Samvinnan - 01.04.1958, Blaðsíða 25

Ungur við stýri
í stóru kaupfélagi
Jóhann T. Bjarnason
á ísafirði
Þekktur fslendingur, sem nú situr
raunar í ráðherrastól, var einu sinni
fulltrúi á aðalfundi SfS. Honum þótti um
margt forvitnilegt að sitja þá samkomu,
og með því að hann í þá tíð stundaði
blaðamennsku, hripaði hann niður ýms-
ar hugmyndir, sem hann fékk um fund-
inn. Eitt af því, sem hann ritaði í kompu
sína, var þetta: Gömul stjóm. ungir
starfsmenn.
Hann hitti þarna naglann á höfuðið,
ráðherrann. Þótt ýmsir forráðamenn
samvinnufélaganna séu komnir til ára
sinna, hafa þeir verið ófeimnir að fá
ungum mönnum mikil verkefni. Ráð-
herranum mun hafa vel líkað, og því
mætti hann gleðjast yfir því, að um eins
árs skeið hefur kornungur maður, enn
ekki þrítugur, veitt forstöðu kaupfélagi,
þar sem ráðherrann sjálfur lengi sat í
formannssæti.
Þar sem þetta á að heita greinarkorn
en ekki gáta, er rétt að útskýra þegar,
að hér er átt við Jóhann Bjarnason
kaupfélagsstjóra á ísafirði, og vita menn
þá, hver ráðherrann er.
Jóhann varð aðeins 28 ára gamall
kaupfélagsstjóri í því merka félagi, sem
á sitt starfssvæði við ísafjarðardjúp.
Hann er Dýrfirðingur að ætterni, fædd-
ur á Þingeyri 1929 og sonur hjónanna
Bjarna Jóhannssonar smiðs og Kristjönu
Guðmundsdóttur. Ólst hann upp á Þing-
eyri, en byrjaði 14 ára gamall að vinna
við kaupfélagið þar við afgreiðslustörf.
Mun Eiríkur kaupfélagsstjóri Þorsteins-
son hafa séð mannsefni í pilti, því hann
hvatti hann mjög til náms og studdi
hann til inngöngu í Samvinnuskólann.
Þar var Jóhann 1947—49 og síðan í
framhaldsdeild 1950—51. Var hann þar
meðal efnilegustu nemenda og hlaut
styrk til framhaldsnáms við brezka sam-
vinnuskólann í Stanford Hall. Þar þótti
kennurum nýstárlegt, að Jóhann vildi
bæði nema nýlenduvöru- og vefnaðar-
vöruverzlun, og áttu þeir bágt með að
skilja í því stóra landi, að sami maður
þyrfti að sýsla með hvorttveggja. En Jó-
hann þekkti íslenzkar aðstæður og fékk
sitt fram. Auk þess starfaði hann um jól
og páska í kaupfélagsbúðum í bæjunum
Nottingham (þar í nýrri kjörbúð), Don-
caster og Derby.
Þegar aurana þraut lauk náminu er-
lendis, og heima tók við starfið. Jóhann
byrjaði í kaupfélagaeftirliti Sambands-
ins, var síðan í átta mánuði hjá Kaup-
félagi Hafnarfjarðar, en hlaut síðan
kaupfélagsstjórastöðuna í Vestmanna-
eyjum vorið 1953. Það var erfitt verkefni,
þar sem kaupfélagið í Eyjum hafði átt
mjög erfitt tímabil. En þar reyndist rétt-
ur maður hafa valizt á réttan stað. Jó-
hann hafði til að bera æsku og glæsileik,
reyndi margar nýjungar í þjónustu við
félagsfólkið, en stóð jafnframt traustum
fótum í bókhaldi og fjármálum og sýndi
nauðsynlega gætni — neitaði sér um
þær nýjungar, sem hann taldi fjárhag
félagsins enn ekki þola.
Ferill Jóhanns í Eyjum hefur vafalaust
verið höfuðorsök þess, að hann var val-
inn til að taka við stjórn eins stærsta
og merkasta kaupfélags landsins, Kf. ís-
firðinga. Þar lét Ketill Guðmundsson af
störfum eftir glæsilegan starfsferil.
Hann hafði á kreppuárum reist stór-
myndarlegt verzlunarhús, hafið mikla
þátttöku í atvinnulífi og keypt eignir og
aðstöðu. En þeir miklu þrengingatímar,
sem gengið hafa yfir Vestfirði, aflaleysi
og brottflutningur fólks, settu óhjá-
kvæmilega mark sitt á síðustu árin hjá
félaginu og sum atvinnufyrirtæki þess
urðu þung í skauti.
Jóhann hefur nú setið á ísafirði rúm-
lega ár og er of snemmt að dæma störf
hans þar að nokkru. Nú þegar er byrj-
að að innrétta fyrstu kjörbúð Vestfjarða
í húsi félagsins, og búið er að innrétta
60 manna samkomusal fyrir starfsfólkið
í sama húsi. Sýnir hvorttveggja stórhug
fyrri forustumanna félagsins, að slíkt
skuli hægt nú á dögum án stórbreytinga
í 25 ára gömlu húsi.
Jóhann Bjarnason hefur glöggan skiln-
ing á einkennum og hlutverkum kaupfé-
lags, bæði verzlunarlega og félagslega.
Vonandi farnast bæði honum og Kaup-
félagi ísfirðinga vel á komandi árum.
Komstu að ....
(Framh. aj bls. 11)
Landið umhverfis Kornbrekkur var sér-
staklega frjótt og vel fallið til ræktunar
og kornyrkju og studdu að því margar
stoðir. Til þess er fyrst að nefna kjarrið
í hrauninu fyrir ofan, er bæði veitti
skjól, bugaði norðaustanstorminn og
myndaði hlýtt loftsvæði inni í skógar-
beltinu. Svo barst innan frá hraununum
og skógarkjarrinu undan norðaustan-
storminum lauffall, jarðskafi og búpen-
ingsáburður, er nam staðar í hvönnun-
um og skjólunum í og undir hraunbrún-
inni umhverfis Kornbrekkur. Loks var
það ræktunin sjálf og varzlan á túni og
ökrum, teðslan frá fólki og heimafénaði,
sem ávallt leitaði í skjólin og þangað sem
gróður var að finna móti sól.
Árið 1940 ritaði Gunnar Sigurðsson
lögfræðingur grein í 26. tbl. Mbl. um
Einar í Bjólu áttræðan. En Einar var
systursonur Guðmundar á Kombrekkum,
sem hér er áður getið, og bróðir Eyjóifs
í Hvammi. Gunnar Sigurðsson segir:
„Það hygg ég, að vart muni sá maður
á Suðurlandi, sem ekki kannast við Ein-
ar bónda í Bjólu, þvi að verk hans hafa
talað, þótt hann hafi ekkert gert til að
auglýsa þau.
Hann hefur alla ævi verið hin mesta
höfuðkempa að þreki og dugnaði. Engrar
menntunar naut hann í æsku, en hann
hafði annan skóla, sem mörgu þrek-
menni hefur reynzt happadrjúgur, en
það voru hamrammir örðugleikar. Hann
ólst upp í Landsveit og á Rangárvöllum
á því tímabili, sem báðum þessum sveit-
um lá við auðn af sandfoki og harðæri.
Einar fluttist um fermingaraldur að
Kornbrekkum á Rangárvöllum. Jörð þessi
var fyrrum höfuðból, en hefur verið í
eyði síðan Einar fluttist þaðan Fellisár-
ið, 1882. Kvæðið fagra, Komstu að Korn-
brekkum?, eftir Matthías Jochumsson,
geymir söguna um eyðingu jarðarinnar.
Það mátti um Einar segja, að setið var
meðan sætt var, því að hann fór ekki frá
Kornbrekkum fyrr en jörðin var sand-
kafin gersamlega og búpeningur nærfellt
allur fallinn.
Það hafa verið daprir dagar hjá Ein-
ari fyrmefnt fellisvor. í tvo sólarhringa
áræddi hann ekki út úr bænum, svo var
sandkófið og grjótflugið mannhætt. Þeg-
ar hann svo á þriðja degi brýzt út, þá er
aðkoman sú, að búpeningurinn er ýmist
dauður eða hálfdauður í húsunum sand-
orpnum. Sum húsin voru þannig leikin
eftir fárviðrið, að gaddfreðnar þekjurn-
ar höfðu fletzt af viðunum veðurmeg-
in.“
Saga sandfoksins á Kornbrekkum hef-
ur hér að nokkru sögð verið, af því að
hún er um leið sagan um eyðingu margra
annarra jarða í Landsveit og á Rangár-
vöilum um sömu mundir.
SAMVINNAN 25