Andvari - 01.06.1965, Blaðsíða 85

ANDVARI
HENRY GEORGE OG „EINFALDI SKATTURINN'
83
kosta. Hinn kvaðst ekki vita þaS meS
vissu. „En þaS er maSur þarna fyrir
handan, sem ætlar aS selja eitthvaS af
landi fyrir þiísund dali ekruna.“
„í einni svipan rann þaS upp fyrir mér,“
sagSi Henry George síSar „aS þarna
lægi orsök aukinnar fátæktar samhliSa
vaxandi au31egS.“ Svo mótaSar voru hug-
myndir hans orSnar tveirn árum eftir
þessa „opinberun," aS hann setti þær
fram í bæklingsformi {Jörð vor og stefna
í jarðamálum, 1871). Grundvallarsjónar-
miS þessa rits rökstuddi hann betur í
hlaSi sínu, Evening Post, og allt til hinztu
stundar. Ahrifamestur er þó rökstuSn-
ingur hans í Framfarir og fátækt. Skal
nú reynt aS lýsa kenningum hans, eins
og þær birtust í þessu grundvallarriti.
Hvers vegna nálgast vinnulaunin þaS
lágmark, sem hrekkur aSeins fyrir brýn-
ustu lífsnauSsynjumr Þessi spurning
hafSi snemma valdiS Henry George
heilabrotum. Svar hinna „klassisku“ hag-
fræSinga og lærisveina þeirra bæSi aust-
an hafs og vestan var á þá leiS, aS launin
hlytu ætíS aS vera í samræmi viS fram-
boS og eftirspurn eftir framleiSslufé
(kapitali) og vinnuafli. Launalögmál
þetta getur Henry George ekki samþykkt
fyrirvaralaust, heldur tekur hann þaS til
rækilegrar athugunar.
Þegar í upphafi gagnrýnir hann þá
grundvallarforsendu, aS laun séu dregin
frá framleiSslufénu. Því verSur a. m. k.
ekki neitaS, aS laun séu ekki greidd fyrr
en vinnan hafi veriS innt af hendi,
framleiSsla hennar verSlögS og jafnvel
send á markaS. Launin verSa aSeins ávís-
un í peningum á verSmæti, sem vinnan
hefur myndaS og bætzt hafa viS fram-
leiSsluféS. Til þess aS gera sér ljósa
grein fyrir þessari staSreynd verSa menn
þó aS vita, hvaS raunverulega telst fram-
leiSslufé og hvaS ekki. Hvort tveggja
er, aS allt fjármagn er ekki framleiSslu-
fé og annaS hitt, aS ekki má blanda hin-
um framleiSsluþáttunum, landi og vinnu,
saman viS þaS, sem er einvörSungu fram-
leiSslufé.
HugtakiS lanil (jörS) felur í sér allt
þaS, sem náttúran lætur í té og ekkert
af því má teljast framleiSslufé. Vinna er
sérhver mannleg athöfn. Framleiðslufé
er sá hluti vinnunnar, sem notaSur cr
til frekari framleiSslu. FramleiSslufé er
aSeins hluti af þeim ávöxtum, sem vinn-
an gefur af sér. Vinnulaun eiga sömu-
leiSis aSeins rætur aS rekja til vinnunn-
ar sjálfrar.
Þegar Henry George hefur þannig
neitaS því, aS vinnulaun séu háS fram-
boSi og eftirspurn framleiSslufjár, tekur
hann til meSferSar hina aSalforsendu
klassíska launalögmálsins, fólksfjölgunar-
kenningu Malthusar. Þar sagSi, aS of-
fjölgun fólks ylli launalækkun niSur fyrir
þaS lágmark, sem þyrfti til aS draga fram
lífiS og öfugt.
Henry George rannsakar þau dæmi,
sem Malthus tók máli sínu til sönnunar,
en kemst aS gagnstæSri niSurstöSu. Því
fer fjarri, aS lönd eins og Indland og
Kína séu þéttbýlust, því aS færri menn
búa þar á hverri fermílu en t. d. í Eng-
landi, Belgíu, Hollandi og Ítalíu. Slík
dæmi sanna ekki, aS fátækt þjóSa stafi
af offjölgun fólks og framleiSsla lífsnauS-
synja geti ekki orSiS í samræmi viS fólks-
fjölgunina og meira en þaS. Bent er á
írland sem átakanlegasta dæmiS um of-
fjölgun fólks til þess aS sanna kenningu
Malthusar. Sannleikurinn er sá, aS þjóS-
félagsaSstæSur hefSu valdiS sömu eymd
og armæSu þar i landi, — og sama fólks-
flóttanum þaSan, — þótt ytri aSstæSur
hefSu veriS betri en þær gerast beztar í
heiminum.
Hvorki offjölgun fólks né óblíS nátt-
úruskilyrSi valda skorti og eymd, heldur