Samvinnan - 01.02.1958, Blaðsíða 15

Kristján Jóhannsson, íþróttakennari:
GILDI
SKÓLAÍÞRÓTTA
ekki á að renna
blint í sjóinn, verð-
ur kennarinn að
vera mjög vel heima
í lífeðlisfræði, líf-
færafræði (vöðva-
og beinafræði) og
barnasálarf ræði.
En um eitt held
ég að allir íþrótta-
kennarar séu sam-
mála: Það verður
að fara að með
gætni, vegna þess,
Gangur og hlaup eru undirstöðuœjingar, sem ber að
Iþróttir hafa verið og eru enn algengt
umræðu- og deiluefni manna. Þetta er
ekki undarlegt, þegar þess er gætt, að
þær ná til flestra í einhverri mynd.
í greinarkorni þessu ræði ég nokkuð
um skólaíþróttirnar, sem einn lið í upp-
eldisstarfi okkar.
Börn eru í heiminn borin og við, sem
fullorðin erum, höfum það hlutverk með
höndum að leiða þau fram og búa þau
undir lífið, þannig að þau geti notið sem
bezt hæfileika sinna og orðið nýtir rnenn
í þjóðfélaginu og gæfusamir einstakling-
ar.
Flest börn, a.m.k. í þorpum og bæjum,
koma í skóla, þegar þau eru sjö ára, og
þá kynnast þau iþróttunum fyrst að
marki.
í öllum stærri skólum njóta börnin
kennslu lærðra íþróttakennara, sem
byggja starf sitt á þeim megin grundvelli,
að kennsla þeirra verði barninu til lík-
amlegTar og andlegrar blessunar.
Þegar hinn áþreifanlegi og sýnilegi
þáttur kennslunnar skal ræddur, er
margs að gæta. Hvemig skal kennslunni
hagað til þess, að líkami barnsins njóti
góðs af?
Þessari spurningu hafa margir spreytt
sig á að svara og við hana glíma íþrótta-
kennarar, þegar þeir velja leikraunir. Ef
leggja mikla rœkt við. að líkami barnsins
er í vexti og þess
vegna forðast þeir að velja tilraunir, sem
miða að járnharðri þjálfun. En meðal-
vegurinn er vandrataður. Leikfimin má
heldur ekki vera of létt. — Alltaf verð-
ur að stefna að því að þjálfa vöðva og
liði hæfilega og hlaða steini á stein ofan.
Beztum árangri ná þeir kennarar, sem
starfa lengi við sama skólann og hafa
sömu nemendurna frá því, að þeir em
7 ára og til 14—16 ára aldurs. Þeir vita
hvað búið er að leggja fvrir nemandann
og gæta þess að hafa hæfilegan stíganda
í erfiði æfinganna.
Þannig mótast líkami barnsins eðlilega
og stælist og fegrast jafnframt því, sem
hann vex og stækkar.
Sumir íþróttakennarar halda, að mót-
andi leikraunir séu vanræktar í barna-
skólum okkar. Eitthvað mun vera hæft
í þessu og oft er því um að kenna. að
margir íþróttakennarar sjá um kennslu
hvers barns. Æfingaval og framkvæmd
kennslu er oft ólík og hefur það slæm
áhrif. Bezt er ef sami kennarinn fylgist
með barninu bekk úr bekk eins og áður
er sagt. En flestir íþróttakennarar hafa
það markmið sí og æ í huga, að móta
líkama barnsins, fegra, liðka og styrkja
hann og skapa þannig góðan grundvöll,
sem íþróttir æsku og fullorðinsáranna
eru byggðar upp á, er einstaklingurinn
heldur áfram námi og þar mcð skóla-
íþróttum eða kýs að halda íþróttaiðkun
áfram upp á eigin spýtur.
Auk þess, sem góð leikfimi mótar barn-
ið hæfilega, veitir hún því margt annað.
Hún þjálfar skynfæri þess. Einkum er
mikil rækt lögð við jafnvægisskynið. Fjöl-
margar æfingar eru teknar í þessa þjón-
ustu. Það er ekki nóg að vera katt.liðug-
ur, ef fimin bregst. — Fimin æfist eink-
um með allskonar áhaldaleikraunum
(dýnur, hestar). Fimi er fólgin í góðri
stjórn á hreyfingum og er það bæði sjálf-
ráða og ósjálfráða taugakerfið, sem
þeim stjórna. Jafnvægisgangur og stöður
á slám þjálfa öryggi sérlega vel. Það er
alkunnugt, að unglingar eru fremur öðr-
um klaufalegir í hreyfingum. Stafar það
af ýmsum örum breytingum í líkama
þeirra. Hafi unglingurinn notið góðrar
kennslu í bamaskóla, eru mikil Hkindi
til þess, að minna beri á klaufaskapnum.
Þeir unglingar, sem eiga þá fyrst að bvrja
að stunda leikfimi, eru alveg sérstaklega
illa á vegi staddir. En það er einmitt al-
gengt, að unglingar setjist í framhalds-
skóla um það leyti. Sérstaklega hefur
skort á leikfimikennslu í barnaskólum
til sveita og mörgum ungum pilti, eða
ungri stúlku, sem búið hefur við slíkar
aðstæður, hefur gengið illa í leikfiminni
í framhaldsskóla og liaft af því baga.
Boltaleikirnir, sem eru mjög vinsælir
meðal barna, þjálfa líka vel öryggi, við-
bragðsflýti og útsjónarsemi barnsins.
Það hefur ekki hvað minnsta þýðingu
fyrir barnið að geta fengið hreyfiþörf og
athafnaþrá sinni fullnægt á heilbrigðum
gmndvelli. Þetta á sérstaklega við um
kaupstaðabörnin. Sveitabörnin fá fleiri
tækifæri til frjálsra leikja í faðmi nátt-
úrunnar og öðlast fjölmargt í sambandi
við hana. Þá kynnast börnin þeirri vel-
líðan, sem fylgir böðum og hreinlæti og
þegar börnin striplast nakin í búnings-
klefum, venjast þau af blygðunartilfinn-
ingu þeirri, sem fylgir því í fyrstu að
SAMVINNAN 19