Samvinnan - 01.03.1953, Blaðsíða 12

Um hafnleysi á Hellisandi —
og sjálfsafgreiðslubúðir í Svíþjóð
Rætt við ungan kaupfélagsstjóra.
KaupfélagshúsiÖ á Hellissandi.
Óvíða á landinu munu aðstæður til
útróðra vera betri en á Hellisssandi
á Snæfellsnesi. Samt hefur fólki þar
haldur farið fækkandi og hinir tæp-
lega fjögur hundruð íbúar byggja af-
komu sína nær eingöngu á tveim þil-
farsbátum, 3—4 trillum og einu
frystihúsi. Stafar það fyrst og fremst
af slæmum hafnarskilyrðum, að ekki
er miklu meiri útgerð frá þessum
stað, og er því von, að menn þar horfi
vonaraugum á hina nýju landshöfn,
sem verið er að gera hjá Rifi, rétt
fyrir innan Sand. Er full ástæða til að
vænta þess, að
útgerð muni stór-
vaxa og atvinnu-
líf eflast, þegar
höfnin verður til-
búin.
Frá þessu skýr-
ir Matthías Pét-
ursson, hinn ungi
kaupfélagsstjóri á
Hellissandi, en
Matthias Pétursson, hann tok Vlð
haupféiagsstjóri á Hell- starfi þar síðast-
issandi. liðið sumar. Hafði
Matthías þá ný-
lega lokið námi við framhaldsdeild
Samvinnuskólans, en að því loknu
farið á vegum skólans til Svíþjóðar
og starfað hjá kaupfélögum þar, auk
þess sem hann sótti námskeið á
menntasetri sænskra samvinnumanna,
Vár Gárd.
Matthías er ættaður úr Arnes-
hreppi á Ströndum, sonur Péturs
Friðrikssonar, er lengi var bóndi í
Skjaldbjarnarvík, nyrzta bæ í
Strandasýslu, og konu hans, Sigríð-
ar Jónsdóttur. Var Matthías um
tveggja ára skeið við nám í Reyk-
holtsskóla, en stundaði eftir það
margvísleg störf, síldarvinnu á Siglu-
firði og í Djúpuvík á sumrin og ýmsa
vinnu heima við um vetur. Árið 1949
kom hann til Reykjavíkur og settist
í Samvinnuskólann. Var hann þar tvö
ár (áður en skólanum var breytt í
eins árs skóla), og var síðan valinn
í hina fámennu framhaldsdeild skól-
ans. Veitti Sambandið honum loks
ásamt einum öðrum nemanda styrk
og fyrirgreiðslu til námsdvalar í Sví--
þjóð, eins og ætlunin er að gera fyr-
ir nokkra nemendur á ári hverju í
framtíðinni.
Matthías tók við Kaupfélagi Hell-
issands á tvítugsafmæli þess, en það
var stofnað 1932. Eru félagsmenn um
sjötíu talsins, sem er hátt miðað við
íbúatölu félagssvæðisins. Auk félags-
ins er á Hellissandi einn kaupmaður
og pöntunarfélag, sem starfsmenn
frystihússins hafa haldið uppi.
Frá Hellissandi er aðeins fimm
mínútna akstur til hinnar nýju lands-
hafnar. Þar er nú þegar búið að steypa
hið nauðsynlegasta af garði, en eftir
er að dæla sandi upp úr höfninni, og
verður það væntanlega gert í sumar,
þannig að útræði þaðan geti hafizt í
haust. Verður að því mikil bót. Frá
höfninni er aðeins hálftíma róður á
góð mið og er það algengt, að sjó-
menn leggi lóðir og komi síðan í land
í stað þess að bíða á miðunum, unz
þeirra er vitjað aftur.
HEFUR ÁHUGA Á
SJÁLFSAFGREIÐSLUBÚÐUM.
I Svíþjóðarför sinni kynnti Matt-
hías sér margar þeirra nýjunga í
ið á síðustu árum, og starfaði meðal
annars í einni hinna mörgu sjálfsaf-
greiðslubúða sænsku samvinnufélag-
anna. Var sú í Rásunda, skammt ut-
an við Stokkhólm.
„Ég álít það alveg ófyrirgefanlegt,
að ekki skuli vera búið að koma upp
sjálfsafgreiðslubúð í Reykjavík, þar
sem aðstaðan til slíkrar tilraunar er að
sjálfsögðu bezt,“ segir Matthías. „I
Svíþjóð eru nú varla innréttaðar mat-
vöruverzlanir á annan hátt, og leika
Svíar sér að því að loka matvörubúð-
um örskamman tíma og opna þær aft-
ur sem sjálfsafgreiðslubúðir. Innrétt-
ing er sízt dýrari en með gamla lag-
inu, en þó þarf beldur meira gólfrúm
en í eldri búðum til að sjálfsafgreiðsla
fari vel. Þó er allur þorri hinna nýju
sjálfsafgreiðslubúða erlendis ekki
mikið stærri en matvöruverzlanir eru
hér á landi.
Það er að vísu takmarkað, hvaða
vörur er hægt að selja í hinum nýju
smásöluverzlunum, og ná þær ekki al-
mennt til annars en matvöru, enda
njóta kostir þeirra sín bezt þar. Þó
er verið að taka upp sjálfsafgreiðslu
í fleiri og fleiri greinum og virðist
ganga vel. Og víst er það, að fólkið
kann mjög vel við hina nýju verzl-
unaraðferð.“
Enda þótt Matthías hafi varla að-
stoðu til þess á Hellissandi að riða á
vaðið með slíkar nj'Jungar í skipan
verzlana, verða vonandi aðrir til þess
fyrr en varir. En full ástæða er til að
ætla, að sjálfsafgreiðslubúðir muni
reynast jafn vel hér á landi og þær
bafa reynzt í nágrannalöndum okkar.
12