Náttúrufræðingurinn - 1946, Blaðsíða 25

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
119
gerum þá á allan hátt hæfa íslenzka borgara. í kjölfar kynbótanna
kemur svo hin íslenzka frærækt, og við getuni ekki verið fyllilega á-
nægðir fyrr en allur innflutningur á erlendu fræi er orðinn óþarfur.
Þegar við erum komin svo langt, að aðeins íslenzkir kynbættir stofn-
ar vaxa á túnum landsins, getum við verið margfalt ánægðari en þótt
við hefðum byggt stórar áburðarverksmiðjur. Og þá gefa öll túnin
margfalt meira af sér en nú, þótt alhliða áburður sé notaður í stórum
stíl.
íslenzkar jurtakynbætur og'frærækt eiga að sjálfsögðu ekki að
leggja aðaláherzlu á túnjurtirnar einar. Við þurfum líka að fá inn-
lent og kynbætt fræ annarra nytjajurta, og garða- og gróðurhúsa-
ræktin er ekki orðin fullkomin lijá okkur, fyrr en búið er að tryggja
það, að beztu stofnar íslenzkir séu ræktaðir hvarvetna. Og við eigum
auk þess að gera alLt, sem á valdi líffræðinnar stendur, til að gera
ýmsar nú lítt þekktar jurtir ræktanlegar undir berum íslezkum
himni.
Allar jurtakynbætur borga sig ætíð bæði beint og óbeint. Beint
borga þær sig á þann hátt, að fræsala á grundvelli þeirra gefur all-
álitlegan arð, og af þeim ástæðum eru jurtakynbætur oft reknar er-
lendis sem gróðafyrirtæki einstaklinga eða félaga. En á þann hátt er
ekki tryggt, að unnið sé eingöngu að kynbótum þeirra tegunda, sem
þjóðfélaginu ríður ef til vill mest á að fá kynbættar, því að sala á
fræjum þeirra borgar sig ekki ætíð jafn vel og sala fræja af öðrum
jurtum. En óbeint borga sig kynbæturnar í auknum afrakstri af
liverri einingu liins ræktaða lands, og sú aukning kemur ætíð að ein-
hverju leyti í lrendur hins opinbera sem hækkaðir skattar. Það er því
allsstaðar talið vera eðlilegast, að ríkið reki alla kynbótastarfsemi og
tryggi til fulls, að lrún komi allri þjóðinni að notum, en verði ekki
að fjárþúfu einstaklinga.
Áður en ég lýk máli mínu í þetta sinn, vil ég taka það fram, að
orð nrín eiga ekkert erindi til fólks, sem lrefir gert það að trú sinni,
að telja ísland með öllu ófært senr landbúnaðarland vegna lrinnar
norðlægu legu. Og þótt einlrverjum ykkar þyki ég ef til vill vera
bjartsýnn um of, vænti ég þess, að sá lrinn sami bíði með dóm sinn
yfir bjartsýninni, unz lrann lrefir fullgildar ástæður til að telja hana
skaðlega. Bjartsýnin er aðalsmerki jurtakynbótanna um heim allan,
og án hennar lrefði aldrei verið Irægt að komast jafn langt og raun
ber vitni.
Ef jurtakynbætur á íslandi eiga að verða að fullu gagni,er þeim
Lífsnauðsyn að fá að mæta sem beztum skilningi þeirra, er með fjár-