Náttúrufræðingurinn - 1981, Síða 51

• Á r«nn»li / ot t'tchorp
0 Homorh •' holo / ifOMimvm m
• Vl» «» / o( OOO'/M'
5. mynd. A: Samband milli mælds hitastigs
í borholum og útreiknaðs styrks á H4Si04 í
vatninu skv. jöfnum (8) og (9). — The relation
belween measured temþeratures in wells and the
calculated concentration of HfHiOj in the waters by
equatwns (8) and (9).
B: Sama og A, nema hvað styrkur H ,Si04er
reiknaður út frá efnagreindum heildarstyrk
á uppleystum kísil og natríum skv. jöfnu
UBOMvaontvb. hwk / ournrrr moaiy ( /wmm, I9CCJ
UpdnoiWh koihMon* / c/roitxuor tolyóiiil, fFmtnmor,t97T)
B«lo líno oqrmnr punhlo / 00*0 fi' *•* eOromfO
(11). — Same as A except that the concentration of
/l SiOf ivas obtained from Ihe analysed lotal con-
centrations of silica and sodium with the aid of
equation (II).
A myndinni eru sýndar líkingar fyrir bestu
línur gegnum mæligildin (fyrir 1000/T>
2.2). — Equalions for the best lines through the
þlotted þoints (1000/T > 2.2) are shown in the
figure.
lega frá því gildi, sem jafna 5 í Töflu II
gefur til kynna vegna jafnvægja við
steindir aðrar en þær, sem algengastar
eru. Sú vitneskja, sem fyrir liendi er,
bendir til þess, að æskilegast sé að nota
jöfnu (1 c) í Töflu II til að meta kalse-
dónhita á vatni með sýrustig hærra en
9.9—10.0 við 20°C. Við svo hátt sýru-
stig er hinn útreiknaði kísilhiti mjög
næmur fyrir skekkjum í mælingum á
pH.
Fjölmargar tilraunir hafa verið
gerðar á undanförnum þremur ára-
tugum á uppleysanleika kvars og ber
niðurstöðum ekki mjög vel saman ofan
við u. þ. b. 260°C. Kvörðun á kvars-
hitamælinum ofan við 220—240°C með
samanburði á mældu hitastigi í bor-
holum og efnagreindum styrk kísils í
holuvatninu er mun erfiðari en fyrir
kalsedón. I svo heitum borholum er al-
gengast, að vatn komi úr fleiri en einni
æð með verulega mismunandi hitastigi.
Suða í bergi getur leitt til nokkurra
kvarsútfellinga, sem aftur leiðir til lágra
gilda á kvarshita. Nýlega hefur verið
deilt nokkuð um leysanleika neðan
300°C (Walther og Helgeson 1977,
Fournier 1979a, Walther og Helgeson
1979). Miðað við þau gögn, sem liggja
fyrir um samanburð á mældu hitastigi í
gufuborholum og styrk kísils í vatninu
(Stefán Arnórsson 1975, Guðmundur
Pálmason o. fl. 1978), mæli ég með þvi
129
9