Náttúrufræðingurinn - 1943, Blaðsíða 23

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
125
Ingólfur Davíðsson :
Daglegt brauð.
Líf niannkynsins er óslitin karálta vifi nátlúruöflin. Mennirnir
eru þeim æði liáðir, en reyna samt af alefli að gera sér jörðina
undirgefna og hefir mikið áunnizt. Mikið hefir maðurinn breytt
yfirhragði jarðarinnar. Hann liefir hárreitt liana, Jikt og óþægur
krakki móður sína, — stundað rányrkju og rúið hana skógar-
klæðunum. En hann Jiefir líka borið á hana græðandi smyrsl,
rælvtað víðar lendur og látið þær bera margfaldan ávöxt. Þar sem
áður geisuðu óðir sandbyljir, eru nú víða vænir akrar. í vestur-
fvlkjum Norður-Amerilvu liafa 6%> miljón liektarar verið gerðir
að frjósömu landi með áveitum. Þriðjungur af akurjörð Þýzka-
lands eru þurkaðar mýrar. Bandarikjamenn liafa þurkað um
200 þúsund ferkílómetra mýrlendis. (Island er 100 þús. ferkíló-
metrar). Italir þurka illræmda Campagna-flóana, Rússar mýrlend-
in Jijá sér o. s. frv. Ekki má heldur glevma Hollendingum. Saga
þeirra er sífelld barátta við hafið. A 11. og 12. öld flæddi sjórinn
oft inn yfir landið. Suðursjórinn (Zuiderzee) myndaðist, geysi-
mikið landflæmi varð hafsbotn. Síðan liafa Hollendingar hlaðið
garða til varnar hafinu og þurkað mýrar. Þeir liafa þannig náð
% miljón liektara af frjósömu landi undan vatni og sjó. Uollend-
ingar sluppu við ófriðinn 1914—18. En þeir lmgðu samt á Jand-
vinninga og véðust á Suðursjóinn, lokuðu mynni hans og gerðu
hami að stöðuvatni. Ár og dælur keppast nú við að fylla upp vatn-
ið og gera það að þurru landi. Sjómennirnir verða að bændum
og kýrnar reka fiskana á flótta. — Allir þekkja mun á láði og legi.
Munurinn á skógi og gresju er líka stórkostlegur. ísland var einu
sinni skógi vaxið, en nú skipa liolt og blásnir eyðimelar víða sess
slvóganna. Englendingar hafa eytt um 95% af skógi sínum, Amer-
ikumenn um 40%, rómönsku þjóðirnar í Evrópu 80—-OO'jf . I
Þýzkalandi hefir verið farið betur með skóginn. í Svíþjóð, Einn-
landi og Rússlandi eru ennþá til feikna skógaflæmi. Víða er farið
að græða sárin og rækta skóga að nýju. Mennirnir og kvikfé
þeirra ráða mestu um örlög skóganna. Sannarlega liefir mann-
k.ynið Iireytt yfirlitum jarðskorpunnar. Hús og borgir þjóta upp
eins og gorkúlur á túni. I eyðimörkunum fornu, heimkynn-
um þyrna og þistla, bylgjast nú kjanviðir i golunni. Karlöflur