Náttúrufræðingurinn - 1946, Side 5

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
29
I. mynd.
io0 y. $ci(t
tooj.vatn 36 O'/.oqtrt
vatnið sé leyst í saltinu og bræðslumark salts lækki við vatnsblöndu.
Salt og vatn geta blandast í öllunr hutföllum í fljótandi ástandi og
svo er um mörg efni, og er frostmark (bræðslumark) upplausnarinn-
ar háð blöndunarhlutfallinu. Þetta er nánar sýnt á 1. nrynd.
Sé t. d. 24% salt og 76% vatn í blöndu, sést frostnrarkið lárétt út
frá B (~ 14°). Sé þessi blanda ofan við frostmark, tilsvarar henni
punktur lóðrétt upp frá B, t. d. C. Ef slík blanda kólnar án þess að
breyta unr efnasamsetningu nrá segja að hún færist lóðrétt niður frá
C. í B fer hún að frjósa.
Það, senr þá gerist, er athyglisvert, því að fasta efnið sem nryndast
hefir ekki sömu samsetningu og blandan. Þegar punkturinn B ligg-
ur milli P og E, fellur salt út úr blöndunni. Blandan sjálf verður þá
vatnsbornari en áður, en það þýðir, að B færist til vinstri. Liggi B
hins vegar milli Q og E, fellur út ís og blandan verður saltari en áð-
ur, þ. e. B færist til lrægri. Kólnun og storknun saltpækils fer þá
þannig frarn, að punkturinn á myndinni, sem tilsvarar pæklinum,
7*