Sjómannablaðið Víkingur - 01.06.1999, Blaðsíða 26

Kolbeinseyjarhrygginn lá flotinn í þessari
smárækju. Krafan frá verksmiðjnunum var
um að fá afla, bara eitthvað, burt séð frá
stærðinni. Það er mikill skaði skeður en það
er vissulega von að stofninn komi upp aftur
en til þess verðum að banna veiði á þeim
slóðum þar sem smárækjan er. Við getum
verið að sigla inn í tveggja til þriggja ára erfitt
tímabil í rækjuveiðum. Utgerðarmaðurinn
hjá okkur ætlar að bregðast við með því að
vera meira á Flæmska hattinum og hann hef-
ur orðið sér úti um nokkrar veiðiheimildir
þar.“
Bjarni, þú hefur verið skipstjóri í meira en
aldarfjórðung. Á þeim tíma hafa orðið mikl-
ar breytingar. Það er væntanlega fátt líkt með
Skírni árið 1973 ogPétri Jónssyni árið 1999?
„Ekkert. Mestar hafa breytingarnar senni-
lega orðið í vélbúnaði og tækjum. Skipum
hefur fækkað og þau hafa stækkað. Ailur að-
búnaður hefur gjörbreyst og þessi skip þola
allt annað en áður var. Það er komin verulega
bræla ef bátur eins og Pétur Jónsson hreyfist
það mikið að menn verði að halda sér. Það er
varla hægt að líkja þessu saman. Aðbúnaður-
inn um borð í Pétri er þannig að það vantar
ekkert nema konurnar. Þetta er eins og lúx-
ushótel.“
Er rétt að líkja veiðiskipi og hóteli saman?
„Nei„ auðvitað ekki. Það er gífurlega mik-
ið unnið um borð í vinnsluskipi. Það sem
fylgir er líka lengri útiverur. Það er verst á
Flæmska hattinum, þar er meiri einangrun
þar sem ekki er hægt að vera í sambandi
heim.“
Bjarni, það er oft talað um há laun sjó-
manna. Heldur þú að hægt væri að manna
Bjarni hefur verið duglegur að trimma á
sjónum.
veiðiskip við ísland ef launin væru ekki góð?
„Ef sjómenn væru ekki á góðum launum,
þá væri enginn til sjós. Það er vegna tekn-
anna sem við erum að þessu. Ég þekki marga
sjómenn og ég veit ekki um einn einasta sem
er til sjós vegna þess að það sé það skemmti-
legasta sem hann gerir. Ef sjómenn hefðu
sömu laun í landi og til sjós, þá væru þeir í
landi. Það er svo einfalt að ef sömu laun
fengjust í landi þá væri enginn til sjós.“
Bjarni, starf skipstjóra er svolítið sérstakt.
Ég er viss um að þið eruð oft einmanna og
einir að taka ákvarðanir. Þið getið ekki leitað
til ráðgjafa um alla hluti eins og forstjórar í
landi geta gert. Að auki bætist við að margar
ykkar ákvarðana verða ekki teknar aftur. Er
þetta ekki rétt?
„Jú, það er það. Skipstjórinn verður oft að
taka ákvarðanir sem eru ekki vinsælar og á-
höfnin er sífellt að hrópa húrra fyrir skip-
stjóranum. Það er alveg ljóst. Hann verður
að vera þrjóskastur allra, ég tala nú ekki um
ef reiðisleysi er. Þá er mikilvægt að gefast ekki
upp. Til sjós er það þannig að ef eitthvað get-
ur gerst, þá gerist það. Það er með ólíkindum
hversu mikið basl getur hellst yfir menn.
Skipstjórinn er mikið einn og vissulega er
það þannig að það verður ekki aftur tekið
sem einu sinni er gert. Ég hélt fyrst að ég gæti
farið í túr og verið ánægður með allt þegar ég
kæmi í land. Nú veit ég betur. Það er alveg
sama hversu mikinn afla ég kem með, ég veit
að ég hefði geta gert betur. Það er alltaf eitt-
hvað sem má betur gera. í einhverjum tilfell-
um er ljóst að ég hefði átt að kasta öðruvísi en
ég gerði. Konan segir að það sé alveg sama
hvað ég er með góðan afla, ég telji mig alltaf
hafa átt að gera betur. Það er alveg ljóst að
það er ekki hægt að fara í gegnum túr án þess
að gera mistök. Þetta snýst um að lágmarka
þau.“
Bjarni segir að með aukinni reynslu eigi
hann auðveldara með að sættast á að vera
ekki fullkominn, en; „þar sem ég er á einu
stærsta og besta skipinu geri ég þær kröfur til
mín að ég sé með afla á við þá sem best gera
hverju sinni. Auðvitað gengur það ekki alltaf.
Núorðið er ég sáttari við sjálfan mig þó ég
viti að ég hafi getað gert betur.“
En Bjarni getur verið að af þeim mistök-
um sem þú talar um viti jafnvel enginn nema
þú?
„Oft er það.“
Við höldum áfram að ræða hlutverk skip-
stjórans og Bjarni segir að aldrei verði fram-
hjá því litið að það er skipstjórans hvort
fiskast eða ekki, en Bjarni bætir við að einn
geri skipstjórinn ekki neitt. Það þarf góðan
mannskap og góður mannskapur fæst ekki
nema skipstjórinn standi sig. Þá skiptir út-
gerðin miklu máli. „Góð áhöfn getur gert
góða hluti á slöku skipi en slæm áhöfn getur
fátt þó skipið sé gott. Staða skipstjóra er ekki
sterk. Sá sem ekki fiskar heldur ekki plássi og
að auki má bæta því við að þá eru launin ekki
há, tryggingin er ekki nema eitthvað um 130
til 140 þúsund á mánuði."
Þar sem tveir skipstjórar eru á Pétri Jóns-
syni er Bjarni spurður hvort hann sé með
hugann um borð þegar hann er í frítúrum.
Hann segir svo ekki vera, en bætir samt við
að ef hann hafi ekki heyrt frá þeim í einhverja
daga verði hann vissulega spenntur að vita
hvernig gangi.
Bjarni hefur unnið talsvert að félagsmál-
um, mest í stjórn Lífeyrissjóðs sjómanna þar
sem sat í stjórn í um tólf ár og nánar verður
komið að hér á eftir. Þar hefur Bjarni sett sig
inn í mál af alvöru og tekist að sjálfsmennta
sig talsvert. 1 ljósi þess spyr ég Bjarna hvort
það, og jafnvel annað, hafi ekki orðið til þess
að hann hafi getað hugsað sér annað lífsstarf
en sjómennsku.
„Nei. Ég var ákveðinn að verða sjómaður
þegar ég var hvolpur og mér leiðist það ekki.
Það kemur fyrir á Flæmska hattinum þar
sem við erum ekki í símasambandi og heyr-
um ekkr í útvarpinu. Það er ekki síður slæmt
fyrir fólkið okkar. Nei, ég hefði ekki viljað
starfa við annað.“
Sem fyrr segir hefur Bjarni Sveinsson sagt
af sér sem stjórnarformaður Lífeyrissjóðs sjó-
manna, en það gerði hann eftir deilur innan
Farmanna- og fiskimannasambands íslands
um skerðingu á lífeyrisgreiðslum úr sjóðn-
um. Ég spurði Bjarna hvort hann telji sig
hafa tekið rétta ákvörðun þegar hann sagði
sig úr stjórninni.
„Já, ég sé ekkert sem gæti réttlætt setu
mína í stjórninni, ekkert. Það er ekki hægt að
starfa nema menn séu sáttir við það sem er
verið að gera. Ef starfað er öðruvísi en félagar
manns vilja þá er ekki annað hægt en hætta.“
Ertu sár yfir því hvernig fór?
„Vissulega er ég það. Ég hef eytt mildu af
mínum frístundum í lífeyrismálin og tel mig
hafa lagt mikla vinnu í þetta starf. Það hefur
26
Sjómannablaðið Víkingub