Skinfaxi - 01.04.1915, Blaðsíða 1

ax\
4. BLAÐ
KEYKJAVÍK APRÍL 1915.
VI. ÁR.
Landnám og ræktun.
Ef farið væri um landið og hver mað-
ur spurður, hvað hann teldi mestaáhyggju-
efnið, þá mundu svörin verða mörg. Sumir
ir mundu nefna persónulega örðugleika,
sem úr þyrfti að bæta, aðrir tala um
stjórnmálin,kónginn, Dani, utanstefnur, ráð-
herra og ráðherraefni, bankamál, járn-
brautir. og jafnvel grísku og latinu.
En eitt er víst, að ef unga
"Um fólkið í landinu sæi hvað þess
híður, þá mundi æskan í
landinu hrópa einum rómi: Við þurf-
um land til að rœhta, ocj eitthvað af
peningum að láni til að styðjast við.
Þessi krafa er að vísu ekki jafn hávær
eins og búast mætti við, og þó gætir henn-
ar meira með hverju ári sem líður. En
auk þeirra sem tala, þá eru fleiri sem
liða, en segja fátt, af því þeir sjá ekki
glögglega, hvert 'stefna ber. Þá skortir
dómgreind til að velja veginn. — Þögnin
og aðgerðarleysið stafar þar af ónógri and-
legri menningu.
Fimm stéttir.
Land og sjór.
Eitum nú yfir lifsstöðu og
lífskjör manna í landinu.
Flestir lifa af sveitabúskap
og sjómensku. Allmargir af iðnaði, versl-
un eða landssjóðslaunum. En þær þrjár
stéttir eru langtum fámennari en hinar
tvær fyrnefndu. Og ekki verður bættveru-
lega við í embættis- eða verslunarmanna-
stéttina, svo að þjóðheill sé að. Fyrir
allan þorra unga fólksins, ef það vill i-
lendast á Islandi, er því um tvent eitt
að velja: Búskap eða sjómensku. En
svo illa vill til að mjög er áskipað í rúm-
in með báðar þessar stéttir. Ennfremur
skiftir mjög í tvö horn með þessa atvinnu-
vegi, hve búnaðurinn er álitlegri. Afurðir
sveitabúskapar hækka stöðugt í verði. Veg
ir og samgöngur batna. Símar eru lagðir,
sem tengja brýr yfir fjarlægðirnar. Nýjar
vélar, sem gera sveitavinnuna léttari og af-
kastameiri,eru fundna rog fluttartil landsins.
Steinsteypan heldur áfram sigurför sinni
um landið, og áður en mjög langt líður
verða híbýli sveitamanna margfalt ending-
arbetri og bollari en hús hafa áður verið
í landinu. Og í fyrirsjáanlegri framtíð
hyllir undir rafmagnið, sem lýsir og hitar
bæina og lyftir margri byrði af fólkinu.
Duglegt og hraust fólk, sem á aðgang að
sveitajörðum, sér að það getur átt góða
framlíð, eí það heldur vel á öllu. Af
þessu stíga jarðirnar í verði, og eru jafn-
vel ófáanlegar í mörgum sveitum. Þeir
sem eiga landið gæta þess vel, vilja njóta
þess sjálfir og geyma það handa börnum
sínum.
Gersamlega ólík er framtíðin fyrir sjó-
mönnunum. Með hverju ári fækkar tæki-
færunum, sem óbreyttir sjómenn hafa til
að verða sjálfstæðir atvinnurekendur. Hag-
skýrslurnar bera með sér, að árlega fækk-
ar skipunum og skipa eigendum á Islandi.
En um leið vex burðarmagn íslenskra ski])a