Samvinnan - 01.02.1954, Blaðsíða 16

í ÞANN MUND er íslendingar fögn-
uðu fengnu fullveldi í árslok 1918, hélt
ungur málari sýningu á verkum sín-
um í Thomas Gallery í París. Nafn
hans var Charles Edouard Jeanneret.
Það var þá lítt þekkt og er svo raunar
enn í dag. Sýningin hlaut misjafna
dóma, og fæsta mun hafa grunað, að
hér væri mikið listamannsefni á ferð.
Það varð þó hlutskipti þessa manns
að afla sér heimsfrægðar, enda þótt
fyrir aðra listgrein væri og undir öðru
nafni, og í dag setur list hans svip
sinn á stórborgir í öllum álfum heims.
Hinn ungi myndlistarmaður var eng-
inn annar en byggingameistarinn
heimsfrægi, sem við þekkjum nú und-
ir nafninu Le Corbusier.
LE CORBUSIER er Svisslendingur
að uppruna, fæddur í La Chaux-de-
Fonds hinn 6. október 1877. Síðar gerð-
ist hann franskur ríkisborgari. Hann
hlaut menntun sína í París og hefur
síðan lengst af verið kenndur við
Frakkland. Að námi loknu leggur
hann land undir fót, fer víða og kynn-
ist mörgu. Hann kemur til Grikklands
og á Akropolis kemst hann í snert-
ingu við uppruna hinnar forngrísku
listar. Eftir þau kynni finnst honum
hann ekki vera samur maður, og þeg-
ar hann snýr aftur heim, er honum
ljóst, að húsagerðarlist verður ekki
numin í háskólum.
ÁSAMT NOKKRUM ÖÐRUM stofn-
ar hann tímaritið L‘Esprit Nouveau
árið 1920, og upp úr því er talið, að fer-
ill hans sem byggingameistara hefj-
ist. Le Corbusier hefur aldrei verið
myrkur í máli um skoðanir sínar og
barist fyrir þeim ötulli og drengilegri
Suipir óamtí&t
armann-a:
LE CORBUSIER
List hans setur svip sinn á stórborgir
í öllum álfum heims
baráttu. í hinum fjölmörgu ritverk-
um sínum (Vers une architecture, Ur-
banisme, L’art décoratif d’aujourd’-
hui, Almanach d’architecture mod-
erne o. fl. o. fl.) heldur hann því fram,
að byggingameistarar nútímans verði
að varpa af sér oki úrkynjaðrar mið-
aldalistar og skapa sér ný stíleinkenni
í samræmi við anda og kröfur þeirra
tíma, sem við lifum á. Hann leggur
og ríka áherzlu á, að hinir stórkost-
legu möguleikar, sem framfarir í vís-
indum og tækni hafa leitt af sér, verði
nýttir til hins ýtrasta.
SKAL HÉR NÚ stuttlega minnzt á
tvær tegundir húsa, sem kennd eru
við Le Corbusier. Fyrri tegundina hef-
ur hann nefnt Dom-ino hús. Eru það
tveggja hæða hús, lítil. Grind hússins
samanstendur úr þrem plötum úr
járnbentri steinsteypu, sem hvíla á
súlum hver fyrir ofan aðra. Tvær
neðri plöturnar eru gólf fyrstu og
annarrar hæðar, en efsta platan
myndar þak hússins. Ætlast er til, að
plöturnar og súlurnar séu framleidd-
ar í fjöldaframleiðslu. Þegar þessi
beinagrind hússins er upp komin, eru
útveggir byggðir með því að hlaða
upp í eyöurnar á milli súlnanna. Stað-
setningu glugga svo og staðsetningu
skilveggja innanhúss getur hver og
einn hagað að vild sinni. Hin húsa-
gerðin nefnist Citrohan hús. Eru það
rnargra hæða sambýlishús reist á súl-
um (pilotis). Er mikil áherzla á það
lögð, að hver íbúð sé sem mest út af
fyrir sig í húsum þessum, og að hljóð-
einangrun sé það góð, að ekkert hljóð
geti heyrzt milli íbúða. Eitt síðasta af-
rek meistarans á þessu sviði er 17
hæða sambýlishús í Marseilles, sem
reist var til að bæta úr húsnæðis-
skorti verkamanna þar í borg. Stend-
ur hús þetta á gullfallegum stað rétt
utan við borgina, þar sem útsýn er
góð yfir bláar öldur Miðjarðarhafs, og
munu margir minnast þess úr frönsku
stórmyndinni „La Vie Commence de-
main“, sem sýnd var hér í Reykjavík
fyrir nokkru. Kom Corbusier fram í
myndinni og sýndi áhorfandanum
húsið. (Frh. á bls. 20)
Tillöguuppdráttur að nýtizku borg með 3 millj. ibúa.
16