Náttúrufræðingurinn - 1932, Síða 33

N.'TTÚmiFR.
27
af sprengingunni, þangað til „bergmál“ þeirra kom aftur frá
undirstöðu jökulsins.
Mælingar þessar sýndu að þykkt jökulsins umhverfis hájökul-
stöðina var 2700—3000 m. á þykkt, og berggrunnurinn undir hon-
um eigi meira en 300 m. hærri en sjávarmál. Mælingar á öðrum
stöðum, nálægt hálendisjaðrinum, við vesturströnd landsins, sýndu
að undirlag jöklanna fór smáhækkandi út að fjöllunum við strönd-
ina.
Samkvæmt þessum athugunum hyggja menn, að miðbik Græn-
lands sé geisi víður og djúpur jökuldalur eða jökulhvilft, litlu
hærri en sjávarmál, sem sé umkringd af allt að 3000 m. háum
fjallgörðum, er koma í ljós út við strendurnar. Jökulhvilft þessi
er kúffull af jökli og jökulbungan yfir henni, um miðbik lands-
ins, svo há, að jökullinn rennur út af börmunum. Ganga þaðan fer-
legir skriðjöklar yfir fjallgarðana, niður fjallaskörðin út við
strendurnar og alla leið í sjó fram, og þaðan berst borgarísinn úr
skriðjöklunum suður höfin beggja megin Grænlands, dreifir frá
sér kulda, og gerir siglingaleiðir skipum hættulegar langt suður
f.vrir New Foundland.
Þó höfunum umhverfis Grænland, og langt suður á bóginn, sé
stórt skamtaður jökulísinn úr þessari miklu klakakistu Græn-
lands, er hún, að því er virðist, jafn barmafull og kúfuð af jökli
og áður, og svo mun enn verða um langan aldur, nema loftslagið
brevtist stórum til hins betra. En það er á einskis manns færi að
segia fyrir um slíkt. — En í jarðlögum á Grænlandi hafa jarð-
fræðingar lesið það, að land það, sem þarna er grafið og drepið í
dróma undir geysi-þykku jökulfargi, hefir um eitt skeið, endur
fyrir löngu, átt fífil sinn fegri. Á Miðöld jarðsögunnar (Krítar
tímabilinu), um það bil, sem skaparinn var að skapa undirstöðu-
lög Danmerkur, var Grænland grænna en nú. Þá spruttu þar suð-
ræn lauftré, svo sem brauðaldintré, fíkjutré og 'platanviður, sem
eigi þróast við minni ársmeðalhita en 21 0 C., og á Nýöldinni, þeg-
ar undirstöðulög íslands voru að myndast, voru löndin þar norð-
ur frá vaxin laufslcógum, svipuðum þeim sem nú vaxa í Mið-
Evrópu.
G. G. B.