Skinfaxi - 01.04.1916, Síða 11

SKINFAXI
43
Ungmennafélögin hafa aldrei látið þegn-
skylduna til sín taka öðruvísi en sem um-
rœdumál. Til þess að glöggva sig á mál-
inu, gáfu félögin með „frjálsum samskot-
um“, út rit um þegnskylduvinnuna eftir
Herm. Jónasson, fyrir nokkrum árum.
Varð það til þess að mörg ungmennafél.
fóru að gefa málinu gaum, ræða það á fund-
um, skapa sér ýmsar skoðanir um framkvæmd
þess o. s. frv. Menn skiftust í flokka um mál-
ið, með og mót, eins og gengur, og deildu
um það á ýmsa vegu i nefndum og á
félagsfundum, án þess að komast að nokk-
urri niðurstöðu. En jafnan munu þeir þó
hafa orðið liðfleiri, sem andstæðir voru
málinu, eða sáu sér ekki fært að vinna
því nokkurt gagn að svo stöddu. Með-
mælendur þess spreyttu sig á að semja
tillögur og fyrirmyndir um framkvæmd
þegnskyldunnar, sem þeir viðurkendu þó,
að lokum, með rólegri athugun, að voru
eintómar skýjaborgir, er náðu engri átt.
Á sambandsþingi ungmennafélaganna
síðast var loks samþykt tillaga í þegn-
skyldumálinu þess efnis, að ungmenna-
félögin sæu sér ekki fært að vinna fyrir
málið framvegis, en í þess stað að starfa af
frjálsum vilja, innan félaganna, að ein-
hverjum þeim störfum, sem ætlast er til
að framkvæmd yrðu með þegnskyldunni.
Þar með var þá fyrst um sinn umræð-
um um þegnskyldumálið iokið innan ung-
mennafélagsskaparins. Enda var þá kos-
inn nýr sambandsstjóri, er andstæður var
þegnskyldunni, og því ólíklegt, að málið
yrði tekið upp aftur í félögunum að hans
tilhlutun.
Einstök félög hafa þó í seinni tíð, enn
á ný, tekið þegnskyldumálið til umræðu á
félagsfundum. Stafar það aðallega af því,
hvernig málið horfir nú við, og 5svo hinu,
að forkólfar þegnskyldumálsins hafa ýtt
undir þau að ræða málið, ef ske kynni,
að þeir græddu eitthvað á því, og gætu
talið þjóðinni trú um, að þegnskyldan
væri „stefnumál" og óskabarn ungmenna-
félaganna.
Af þessu er Ijóst, að óþarfi er að bendla
ungmennafélögin á nokkurn hátt við mál-
ið, eins og nú standa sakir, og ranglátt
með öllu að telja meiri hluta þeirra mál-
inu fylgjandi.
Þegnskyldumálinu var smeygt inn á al-
þingi, að tilhlutun félags Mentaskólanem-
enda í Reykjavík. Framsögumaður máls-
ins á alþingi hlaut því að tala fyrir munn
þess félags, en ekki ungmennafélaganna,
þar sem hann fór sérstaklega með umboð
þess. En þó leyfir hann sér að gefa það
í skyn, að ungmennafélögin vilji fram-
kvæmd málsins, þar sem hann hefir þessi
orð: „Mentaskólinn, og eg held, flest ung-
mennafélög Iandsins hafa tekið það á sína
stefnuskrá“. Hann heldur því og fram,
að ungmennafél. hafi unnið nokkurskonar
þegnskyldu með störfum sínum. Þetta er
hreinasti misskilningur. Störf sem félögin
hafa leyst af hendi fyrir sjálf sig eða
aðra, eiga ekkert skylt við þegnskyldu;
þau eru framkvæmd af frjálsum vilja, —
sprottin af innri hvöt til þess að láta gott
af sér leiða, en ekki af utan að komandi
þvingun eða lagaboðum.
Það ætti ekki að þurfa að taka fram,
að framkvæmd þegnskylduvinnunnar er að
ýmsu leyti ósamrýmanleg stefnuskrá ung-
mennafélaganna. Mætti t. d. benda á, að
ekki samrýmist það frelsishugsjónum fé-
lagsskaparins, að stjórn landsins sé feng-
ið með lögum vald yfir einstaklingnum,
eins og ætlast er til í þegnskyldunni, tit
þess að láta hann vinna eitthvert ákveðið
verk, hvort sem honum er það Ijúft eða
leitt.
Annars hafa engir af meðmælendum
þegnskyldunnar komist að fastri niðurstöðu,
né orðið sammála um það, hvernig haga
skuli framkvæmdum hennar. Einn sting-
ur upp á þessu, annar á hinu o. s. frv.„