Samvinnan - 01.02.1958, Blaðsíða 10

mjölið. Við getum fengið skip á
Hornafjörð um mánaðamótin,
21.000 kúbikíet, sem gæti tekið
mjöl og skreið tii þín .... nei,
það er ekki hægt af því að kjöt-
ið til Svíþjóðar verður að fara
í Jökulfell, en við gætum fyllt
skipið af mjöli með því að láta
það lesta á fleiri höfnum . . .
Eru Norðmennimir byrjaðir að
fá síldina? . . . . Þá leggjum við
áherzlu á mjölið, en skreiðin
kemur þá varla fyrr en um
miðjan mánuð .... nei, það er
enginn karfi til, ekki einn kassi
. . . . já, þeir fengu örlítið í fló-
anum í nótt .... maður vonar
að hann fari að glæðast ....
Þessar glefsur úr símtali heyrði
þolinmóður blaðamaður Samvinn-
unnar í skrifstofu framkvæmda-
stjóra útflutningsdeildar SÍS. Ung-
ur maður, hrokkinhærður, hélt á
símtólinu og horfði vestur yfir
Reykjavíkurhöfn, meðan hann
______________________________________
neinu ráði. Það er því undarlegt til þess
að vita, að Guðbrandur skyldi láta sér
til hugar koma að fá Campbell til að
skrifa ritdóm um þjóðsögur Jóns Arna-
sonar.
Fáir útlendingar á 10. öld hafa ferð-
azt jafnmikið um Island á svo skömm-
um tíma og þeir félagar. Enda stærði
Dasent sig af því síðar, að þeir hefðu
farið Sprengisandsleið á skemmri tíma
en nokkur annar, og segir hann enn-
fremur, að þeir væru fyrstu Bretarnir,
sem farið höfðu þá leið.
Campbell hafði svarið þess dýran eið
að sofa aldrei í húsi, meðan þeir ferð-
uðust á íslandi, en svo mikið ofviðri
hlutu þeir á Snæfellsnesi, að hann varð
feginn að flýja úr tjaldinu. Annars er
það sérstaklega eftirtektarvert, hve
veðurheppnir þeir virtust hafa verið í
förinni, og má meira ráða um veðurfar
Valgarö
talaði við framkvæmdastjóra SÍS
i Leith. Á hillum umhverfis hann
eru sýnishorn af fiskumbúðum,
stór pakki undir Jumboþorsk til
sölu í Texas, rækjuumbúðir og
miðar á „perlur norðursins", ís-
lenzk hrogn, sem frönskum mat-
mönnum þykir mesta lostæti.
Framkvæmdastjórinn heitir Val-
garð J. Ólafsson og er að vísu ekki
nýr í útflutningsstörfunum, en ný-
lega kominn í efstu tröppuna á
sínu starfssviði, tekinn við stjórn
á útflutningi Sambandsiiis á sjáv-
arafurðum. Gerðist það nokkru
fyrir hátíðir, að stjórn SÍS ákvað
þá skipulagsbreytingu að skipta
útflutningsdeild í tvær deildir, og
fer önnur með sölu sjávarafurða,
en hin landbúnaðarafurða. Helgi
Pétursson verður framkvæmda-
stjóri landbúnaðarafurðanna, en
(Framh .á bls. 29)
á íslandi en íbúa landsins af hinum
slitróttu dagbókarbrotum Campbells.
Sumarið 1862 ferðuðust þeir félagar
um Vesturland. Fóru þeir fvrst til
Þingvalla, þar sem Campbell segist
hafa skotið mikið af fugli, og síðan til
Geysis í Haukadal, sem ])eir höfðu þó
heimsótt árið áður, og þaðan til Revk-
holts og Kalmanstungu. Xæst gengu
þeir á Eiríksjökid, en sumir gáfust þó
upp á miðri leið. Eftir það gengu þeir í
Surtshelli, og þar málaði Campbell
nokkrar myndir, eins og hann gerði
raunar á flestum þeim stöðum, sem
hann getur um á reisu sinni. Síðan fóru
þeir norður til Miðfjarðar og gistu að
Efra-Núpi og Mel. Er líklegt, að Das-
ent hafi viljað skoða sig um á bernsku-
stöðvum Grettis. XTæst var förinni heit-
ið vestur til Dala á sögustaði Laxdælu,
og síðan, sem leið liggur, um Skógar-
19. öld. Verið getur, að einhver þekki
nafn Ragnheiðar Þorsteinsdóttur, en
hver var heimasætan í Skálholti? Og
eigum við margar skemmtilegri myndir
af íslenzku sveitalífi á 19. öld en mynd
Campbells af Skógum undir Eyjafjöll-
um? Myndirnar eru birtar til að minna
Islendinga á þessa för, og verða þær að
tala máli sínu sjálfar.
Campbell skrifaði bók um jarðfræði-
leg efni fám árum eftir förina til Islands,
enda notar hann mikið af athugunum
um íslenzka jarðfræði í bókinni. A ein-
um stað ræðir hann um hagnýtingu jarð-
hitans. Þar leggur hann til, að hvera-
hiti verði notaður til að hita upp íbúð-
arhús og gróðurhús, auk annarra nota,
sem af honuni megi hafa. Mér er ekki
kunnugt um, að margir hafi á undan
honum rætt öllu skynsamlegar um þau
mál, og er leitt til þess að vita, að heim-
sókn Campbells hafði svo Htil áhrif, að
hún virðist vera að mestu leyti gleymd.
íslendingar hafa löngum haft í heiðri
nöfn þeirra ágætismanna, sem gist hafa
landið frá öðrum þjóðum. Campbell á
ekki síður skilið en margur annar, að
hans sé minnzt. Með þjóð sinni vann
hann ekki ómerkara starf en Jón Arna-
son á Islandi. Þjóðsögur lians frá Suð-
ureyjum og hálöndum Skotlands eru
klassiskt verk í skozkum bókmenntum
eins og þjóðsögur Jóns prýða íslenzkar
bókmenntir. En Campbell hefur aldrei
notið þeirrar frægðar í heimalandi sínu,
sem honum hefur borið með fullum
rétti. A Landsbókasafninu í Edinborg
liggja mörg handrit hans óútgefin, sög-
ur og söngvar, og innan um þau fann
ég þá myndabók frá Islandi, sem er til-
efni þessarar smáu greinar.
[The National Library o/ Scotland
hefur góðfúslega gefið mér leyfi til að
birta myndirnar, og eru þær teknar úr
handritinu Adv. Ms. 50.3.22.]
Hermann Pálsson.
10 SAMVINNAN