Skinfaxi - 01.10.1915, Blaðsíða 4

108
SKINFAXl
hagnýtt við alla þegnskylduvinnuna. Þá
grœða bæði einstaklingarnir og þjóðin
öll.
Norræn samvinnn.
Steinþór Guðmundsson guðfræðisnemi
hefir ritað i blaðið tvær greinar, sem snerta
þessa stefnu og skal því litlu einu bætt við.
Hreyfing þessi er orðin til í Noregi 1910,
og upphafsmaðurinn heitir Smit-Ingebret-
sen. Tilgangurinn er að vinna að and-
legri einingu á Norðurlöndum, fyrst um
sinn einkum meðal háskólamanna. Eink-
unnarorð þessarar stefnu eru: Nordens
andliga och kamratliga enhet. For-
göngumennirnir vilja forðast að blanda
stjórnmálasamvinnu inn í starfið, því að
þar mundi skjótrar mótstöðu að vænta.
En sennilega liggur þar þó fiskur undir
steini, geymdur síðari tímum, þegar þeir
sem nú standa fremst i þessari samein-
ingarstarfsemi eru orðnir róðandi menn
hver með sinni þjóð. Samband þetta held-
ur fundi árlega, til skiftis í Noregi, Dan-
mörku, Svíþjóð og Finnlandi. Fyrir skömmu
hafa nokkrir Hafnar-Islendingar myndað
íslenska deild í sambandinu og tekið þátt
í sambandsfundunum. Sigfús Blöndal bóka-
vörður og Steinþór Guðmundsson héldu
ræður á Eiðsvelli í sumar fyrir Islendinga
hönd, og mun síðar minst á afstöðu Is-
lendinga til þessarar hreyfingar, í sam-
bandi við ræðu Sigfúsar. Tvent virðast
íslendingar geta unnið, við að taka þátt í
þessari samvinnu: Þeir venja binar frænd-
þjóðirnar við að líta á okkur sem sérstaka
og sjálfstæða þjóð, og það getur verið að
þessi kynning geri auðveldara að fá stöðu
Islands trygða í pólitísku sambandi fjögra
fullvalda norrænna þjóða. En ef sam-
band þetta á að loka Islendinga inn í al-
norrænum andans straumum, eins og virð-
ist vaka fyrir hr. S. Bl., þá fer gagnið að
verða vafasamt.
Holg-er Wiehe
hieitr danskur maður, sem fyrir löngu
hefir verið að góðu kunnur hér á landi. Hann
flutfi alfarinn til Rvíkur nú í sumar, sem
sendikennari við háskólann. Launa Danir
honum fyrir að halda þar fyrirlestra um
dönsk fræði. Frakkar urðu fyrstir til aft
senda okkur kennara til að kenna frönsku
við háskólann. Þá fylgdu Þjóðverjar dæmi
þeirra, og var sá maður kominn hingað,
þegar styrjöldin hófst, en hvarf þá heim-
leiðis. Danir eru þeir þriðju í röðinni.
Nú er þessi sendikensla ekki óblandin gleði'
Islendingum. Við höfum haft nógu mikið
andlegt samband við Dani, til að segja
ekki of mikið. Og ef starf Wiehe’s styddi
að því, að danskan yrði framvegis aðal-
hliðmál Islendinga, þá væri koma hans
hingað hin óþarfasfa, þar sem við erum
nú á dágóðum vegi með að mynda ný og
gagnleg andans sambönd, við Þjóðverja,
Englendinga, P'rakka og Ameríkumenn.
Hinsvegar ber að geta þess, að hr. Wiehe
hefir ætíð verið hinn mesti íslandsvinur
og hvívetna komið fram sem sæmdarmað-
ur í okkar garð, enda mun öilum, er til
hans þekkja, ljúft að gera hingaðkomu
hans góða, ekki vegna þess starfs, er hanit
hefir með höndum, heldur vegna þess,
hver maður hann er sjálfur. Það sem er
aðalatriði málsins er þetta:
Það er okkur skilyrðislaus nauðsyn að
hafa fyrir hliðmál eitthvert stórþjóðamálið.
Þó að danska þjóðin breytist og verði
sanngjörn í okkar garð, þá getur danskan
aldrei fullnægt þeim kröfum, sem við verð-
um að gera til hliðmálsins.
Tungumálanám.
Þegar sumri hallar streyma órlega hóp-
ar af ungu fólki úr sveitum og sjóþorpum
í stærri kauptúnin hér á landi og einkum
til Reykjavíkur. Festallir fara að ein-
hverju leyti til náms, og óhætt mun að full-
yrða að meira en helmingur þeirra, sem