru
notaðar við rannsóknir á vírus-
unum en hitasírita Stjörnu-Odda
komið fyrir í dýrunum áður en
vírus er settur í þau og mælir
síritinn viðbrögð ónæmiskerfis-
ins við lyfjagjöf. Gögnum er svo
hlaðið inn í tölvu til frekari úr-
vinnslu og greininga.
- jab
SIGMAR GUÐBJÖRNSSON Hitasíriti
Stjörnu-Odda er settur í dýr, svo sem rott-
ur, til að skoða viðbrögð ónæmiskerfisins
við lyfjagjöf. MARKAÐURINN/GVA
Stjörnu-Oddi gegn svínaflensu
Framleiðir hitasírita sem mælir viðbrögð ónæmiskerfisins við lyfjagjöf.
Sæti Fyrirtæki Álframleiðsla í ár* Br.
1. Rio Tinto 3.814 -6,0%
2. Rusal 3.782 -14,5%
3. Alcoa 3.449 -13,6%
4. Aluminum Corp. of China 2.333 -2,6%
5. Norsk Hydro 1.318 -25,0%
6. BHP Billiton 1.223 -1,5%
7. Dubai Aluminium 939 +4,4%
8. China Power Investment 897 +20,1%
9. Aluminium Bahrain 885 +2,2%
10. Century Aluminum 610 -23,8%%
** Í þúsundum tonna. Heimild: IFS og Bloomberg
T Í U U M S V I F A M E S T U Á L F Y R I R T Æ K I N
„Þetta var geysistór viðburður,“ segir
Hildur Ómarsdóttir, forstöðumaður sölu-
og markaðssviðs Icelandair, sem rekur
Hilton Nordica Reykjavík. Hún á við 160
manna hóp frá Bandaríkjunum sem flaug
héðan af landi brott í gær eftir fimm daga
dvöl á vegum bandarísks lyfjafyrirtækis.
Að hennar sögn voru allir ferðalangarnir
hæstánægðir með dvölina.
Ætla má að gjaldeyristekjur vegna ferð-
ar hópsins eftir jöklaferð, verslanaleið-
angra og ferðir á veitingahús auk annars
sé ekki undir 40 milljónum króna.
Hildur segir mikið hafa verið lagt í
að fá hópinn hingað til lands. Viðræður
hófust í október á síðasta ári,
nánar tiltekið í fyrstu helgi okt-
óber þegar ríkið tók viðskipta-
bankans þrjá yfir. „Í raun varð
mjög erfitt að fá hópinn til lands
vegna ástandsins í efnahagsmál-
um. Gestirnir óttuðust að fyr-
irtæki yrðu almennt lokuð og
að veitingahús gætu ekki tekið
á móti þeim,“ segir Hildur og
bendir á að óttinn hafi reynst
ástæðulaus.
Mikið var lagt í lokahóf ferðarinnar á
Hilton Nordica á mánudagskvöld. Skauta-
svell var sett upp í fundarsal hótelsins.
Þá söng Diddú fyrir gesti auk fleiri
atriða. „Allir voru hæstánægðir,“
segir Hildur.
Blaðamenn frá fagtímaritum
frá Bandaríkjunum og Bretlandi
fylgdu hópnum hingað til lands og
fjölluðu um dvölina.
Hildur segir mikil tækifæri geta
falist í markaðssetningu hópferða
sem þessa. „Nú verðum við að sýna
fram á að Ísland er rétti áfangastað-
urinn,“ segir hún og bætir við að á vissan
hátt Ísland þess hversu slæmt ástandið sé
víða um heim. Það sé óspillt og öruggur
áfangastaður ferðamanna samanborið við
Mexíkó, sem hafi verið vinsælasti áfanga-
staður fyrir allar styttri ráðstefnur og
hvataferðir í Bandaríkjunum. Mjög hafi
dregið úr slíkum ferðum þangað eftir að
svínaflensan kom upp. Þá stendur til að
viðburðafyrirtækið sem skipulagði ferð-
ina sæki um viðurkenningu vegna þessa
á alþjóðlegum vettvangi. Beri fyrirtæki
sigur úr býtum geti það haft gríðarlega
þýðingu fyrir ferðaþjónustuna. „Þetta
yrði gríðarleg viðurkenning,“ segir hún
og hvetur opinbera aðila til að styðja við
ferðir sem þessar, ekki síst þar sem þær
standi fyrir ómetanlegri kynningu á landi
og þjóð. - jab
HILDUR
ÓMARSDÓTTIR
Lúxusferðir laða ferðamenn til landsins
Eik Banki í Færeyjum tapaði tæp-
lega 24 milljónum danskra króna
eða rúmlega 500 milljónum króna
eftir skatta á fyrsta ársfjórðungi
ársins, samkvæmt nýbirtu upp-
gjöri. Á sama tíma í fyrra nam
tap bankans tæpum 29 milljónum
danskra króna.
Þá er afkoman mun betri en á
lokafjórðungi síðasta árs þegar
tap bankans nam rúmlega 282
milljónum danskra króna eftir
skatta.
Marner Jacobsen, forstjóri
Eik Banka, segir stjórn bankans
ánægða með minnkandi tap. - óká
Tapa hálfum
milljarði króna