Skinfaxi - 01.02.1915, Blaðsíða 3

SKINFAXI
11
ar og blaðamenn hér á landi, til að nefna
þær stéttir sem mest áhrif geta haft í þess-
um efnum, hefðu til muna orðið snortnir
af dýpri þáttum enskrar menningar.
Hér um bil öllum kemur
Terkþekking-. gaman unlj ag vjg höfum
mikið að læra af öðrum þjóðum í verk-
legum efnum, enda tíðkast nú talsvert ut-
anfarir þeirra er þar gerast brautryðjendur.
Yerður hver að leita þangað, sem hans
grein stendur með mestum blóma. En
■eigi vil eg láta þess ógetið, að þar virðast
F’jóðverjar geta verið okkur til mestrar
fyrirmyndar. Ber það til, að þeir hafa
blandað rnestu viti í vinnuna, og komið
betra og fastara skipulagi á alla framleiðslu,
heldur en tíðkast með öðrum þjóðurn,
einkum þó í iðnaði og verslun. Þó að
skipulag þetta beri allmininn „blóð-og-járn“-
keim, þá er það engu að síður mjög af-
kastamikið, og einkar nauðsynlegt okkur,
sem erum svo framúrskarandi óæfðir í
skipulegri vinnu.
Hér hefir nú verið bent á vegi
til að veita inn hollum straumum
frá stórþjóðunum, með því að heimsækja
þær og nema af þeim. En það gera aldrei,
og geta ekki nema tiltölulega lítill hluti af
þjóðinni. Flestir sitja heima. En margir
þeirra sem hvergi fara, vilja lesa og afla
sér fróðleiks. Handa þeim, sem eru úl-
leilnir í anda eða verki, verður að nota
útlend mál. Ekki svo, að þau eigi að
vera sett samhliða eða ofar en móðurmál-
ið. Þau eiga að vera verkfœri og annað
okki, ánöld til að flytja vit og manndóm
inn í landið, hvaðan sem til næst. Af
þessum málum er aðallega um þrjú að
ræða fyrir okkur: Sænsku (vegna Norð-
urlanda), þýsku og ensku. Fyrir hvern
úuglegan, framsækinn Islending verður hér-
um bil nauðsynlegt að geta lesið þessi mál.
Bækur á þeim ættu að vera til í hverju
bókasafni, samhliða öllum nýtilegum ís-
lenskum ritum.
Fjöldamargir menn eru því miður á því
stigi hér enn, að þeir dást mest að léleg-
ustu skáldskaparritnm. „En því er fífl,
að fátt er kent“. Flestum þessum mönn-
um hefði mátt bjarga á hærra stig, með
því að kenna þeim ungum að virða tign
andans, eins og hún birtist í góðum skáld-
skap. Þýskan er prýðilega nákvæmt þýð-
ingamál. Á þvi máli má fá öll höfuðrit allra
skáldsnillinga í heiminum fyrir 50—70 kr.
Mætti segja, að sá lestur væri samboðinn
óseðjandi fróðleiksíýsn islenskra alþýðu-
manna, og mundi stytta og ylja löngu,
köldu skammdegisvökurnar.
Frumatriði íslenskrar menningar erþað,
að við þekkjum sjálfa okkur, vitum hvað í
fari þjóðarinnar er lífvænt eða dauðadæmt.
Að við ennfremur sækjum frama og full-
komnun til annara þjóða, og sækjum hvern
þann heim til náms, sem fremst stendur.
Ekkert af því, sem vel hefir verið sagt eða
gert, er of gott handa Islendingum.
Á reið.
(Ort í Noregi).
Hesturinn þaut á hörkuskeið,
huldumeyjar kalla.
Hugurinn flýgur heim á leið,
heim til Svörtufjalla.
Fram til dala flýttu þér
fákurinn minn góði.
Ástmey bíður eftir mér
og ofursmáu Ijóði.
I Svörtufjallasölunum
sé ég álfa grúa.
Þar í djúpu dölunum
draumar mínir búa.
7. 6. 1914. A. Th.