Skinfaxi - 01.10.1915, Blaðsíða 1
Skattar.
Eitt sinn bauð ungur bóndi sig til þing-
mensku hér á landi, sem varla er tiltöku-
mál. En hitt þótti meiri furðu sæta, að í
framboðsræðu sinui lýsti þingmannsefnið
því yfir, að hann vildi auka
^stefna1 skattana d landsmönnum,
ef hann kæmist inn á þingið
og fengi þess ráðið. Hann sagðist vita af
eigin reynslu, að því meira fé sein liann
hefði fengið handa milli og varið til nýti-
Jegra framkvæmda á jörð sinni, því betur
hefði sér vegnað og þvi meira liefði bann
grætt. Bændum leist samt ekki á þessa
bliku. Þeir voru vanir að heyra þingmenn
lofa að vera sparsamir í meðferð lands-
fjárins, þótt illa gengi stundum að efna
]jau heit. Og þeim fanst, að maður sem
lofaði eyðslusemi og skattaálögum hlyti að
vera'mesti háskagripur. Þess vegna kusu
þeir manninn ekki til þingsetu. Þeir vildu
umfram alt, að þar sætu sem flestir spar-
samir menn, að þeir eyddu litlu og hefðu
skattana lága. Skattahræðsla er mjög al-
mennur kvilli í öllum Iöndum, en hann er
óvenju skæður hér á landi. Þessi tegund
eigingirninnar hefir orðið til þess, að lög-
gjafarnir hafa orðið að fara með þjóðina
eins og barn og ná mestum tekjum úr
vösum fólksins að því óafvitandi. Þetta er
gert með tollunum, sem eru aðal tekjustofn
Lítum nú fyrst á skattana,
gjöldin til hinna opinberu sjóða.
Eru þau nauðsynleg? Hvernig
yrði umhorfs í landinu, ef engir væru skatt-
ar? Enginn vegur væri lagður, engin brú
bygð, engar strandferðir, engar póstgöng-
ur, engir læknar, engir löggæslumenn eða
dómarar, engin löggjöf, engin stjórn. Þjóð-
in væri þá aðeins hópur hálfviltra einstak-
linga, þar sem kreptur hnefinn væri æðsti
dómari, og stundaróskin grundvallarlög.
Allur sá Iriður og öryggi, sem menn njóta
í siðuðum löndum er fenginn fyrir skatt-
ana; allar þær sameiginlegu umbætor, sem
kynslóð eftir kynslóð hafa gert, eru goldn-
ar með greiddum sköttum. Og því meiri
sem skattarnir eru, þvi meira má gera til
að bæta löndin og hagi manna. Því minni
sem skattarnir eru þvi hægari verða fram-
farirnar og minna að gert til almennra
hagsbóta. Erá þessu sjónarmiði hafði hið
forsmáða þingmannsefni á réttu að standa,
þótt málstaður hans yrði í minni hluta.
Skattamálin eru mikilsverð mál. Þess
vegna er þeirra líka getið árlega í dag-
skrám þingflokkanna, þó að þar komi mest
fram auka-atriðin. Fyrir ílestum mönnutn
er aðalatriði málsins að skattarnir séu sem
lægstir og helst engir en aðrir Ieggja mesta
áherslu á hvernig skattarnir eru fengnir,
hvort heldur með verðhækkunarskatti á
jarðeignir, tollum, eignaskatti o. s. frv.
„Litlir eða engir skattar“ er orðtak hins
fáfróða kyrstöðumanns. Hann skilur ekki
þýðingu fjármagnsins. Blind auragirndin
ræður gerðum hans. Hann langar aðeins
í fé handa sjálfum sér. Og hann veit ekki
og skilur ekki, að í þjóðfélagi, þar sem eru
engar eða litlar almennar framkvæmdir,
landsins.
Þíöiug
skattauna.