Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1995, Page 71

VÍKINGUR
skyld atriði sem hefur leitt til hag-
ræðingar í rekstri farskipa þar í landi.
Um þessar mundir starfar nefnd á
vegum sænska samgönguráðuneytis-
ins sem hefur það markmið að móta
opinbera stefnu til framtíðar á sviði
samgangna á sjó. Nefndin starfar í
samvinnu við samtök farmanna og
útgerðarmanna og ráðgert er að hún
skili af sér í september á þessu ári.
Opinberar aðgerðir á
Norðurlöndum
Á öllum Norðurlöndum nema á
Islandi hafa stjórnvöld beitt sér fyrir
því að styrkja atvinnu farmanna og
samkeppnisstöðu kaupskipaútgerða.
Segja má að um tvær meginstefnur sé
að ræða. Annars vegar alþjóðlega
skipaskráningu með tilheyrandi kjara-
samningum líkt og framkvæmt hefur
verið í Danmörku (DIS) og Noregi
(NIS). Hins vegar beinar styrkja-
greiðslur til kaupskipaútgerða lfkt og í
Svíþjóð. Þess ber þó að geta að í Nor-
egi var byrjað fyrir skömmu að greiða
beina styrki til útgerða til að greiða
fyrir norskri mönnun á farskipum.
Helsti munurinn milli þessara
tveggja meginleiða í atvinnulegu tilliti
er að engin hindrun er að ráða erlenda
farmenn um borð í skip í alþjóðlegri
skráningu. Aftur á móti er aðeins
greiddur styrkur út á þau skip sem eru
mönnuð sænskum farmönnum, þegar
litið er til Svíþjóðar.
Nokkur skuggi hefur fallið á kerfi
alþjóðlegra skipaskráninga á Norður-
löndum. Þennan skugga má rekja til
lögfræðilegrar greinargerðar sem
alþýðusamböndin í Svíþjóð, Noregi
og Danmörku, ásamt finnska sjó-
mannasambandinu, létu gera um al-
þjóðlega skipaskráningu á Norður-
löndum og ríkisstyrki til kaupskipaút-
gerða í Svíþjóð.6)
I fáum orðum sagt er komist að
þeirri niðurstöðu í greinargerðinni að
lögin um DIS og NIS brjóti í bága við
samþykktir Alþjóðavinnumálastofn-
unarinnar (ILO) nr. 87, 98 og 147, og
5. grein í félagsmálasáttmála Evrópu,
sem snerta félaga- og samningsrétt
launþega.
I umræddri greinargerð er einnig
komist að þeirri niðurstöðu að lögin
um DIS og NIS brjóti gegn ILO-
samþykkt nr. 111, sem snertir misrétti
launþega með tilliti til atvinnu og
starfs.
I greinargerðinni er fjallað um
tillögur til breytinga á lögum DIS og
NIS, þannig að lögin brjóti ekki gegn
framangreindum alþjóðasamþykkt-
um, sent bæði Danmörk og Noregur
hafa fullgilt. Það skal upplýst að
ísland hefur fullgill allar upptaldar
samþykktir nema ILO-samþykktina
nr. 147 um lágmarkskröfur á kaup-
skipum. Þessi samþykkt hefur reynd-
ar verið til umfjöllunar hér á landi og
hefur Farmanna- og fiskimannasam-
band íslands eindregið mælt með full-
gildingu hennar.
Hjá ILO hefur komið lil kastanna
hvort lögin um DIS stæðust sam-
þykktir nr. 87 og 98 um félaga- og
samningsrétt. Sérstök nefnd á vegum
ILO fjallaði um málið og komst að
þeirri niðurstöðu að ákvæði um kjara-
samninga í DlS-lögunum væru ekki í
anda samþykkta nr. 87 og 98. Þessi
nefnd lagði til að danska ríkisstjórnin
beitti sér fyrir því að viðeigandi
breytingar yrðu gerðar á lögum um
DIS, til að unnt væri að tryggja frjáls-
an samningsrétt allra farmanna ráð-
inna á skip undir DlS-fána.
I greinargerð norrænu alþýðusam-
bandanna er ályktað að niðurstaða
ILO-nefndarinnar um DlS-lögin eigi
jafnframt við um NlS-lögin, þar sem
sambærileg ákvæði er að finna í hvor-
um tveggja lögunum.
Ekki nóg með að lögin um DIS og
NIS stríði gegn alþjóðasamþykktum
um félaga- og samningsrétt heldur
ganga lögin í berhögg við alþjóða-
samþykktir um misrétti (diskriminer-
ing) með til-liti til atvinnu og starfs.
Hér er um að ræða ósamræmi við 5.
grein sáttmála Sameinuðu þjóðanna
um kynþáttamisrétti, 19. grein félags-
málasáttmála Evrópu og ILO-sam-
þykkt nr. 111. Með misrétti í þessu
samhengi er átt við lög eða önnur
fyrirmæli sem kveða á um eða hafi
þann tilgang að launþegi skuli hafa
önnur réttindi eða skilyrði en ríkis-
borgarar gestlandsins, hvað snertir
launa- og ráðningarkjör. Þannig mis-
rétti brýtur í bága við framangreindar
alþjóðasamþykktir, ef misréttið er til
komið vegna kynþáttar, húðlitar,
kyns, tungumáls, trúar, stjórnmála-
skoðunar, þjóðernis eða af félagsleg-
um uppruna.
I umræddri greinargerð kemur ekki
fram að styrkir til sænskrar kaup-
skipaútgerðar brjóti í bága við
fyrrnefndar alþjóðasamþykktir.
Heimildir:
1) G.S. Egiyan (1990): Flag of convenience or open registration of ships. Marine Policy, 14 (2).
2) A. Lindstöm (1995): Sjöfolket gár till motattack. Sjömannen, mars.
3) Samgönguráðuneytið (1993): Skráning kaupskipa á íslandi.
4) Sveriges Redare förening (1993): Svensk sjöfartstidning.
5) Riksdagen 1992/93.1. saml.: Regeringens proposition 1992/93:128.
6) LO-ráttsskydd AB (1994): Ráttsutredning ang justeringar i lagstiftningarna FINSKT, DANSKT,
NORSKT INTERNATIONELLT SKEPPSREGISTER samt svenskt statligt stöd till referináringen.
71