Samvinnan - 01.04.1958, Blaðsíða 3

SAMVINNAN
Hverjir eiga að greiða stóreignaskattinn?
Stóreignaskattur hefur nýlega verið lagður á landsfólk-
ið, öðru sinni á tæpum áratug. Er að vonum mikið um
þessa ráðstöfun rætt og sterklega á hana deilt, svo og þá,
sem að skattlagningu þessari standa. Kennir þar margra
grasa, og er ekki alltaf farið með staðreyndir af ná-
kvæmni.
Samvinnufélögin hafa allmjög verið dregin inn í um-
ræður um stóreignaskattinn. Hafa valdamikil öfl í þjóð-
félaginu haldið því fram um þetta mál eins og flest
skattamál, að samvinnufélögin njóti hlunninda þjóðinni
í heild til óþurftar. Þess vegna er rétt að gera skatt þenn-
an nokkuð að umræðuefni í Samvinnunni.
Algengt er að heyra, að samvinnufélögin borgi engan
stóreignaskatt, en félög einstaklinga greiði hann nær all-
an. Slík fullyrðing byggist annað tveggja á fáfræði um
eðli skattsins eða vísvitandi rangfærslum. Sannleikur-
inn er sá, að stóreignaskatturinn er alls ekki lagður á
félög, hvorki einkafyrirtæki, hlutafélög, sameignarfélög
né samvinnufélög. Skatturinn er lagður á einstaklinga,
sem eiga skuldlausar eignir meiri en eina milljón króna.
Þessa höfuðreglu verða allir að skilja, sem láta sig
þetta mál nokkru varða. Þessi sama regla gilti nákvæm-
lega eins um fyrri stóreignaskattinn, og hafa því allir
stjórnmálaflokkar þjóðarinnar nú eða í fyrra sinnið
samþykkt regluna.
A A
V V
Af hverju er þessi regla notuð og samþykkt af öllum
flokkum?
Sterkar röksemdir mæla með því, að leggja skattinn á
einstaklinga en ekki félög. Segjum svo, að einstaklingur
eigi fimm fyrirtæki, og skuldlaus eign hvers þeirra um
sig sé t. d. 990 000 krónur — innan við milljónina, sem
skatturinn miðast við. Þá mundi ekkert félaganna skylt
til að greiða stóreignaskatt, af því að ekkert þeirra á
skuldlausa milljón. En eigandinn, sem persónulega á í
þessum fimm félögum, 4,9 milljón króna skuldlausa eign,
greiðir heldur engan stóreignaskatt. Síðan gæti verið til
annað félag, sem 100 menn ættu saman, og ætti skuld-
lausa eign 1 100 000 krónur. Þetta félag mundi verða að
greiða stóreignaskatt. Þar með mundu 100 menn, sem
eiga 11 000 kr. hver, greiða stóreignaskatt, en einn mað-
ur, sem á 4,9 milljónir, ekkert greiða! Slíkt getur að
sjálfsögðu ekki gengið.
Vonandi sýnir þetta dæmi, hvers vegna það er hvorki
skynsamlegt né réttlátt að leggja stóreignaskatt á fyrir-
tæki. Þetta er ein höfuðástæðan til þess, að allir flokkar
alþingis hafa valið hina leiðina, að láta skipta eignum
fyrirtækja milli eigenda þeirra, og leggja síðan skattinn
á einstaklingana.
Allir hljóta að vera sammála þingflokkunum fjórum
um það, að réttlátt sé að leggja stóreignaskatt á þá ein-
staklinga í þjóðfélaginu, sem stórar eignir eiga, ef til
slíks skatts er gripið á annað borð. Eða vill nokkur and-
mæla þeirri kenningu?
Sé lítið um andmæli gegn þessari grundvallarreglu
stóreignaskattsins, verða menn að sætta sig við rökrétta
afleiðingu reglunnar. Hún er sú, að það eru einstakling-
arnir, sem eiga einkafélögin, er hafa reynzt eigendur
hinna stóru eigna, og þeim hefur því verið gert að greiða
skattinn. Hins vegar eru það ekki auðmenn landsins, sem
eiga samvinnufélögin. Af rúmlega 30 000 félagsmönnum
þeirra eru innan við 100 milljónamæringar í krónum
dagsins í dag, hinir eiga ekki stóreignir, og því er ekki
hægt að leggja á þá stóreignaskatt.
Þeir, sem mest berjast gegn stóreignaskattinum, vita
þetta allt mætavel. Þeir treysta sér ekki til að ræða mál-
ið á þessum sjálfsagða grundvelli. Af því að auðmenn-
irnir láta yfirleitt fyrirtækin greiða fyrir sig skattinn, er
málinu snúið við og alltaf talað eins og fyrirtækin séu
skattlögð. Síðan er bent á, að fyrirtæki einstaklinganna
verði að greiða, en samvinnufélögin greiði ekki.
Stóreignaskatturinn er milljónamæringaskattur, lagð-
ur á einstaklinga. Þess vegna getur enginn sanngjarn
maður ætlazt til þess, að hann sé Iagður á alþýðu manna
í landinu, sem ekki á milljón eða neitt nálægt því.
Af þessum sökum mótmæla samvinnumenn þeirri rógs-
herferð, sem hafin er til þess að sverta samvinnufélögin
að tilefnislausu og beina athygli landsmanna frá þeim
höfuðstaðreyndum málsins, sem hér hefur verið bent á.
V V
Af hverju er stóreignaskattur yfirleitt lagður á? Af
hverju er þjóðfélagið að „refsa“ duglegum einstaklingum,
sem hafa komizt yfir eignir?
Svarið er mjög skýrt og einfalt. Vegna hinnar öru dýr-
tíðar undanfarin ár hafa allar eignir hækkað óeðlilega
mikið í verði, án þess að nokkuð sé til þeirrar eignaaukn-
ingar unnið. Þjóðfélagið hefur ekki ráð á því að láta hóp
einstaklinga hagnazt þannig á erfiðleikum heildarinnar.
Þess vegna verða milljónamæringarnir að skila aftur
nokkrum hluta hinna vaxandi eigna, en munu þó flestir
verða betur stæðir eftir greiðslu skattsins en það alþýðu-
fólk í samvinnufélögunum, sem skriffinnar auðvaldsins
heimta, að greiði þennan skatt.
SAMVINNAN 3