Skinfaxi - 01.05.2005, Side 26

Þurfum vii breytingnr!
Nokkur umræða hefur farið
fram innan íþróttahre/fingarinnar
um nauðsyn breytinga á skipan
íþróttahéraða. Hugmyndir hafa
m.a. komið fram um að fækka
íþróttahéruðum úr 27 í 15. í dag
fara héraðssambönd og íþrótta-
bandalög með stjórn íþróttahér-
aða en landssamtökin tvö, ISI og
UMFI, með skipan þeirra. Helstu
rökin með fækkun íþróttahéraða
hafa verið hagfræðilegs eðlis,
þ.e.a.s. fyrir þau íþróttahéruð þar
sem engar breytingar eru fyrirhug-
aðar Rökin á móti hafa helst verið
að stækkun íþróttahéraða kalli á
sameiningu stjórna innan héraðs
og meiri fjarlægð frá grasrót starfs-
ins, þ.e.a.s. sjálfboðaliðum fækkar f
stjórnum þar sem stjómum fækk-
ar Þvf stærra sem íþróttahéraðið
þeim mun meir minnka líkurnar
á þvf að sjálfboðaliðar geti sinnt
nauðsynlegri virkni og þörfin á
launuðu, miðlægu starfsfólki verð-
ur meiri. Fjarlægðir vaxa vegna
félagsstarfs og æfinga. Þá minnka
tekjur sameinaðs íþróttahéraðs úr
jafnri skiptingu lottóarðs verulega.
Allt þetta er liklegt til að auka á fé-
lagslegan og hagfræðilegan vanda
þeirra héraða sem hugsanlega
yrðu sameinuð. Engartillögur eða
óskir hafa borist frá heimamönn-
um um að landssamtökin berti
sér með boðvaldi við sameiningar
héraðssambanda innan héraðs.
Að mfnu mati er best að
styðjast við núverandi ástand og
eftirláta grasrótinni að þróast
eftir þörfum hverju sinni. Það er
ekki skynsamlegt að fastsetja í lög
fjölda íþróttahéraða enda verða
félögin ekki rekin með frjálsu
framtaki ef boðvaldið tekur frum-
kvæðið úr höndum grasrótarinnar
Það er hlutfallslega miklu dýrara
að reka íþróttastarf fyrir 30 börn
á strjálbýlum svæðum eins og t.d.
Barðaströndinni heldur en fyrir
3000 börn f Grafarvogi. Mikilvægi
starfsins er þó það sama fyrir
hvern og einn iðkanda.
Það er því ekkert óeðli-
legt við að krónuhlutur hvers
iðkanda á Barðaströndinni í
sjóðum íþróttahreyfingarinnar sé
í líkum hlutföllum mun meiri en
sambærilegur hlutur iðkandans i'
Grafarvogi. Hálfrar milljónar króna
tekjuminnkun íþróttastarfs í dreif-
býli getur skipt sköpum um meiri-
hluta rekstrarkostnaðar og orðið
til þess að viðkomandi íþróttastarf
legst af á meðan sama tala í þétt-
býli hefur varla merkjanleg áhrif.
Það þjónar þvf ekki hagsmunum
eða markmiðum íþróttahreyfing-
arinnar að vera berjast við að
færa tölur í þessum upphæðum
frá dreifbýlum íþróttahéruðum til
íþróttahéraða f þéttbýli.
Landssamtökin
Tvö landssamtök starfa í þágu
iþrótta- og ungmennahreyfing-
arinnar á íslandi, UMFÍ og ISÍ.
Núverandi staða þessara mála
hér á landi er glöggt merki um vel
heppnað starf tveggja öflugra sam-
taka árum saman. Nokkur munur
er á starfi þeirra enda starfa
önnur samtökin m.a. samkvæmt
lögum um faglegan rekstur afreks-
íþrótta með aðild sérsambanda
en hin sem grasrótarsamtök
íþrótta- og ungmennafélaga. Bæði
gegna þau ómissandi menningar-
og íþróttatengdum hlutverkum.
Eg tel ekki ástæðu til að breyta
þessu skipulagi enda til hagsbóta
fyrir hreyfinguna að sem flestir
berjist fyrir henni og láti sig varða
framgang hennar og tilurð.
í framtíðarhugleiðingum um
skipulag íþróttahreyflngarinnar
hafa komið fram margar merkar
hugmyndin Ein þessara hugmynda
gengur út á að bæta einu stjórn-
unarlagi við íþróttahreyfinguna
sem væri stjórnunarlega séð á
milli íþróttahéraðanna og lands-
samtakanna. Svæðaskipting þessa
stjórnunarlags færi eftir kjördæma-
skipan hverju sinni og færi það
með atkvæði héraðssambanda
svæðisins á þingum landssamtaka.
Aðrar hugmyndir hafa td. varðað
að skipta upp stærstu iþróttahér-
uðunum f smærri einingar og
hefur Reykjavikursvæðið verið
oftast nefnt i' þvi' tillrti en innan IBR
má segja að starfi 8-9 héraðssam-
bönd (hverfafélög) sem hafa f
raun alla hefðbundna virkni sjálf-
stæðra íþróttahéraða. Þá er ein
hugmynd sem snertir skólatengda
skiptingu íþróttahéraða. Sú hug-
mynd gengur út á að tengja vinnu-
svæði íþróttafélaga og héraða við
skiptingu skólasvæða.
Allar þessar hugmyndir ganga
út á óbreytta skipan landssamtak-
anna. Þó hefur heyrst að skynsam-
legt gæti verið að framtíðarskip-
anin yrði þannig að sérsamböndin
ættu eingöngu aðild að öðrum
samtökunum en héraðssambönd-
in og íþróttabandalögin að hinum.
Enn ein hugmyndin, sem snertir
UMFI varðandi aðild félaga, er
hvort skynsamlegt væri að öll
íþrótta- og ungmennafélög ættu
beina aðild að samtökunum í stað
sambandsaðila eins og nú er Alft
eru þetta áhugaverðar hugmyndir
sem vert er að ræða og fá fram
tillögur sem miða að bættari
íþrótta- og ungmennahreyfingu,
iðkendum og almenningi til góða.
En er brýn þörf á breytingum
á stjórnskipulagi iþróttahreyfing-
arinnar? Ef svo er; þá hef ég ekki
fundið fyrir henni. Ég finn aftur
á móti fyrir sárri þörf til úrbóta
hvað varðar 42-45% barna og
unglinga sem taka ekki þátt f
skipulögðu íþróttastarfi i' dag og
helmingur þessara barna hreyfir
sig Iftið sem ekkert! Þarna verðum
við að leita nýrra leiða, opna nýjar
dyr og leggjast öll á eftt.
Framtíðin
Það er jafnmikilvægt fyrir börn að
þau læri að hreyfa sig reglulega,
í hópi og sem einstaklingar; eins
og þau læri að lesa. Það er af
sem áður var þegar börn voru
úti öllum stundum, hvernig sem
viðraði, í alls kyns leikjum þar sem
hreyfigleðin var í fyrirrúmi. Núna
srtur stór hluti unga fólksins inni
fyrir framan tölvur og sjónvörp.
Félagsleg einangrun er orðin nokk-
uð áberandi í daglegu Iffi barna og
meðalþyngd eykst ár frá ári.Við
skipulag nýrra hverfa er nánast
hætt að gera ráð fyrir útisvæðum
til leikja, rólóvellirnir eru horfnir
og skólalóðir bjóða vart upp á
leiksvæði svo merkjanlegt sé.
Þetta stefnir f óefni nema veru-
lega sé tekið á þessum málum.
Það verður að vera meginverkefni
íþróttahreyfingarinnar næstu ára-
tugina að snúa þessari þróun við.
Lffsnám er hugtak sem gæti átt við
allt nám sem varðar lífsmynstur
okkar Iþróttir eru þar á meðal
ásamt tónlist, dansi, myndmennt,
li'fsleikni o.s.frv. Það er löngu ti'ma-
bært að grunnskólar kenni jöfnum
höndum lífs- og bóknám.
Ég tel nauðsynlegt að gera lífs-
nám, þ.m.t. fþróttir, að skyldunámi
á grunnskólastigi. Skipta þarf nám-
inu upp i' aðgreinda þætti, bóknám
og Iffsnám.Alft námið færi fram
í samfellu á hverjum degi á vett-
vangi grunnskóla. Innan lífsnámsins
félli kennsla f öllum almennum
hreyfmgargreinum (íþróttum),
listum og Iffsleikni. Innan bóknáms-
ins félli kennsla í reikningi, lestri,
skrift o.s.frv.Vinnudagur nemenda
yrði ein samfella, 6-8 klst í senn.
Kennsla í aðgreindum hlutum li'fs-
námsins yrði á vegum viðkomandi
fagaðila (íþróttafélaga, listaskóla,
samtaka) en bóknám yrði kennt
hefðbundið.
Öll aðstaða sé í eða við
grunnskólana. Sérhæfing f li'fsnámi
hefjist við 10-1 I ára aldur en
fram að þeim tfma sé kennsla f
Iffsnámi almenn og miði að þvf að
víkka sjóndeildarhring og reynslu
nemenda. Afreksstarf íþróttafélaga
og langskólanám menningar- og
listgreina sé aðskilið frá almennri
skólastarfsemi eins og verið hefur
Leiða má líkur að því að lífsnám
grunnskólans muni fullnægja hneyfi-
þörf 80% barna og unglinga og
þvf má vænta enn meiri sérhæf-
ingar f þjálfun þeirra sem kjósa að