Fálkinn - 21.11.1931, Blaðsíða 7

F Á L K I N N
7
O ""Hlllii" O "IIIIIIik O ""Hlllii" O ""llllliK O ""llllln" O K"lllll»-0"l,llllli>" ""tnilH' o -"1111111" o ""lllllr O ""llllln" O -"lllllii" O -"lllllii" o
o
H e i m b o ð
Eftir Axel Breidahl.
|
O
O
í aiidclyrinu hjengu tveir hattar.
Tveir ókunnugir hattar. Hvörugan
þeirra átti Kalli Klausen. Ætla
skyldi, að jeg þekti hatlana hans
Kalla Klausens, því að jafnvel hver
einasti krakki í Kristjaníu þekti þá.
Hann átti nú raunar ekki nema
einn hatt. .Ógurlega stóran, svartan,
harSastóran hatt, sem enginn gat
vitaS hve gamall var, afar einkenni-
legan í laginu, sem kom til af því,
aS Kalli svaf altaf á vinstri hliSinni.
Honum þótti þægilegast aS sofa meS
hattinn á höfSinu, — og honum
hætti líka viS því, að sofna líka meS
stígvjelin á fótunum. — HattbarSið
var þessvegna brett upp meS hattin-
um, vinstra megin, en lafði niSur
yfir hægra augaS og eyraS. Sjeður
frá vinstri hlið, var Kalli þvi likast-
ur einhverjum af „Músketerum“
Dumas’, en hægra megin líktist hann
helst einhverjum ræningja Schillers.
Og sjálfur var hann dásamlegt sam-
bland af hvorum tveggja.
— Eru hjer gestir? spurði jeg
Gunnarsen. Gunnársen var ráðskona
Klausens, ef nota mætti svo hátiS-
legan titil. Matróna þessi, sem var á
hesta skeiði, var einn af þeim fáu
hlutum al' arfi Kalla, sem hann var
ekki annaðhvort húin að selja eða
veSsetja. Hann hafði erft hana eftir
foreldra sina, ásamt hinum fyrir-
lerSarmiklu gömlu húsgögriuin, sem
þvi nær fyltu litlu ibúðina hans, og
hann gat ekki losnað við með
nokkru móti, vegna þess, að eigin-
lcga átti Gunnarsen þau líka. For-
eldrar hans höfðu sem sje haft vað-
ið fyrir neðan sig og látið svo um
mælt, að ef Kalli fyndi upp á því, aS
segja Gunnarsen upp vistinni, þá
skyldu húsgögnin ganga til hennar.
Hamingjan hjálpi okkur! Hann mátti
víst þakka fyrir, að hún rak hann
ekki á dyr,------en raunar var liún
nú hinn óbifanlegi megin-ás í róstu-
samri tilveru hans,þvi að hún reyndi
að halda við heimilinu, með þvi
sem eftir var af reilunum. Og i stað
þess, að hann hafði á tillölulega
skömmu en þjáningaríku alsnægta-
timahili komið í lóg öllum arfi sín-
um, sem reynst hafði miklu meiri
að vöxtum, en hann hafði átt von á,
og síðan selt það sem hönd á festi
af málverkum og silfur-dóti, þá
lurnaSi liún enn á óskertri fúlgu,
sem hún hafði smámsaman nurlað
saman, lauk álitlegrar upphæðar,
sem húsbæridurnir höfSu ánafnað
henni. Og auk þess vann lnin sjer
inn laglegan skilding, sem einskon-
ar opinber embættismaSur. Það
mátti segja að staSa hennar ælti
skylt við listir og bókmentir, þar
sem hún var í þjóhustu þjóSJ,eik-
hússins og hafði þar umsjón með
einni aukadeild ]>ess, sem leiklnis-
geslum er til hæginda.
— Jeg veit ekki hvorl jeg á að
kalla þá gesli, svaraði Gunnarsen,
nei, — Það eru liara norðmaður og
bergensari. En Klausen kemur að
vörmu spori. Hann skrapp lil lækn-
isins.
— Er hann þá eitlhvað veikur?
Nei, sussu nei. En það stendur til
að þið láið tambakjöt í káli. (Gunn-
arsen taldi þaS alveg sjálfsagt, að
jeg væri svo vel að mjer, að jeg vissi,
að með „lambaketi i káli“ væri ó-
hjákvæmilegt að hafa snapsa, og á
þessum banntímum þyrfti Klausen
því að fara til læknisins, til þess að
fá lyfseðil upp á það, sem til þess
þyrfti).
Það kom á daginn, að bergensar-
inn var minn góði vinur Eyvindur,
slyngur gildaskála-slaghörpuleikari,
biskupsson að vísu, en allra skikk-
anegasti náungi að öðru leyti. Norð-
maðurinn var afdankaSur leilcari en
gæddur ótvíræðum skopleikara hæfi
leikum. En hann var upþþemdur af
galli og geðvonsku.
Það var eins uin okkur alla, að
þetta var í fyrsta skifti, sem við vor-
um gestir heima hjá Kalla Rlausen
og okkur var ekki all-líti forvitni á
að sjá hvernig hófi þessu myndi
reiða af.
Jeg hafði heimsótt Kalla í Kaup-
mannahöfn, einu sinni og hafði
hann þá ekki aðra búslóð en tvo
kassa og tvo skonrbksbotna. Hann
hafði stóran kassa fyrir skrifborð,
litinn kassa til að sitja á, i öðrum
skonroksbotninum var blekbyttan,
en hinn notaði hann fyrir kerta-
stjaka. Hann var í ljómandi falleg-
um ljósgráum fötum með rauSri
setu. Honum liafði einhverntíma orð
ið það á, að hvíla sig á fullri ribs-
berjakörfu.
Einu sinni hafði jeg líka heim-
sótt hann i París. Þá bjó hann i
slórri vinnustofu (atelier) á Mont-
parnas. ÞaS er að segja — þegar jeg
hitti hann, hafði hann ekki komið
heim til sín í hálfan mánuð, en hann
hauð mjer hreykinn heim með sjer,
lil þess að njóta fagurs útsýnis. En
þegar hann kom inn i stofuna, varð
honum ákaflega hverl við að sjá þar
liggjandi í einu horninu, i frakka-
görnium, stúlkukind, sem liann hafði
alveg verið búinn að steingleyma.
Þegar hann hafði farið að heiman
síðasl, hafði hann sagsl mundu koma
uin hæl aftur og stúlkan hafði þá
sesl þarna að, og lifað í alsnægtum
Upp á hans reikning, — og jeg varð
að borga brúsann. En i þakkarskyni
bauð hann mjer upp á meiri háttar
morgunverð á Café de la Rotonde,
— og á meðan á máltíðinni stóð,
ljet matseljan á næstu knæpu lög-
regluna sækja hann, vegna þess að
hann hafði gengið fram hjá hennar
dyrum með gestinn. Harin skuldaði
henni nefnilega fyrir fæði í tvo
mánuSi. Og aftur varð jeg að hlaupa
undir bagga, svo að maturinn okkar
yröi ekki kaldur.-------
Ilinir gestirnir tveir höfðu frá
líkum atvikum að segja. Og það var
eins um okkur alla, að okkur hafði
verið um og ó að þiggja þetta heim-
boð, sem okkur hafði borist með
svo dularfullum hætti, nefnilega meS
póstinum .Þvi að enginn okkar mint-
ist þess að hafa nokkru sinni fyrri
sjeð skrifaðan staf með hendi Kalla,
og gat hann þó innan skamms haldið
25 ára afm'æli sill sem einn hinna
„efnilegustu, upprennaridi rithöf-
unda Noregs“.
Okkur kom það öllum á óvarl, hví-
líkur myndarbragur var á öllu, þarna
heima hjá honUm og þó einkum það,
hvað alt var þarna i röð og reglu,
hreinl og fágað. Þarna var, sem jeg
er lifandi, „ljóSadúkur“ á borðinu
og hlóm í gluggunum. Jeg þóttist nú
auðvitað skilja það, að það mundi
vera ráðskonan, sem viðhjeldi þess-
ari fádæma reglusemi, sem allir hlut-
ir báru vott um. En það var alveg
óskiljanlegt, að útigangshrossið hann
Ivalli, skyldi geta sæll sig við þetta
hreinlæti oé> reglusemi. Mjer datt j
hug, hvernig hann hafði rutt marm-
araborðiS á „Bernina“ þegar Carl
gainli neitaði lionum um „krít“, og
jeg gat ekki skilið hvernig hann
slæðist þá freistingu, að þrífa í eitl-
hvert hornið á borðdúknum hjerna
og ryðja lampanum og ávaxtaskál-
inni ofan á gólf. En sú hlaut að vera
skýringin, að hann var alveg ný-
kominn heim frá útlöndum, —r- eng-
inn okkar hafði sjeð hann í háa
herrans tíð, — og aS hann hefði
flýtt sjer að bjóða heim til sín nokkr
um göinlum kunningjum í þeirri von,
að við myndum lenda í tuski þegar
á kveldið liði, svo að húsgögnin gætu
orðið fyrir tilhlýðilegum ágjöfum
og stofurnar komist í það horf, sem
best átti við srnekk hans.
Það fór um mig hrollur, þegar jeg
hugsaði til þess, að blái olíulamp-
inn gamli, myndi verða með þvi
fyrsta, sem færi leiðar sinnar. -
Píanóleikarinn spurði mig að því,
meSal annara orða, hvort jeg liefði
lekið með mjer nokkra peninga. Því
að ]>að var ósköp sennilegt, að reikn-
ingur kæmi fyrir matinn, á meðan
við værum að borða.Og þó að ráðs-
konan væri fjársterk, þá var þaS
ekki vist, aS hún vildi borga veisl-
una. — —
Hár niaður, vel búinn meS hæru-
skotið skegg, sítl og mikið en prýði-
lega hirt, kom inn í stofuna.
Jeg ætlaði að standa upp til þess
að hneigja mig fyrir hinum ókunna
gesli, en hætti við það, því aS Ey-
vindur gdll við:
— Kalli, —• nei þetlu er lygi!
Nú þekti jeg hann tíka, — á aug-
unum.
Leikarinn, sem riærri var dottinn
aftur á bak með stólinn, sló báðum
höndunum á lærið og hló eins og
bjáni.
Kalli Klausen var hálf kindarleg-
ur á svipinn, en reyndi að láta eins
og ekkert væri.
Fyrst vjek hann sjer að mjer:
— Já, jeg sá í „Tidens Tegn“ að
þú værir staddur lijcr í bænum og
þessvegna datl mjer i hug, að það
gæti veriS nógu gaman að hittast og
skrafa samaii.
Jeg vissi hvorki upp nje niður,
en kannaðist fyrst nokkurn véginn
við hárin af handtakinu, sem var
jafn alúðlegt og hressilegt og í gamla
daga.
— Það er nefnilega afmælisdagur-
inn minn í dag, sagði hann, á meðan
hann var að heilsa hinum gestun-
um, og i tilefni af því afrjeð------
afrjeð jeg, að hóa i nokkra kunn-
ingja, til hátíðisbrigða.
— Til hamingju!
Afmælið hans! Það skyldi nú vera,
að hanri vissi hvenær afmælið hans
var? Hann, sem hafði haldiS upp
á afmælið sitt á hverjum einasta
degi i öll þau tuttugu ár, sem jeg
hafði þekl hann.
Við vorum allir hljóðir og vand-
ræðalegir. Og Kalli sagði ekkert til
frekari skýringa. Hann var altaf,
öðru hvoru, aS líta inn i borðstof-
una, en þaðan lagði sterkan þef al
„lambáketi í káli“, — og loksins
sagði hann:
— GjöriS þið nú svo vel, — nú
skulum við ganga til borðs.
Maturinn var alveg ágætur. Hin
holduga ráðskona gekk um beina,
kafrjóð í framan, eins og karfi, meS
hvíta svuntu, og þegar hún var
búin að ganga úr skugga um, að all
væri i reglu, fór hún aftur fram I
eldhús, að baka pönnukökurnar.
Við möluðumst þegjandi, nieð nef-
in ofan í diskunum, þangað til Kalli
kom okkur til að lita upp, með því
aS taka til máls:
Nú er best að athuga, hvaða
lielviskt sull það er, sem lækniriun
hefir skamtað mjer. Nú get jeg ekki
fengið meira af koniaki við spönsku
veikinni, en nú ljet hann mig fá 200
grömm af hreinum spíritus með
myrrulög, lil þess að skola með háls-
inn. Hann sagði, að það gerði ekk-
ert, þó að eitthvað ofurlitið færi of-
an í mig af þvi. Eigum við ekki að
bragða á brugginu?
Hann helti varlega í snaps-glösin
úr meðalaflöskunni, og við gleypt-
um hálsmeðalið, með heillaósk-
um Kalla til handa. ÞaS var beisk
inntaka, en færði brátt roða i kinn-
ar okkar. Næstu inntökunni rendum
við niður með sykurmola, en það
var sist betra. — Eyvindur, sem var
sjerfræðingur í heimabruggun, stakk
nú hreinu horni af vasaklútnum sín-
um ofan í flöskustútinn, hvolfdi síð-
an flöskunni, og ljet innihaldiS leka
í dropatali í glösin. Hann ætlaðist
til að myrrulögurinn flyti ofan á og
yrði eftir i klútnum, og að við fengj-
um þannig ómengaSan vökvan. En
þetta dugði ekki. — Þó var flaskan
tæmd. Á borðinu stóð flaska af
„Vino blanco“, hinu svonefnda
spánska vini, sem allir virðingar-
vandir menn forðast í lengstu lög
vegna þess, að sjerfræSingarnir
segja, að það muni vera búið til úr
trjespiritus.
-— MaSur verður að þiggja það
sem fáanlegt er, á þessum tímum,
sagði Kalli svo sem til afsökunar,
uin leið og hann helti i grænu glösin.
Og flaskan var tæmd. En með
pönnukökunum fengum við kirsi-
berjavín, sem ráðskonan hafði
bruggað sjálf. Og þaS þíddi vök á
isinn.------------
— Það er annars ósköp að sjá þig,
Kalli, tók leikarinn til máls, svo al-
varlega, sem alveg væri nú gengið
fram af honum. Þú ert engu líkari
en umferSatrúboða.
Ef alt hefði nú verið nieð feldu,
þá hefðum við I sömu andránni átt
aS sjá á eftir borðbúnaðinum út í
eiltlivart stofuhornið og leikaranum
I annað.
Kalli brosti bara uppgerðarbrosi.
En æðarnar á enni hans þrútnuðu
og urðu gildar eins og reipi. Benti
það til l>ess, að þetta hefði sært
liann.
Eyvindur, sem farinn var að ger-
ast voteygður, spurði í ertni:
— .Teg vænti að skeggið sje fast á
þjer?
Og injer varð það á að taka undir
i sama tón:
— Það skyldi þó ekki vera, að
Dalila hafi klipt hann Samson?
— Kalli! var nú kallað, óbliðum
rómi, utan úr eldhúsinu. Og' það var
mjer happ. Stóra fatið, sem Kalli
var farinn að handleika, bar hann
nú hæversklega fram i eldhús — og
eftir að hafa verið stundarkorn á
dularfullu hljóðskrafi við ráðskon-
una frammi þar, kom hann inn aft-
ur með ískyggilegu uppgerðar lát-
bragði, dansandi, með viskiflosku,
og sagði:
Jæja, drengir! Nú skulum við
fá .okkur einn ósvikinn „pjolter“
eins og í gamla daga!
Ráðskonan kom inn með glösin á
bakka. A bakkabarminum voru si-
trónusneiðar, alveg eins og i þá
góðri gönilu daga á „Grand“, — og
vatnið var kalt og viskíið dýrlegt.
En þó var eins og við hefðum varla
lyst á því. Iialli dreypti aðeins á
glasinu, en þreif siðan i ofboði
þykkail handrilaböggul, sem ráðs-
konan rjetti honum og hún bjó síð-
an um sig makindalega í völtustóln-
um og setti upp spekingssvip.
— Já, — Kalla langar til þess að
lesa upp fyrir ykkur ofurlitið úr
nýju bókinni sinni, tók hún til máls,
og mátti skilja á röddinni, að ekki
var ætlast til andmæla. Hún heitir
„IIaiin“, — bætti hún við.
Við störðum alveg mállausir á
lyrirbrigðið, sem vætti vísifingur
og fór að lesa, með hátiðlegri, syngj-
andi raust:
„ÞaS er ekki skoðun min, að
manninum beri að forðast konurnar.
Ef hann gerði það, þá myndi hann
skilja við jarðlífið með ónota-til-
finningu um það, að hann hefði
gleymt einhverju.
. „En hver mað’ur skyldi gera sjer
far um, að vera konunni óháður,
en láta lieila og hjarta starfa hvort
í sínu lagi, svo að hann hafi jafnan
I'rh. <i, bls. 15.