Fálkinn - 22.10.1932, Qupperneq 7

EÁLKINN
* Trúboðahús i llimalajafjöllum, 3000 mrtrnm i/fir sjó.
líjónustusiðirnir eru evangelisk-
ir og gætir þar ýmsra gamalla
og fagurra kirkjusiða, svo sem
t. tk kærleiksmáltíðanna og
kirkjugarðsguðþjónustanna á
jjáskamorgun.
Dainnörk var eitt áf fyrstu
löndunum, sem reynt var að
stofna bræðrasöfnuð i, után
kýskalands. Árið 1727 voru tveir
kræður sendir til Kaupmanna-
hafnar og 1731 kojn Zinsendorff
þangað sjálfur. Var talsvert um
l'ylgi fyrsl í stað en kipti brátt
aftur. En 1739 var bræðrasöfn-
uðurinn stofnaður í Kaupmanna-
höfn. Af yfirvaldanna liálfu sætti
haiin mikilli mótspyrnu í Dan-
mörku, t. d. var baiinað að veita
embætti prestum, sem dvalið
höfðu meðal „herrnhuta“ og lika
var bannað að taka „herrnhuta“
fyrir húskennara. í Noregi var
fyrsti söfnuðurinn stofnaður í
Osló 1737, í Bergen 1740 og í
Drammen 1746. 1 Svíþjóð fór á-
hrifa Herrnhutanna a|5 verða
vart um 1730 en fyrstu liræðurn-
ir komu til Stokkhólms 1741.
Kenning Zinsendorffs var að
mörgu leyti hjákátleg og í lausu
lofti enda 'þótt hann hefði ráð-
ist í að nema guðfræði og taka
próf i Túbingen til þess að geta
tekist á liendur förustu safnað-
arins. Eftir hann varð Sþangen-
berg forstöðumaður safnaðar-
ins; var liann skarpvitur maður
og meiri veruleikamaður. B
hans um trúarkenningar bræðra-
Trúboðinn Zeisberger, sem hefir
starfað meðal rauðskinna í Canila og
rannsakað mállýskur þeirra og ritað
bækur um þœr.
sal'naðarins kom út 1773 og er
eitl af grundvallarrituin bans.
Samkvæml henni byggir sö'nuð-
urinn kenningar sinar á Ágs-
borgar játningunni.
Ut á við er bræðr..:s<)í'n-
uðurinn orðinn einna kunoastur
7 rúbóðinn og málfrœðingurinn
Samuel Kieinschmidt starfaði i
Grænlandi frá 1 H'i 1 til 1880 og hefir
gert stórmerkar athuganir á máti
og menningu eskimóa.
l'yrir trúboð silt. Bræðurnir
töldu sig kallaða til þess að boða
heiðingjum trú, einkum þeim,
sem búa á afskektum stöðum og
erfiðum til dvalar. Zinsendorff
hat'ði fengið kristniboðshug-
myndina þegar liann var á skóla
Eranckes í Halle. Sjálfur arð
Zinsendorff að fara úr landi og
dvelja erlendis tíu ár og notaði
hann þau ár til þess að úthreiða
kenningar sinar erlendis. í Dan-
mörku hitti liann svertingja frá
Vesturheimseyjum 1731 og
sömuleiðis tvo eskimóa, sem
Hans Egede hafði sent tii Dan-
merkur frá Grænlandi. Þetta
varð til þess, að Zinsendörlf
’sendi trúboða lil Sf. ThÖmas
undir eins árið éftir og varð
þetta fyrsta trúboðsstöð bræðra-
safnaðarins. Fyrstu 50 árin, sem
starfað var að trúboði á VesTir-
heimseyjum dóu þar 100 trúb j*-
ar. Næst voru sendir trúboðar til
Grænlands og til íslands kom
trúboðinn Dines Piper árið 1739.
Ennfremur til Labrador, Alaska,
Norður-Kanada, Moskitostrand-
ar, Guyana, Afríku (sjerstaklega
til hottentotta og kaffa) og til
Asíu. Einna erfiðusl er aðstaðan
á trúboðsstöð einni i Ilimalayja-
l'jöllum, 3000 metrum yfir sjáv-
armáli, en sú stöð átti að verða
fyrsti áfanginn á leiðinni til að
kristna Tibetbúa. Arangurinn af
þessu trúboði het'ir víðast Jivar
orðið fremur litill, en vísindalega
hefir erindrekstur trúboðanna
hafl mikinn árangur, ekki sisl
livað snértir aukna þekking á
tungumálum ýmsra trumþjóða.
Um víöa veröld.
— en þetta flaska með vatni, sem
lielt er úr ofan i skjólu. haíS var not-
ati i útvarpsleik til þess a'ð.gera þafi
álirifameira, að einn leikandinn átti
aft henda sjer út í foss. Safit er að
hlustendum hafi runnið kalt vatn
milli skínns og hörunds er þeir
heyrðu þennan fossanið, en hinsveg-
ar tók fólkið i útvarpssalnum þessu
einstaklega rólega.
í Waldorf-Asloria-gistihúsinu i
New York eru 1940 gestaherbefgi.
í hverju herbergi eru útvarpstæki,
svo gestirnir hvenær sem er geta
hlustað á útvarp.
Einkennilefl
tilviljun.
(lyðingaprestur einn í Varsjá ffekk
fyrir nokkrum árum lieimsókn af
ríkmannlegum Gyðingi, sém var ný-
Loininn sunnan frá Johannisburg i
Suður-Afriku. Var erindis það, að
biðja prestinn að gifta sig næstkom-
andi löstudag og greiddi hann hon-
iim Ií11 dali fyrirfram fyrir ómákið.
Presturinn spurði hann að heiti, ,en
hinn kvaðst skyldi gefa upplýsingar
uni það, þegar hann kæmi inéð
konnefnið.
Sv<) leið að tilsettunl tíina, en
hrúðhjónin komu ekki og leið .svo
til kvölds. En þá kom Gyðingurinn
og kornung stúlka með honum. Og
hann sagði prestinum svolátahdi
sögu:
Jeg heili Nachuin Lewenthal,
fæddur i Tjernikow og gekk ungur á
háskólann i Varsjá. Jeg var fátækur,
eli fjekk að borða hjá ríkisfólki, ]>.
á. m. hjá ríkum timburkaupmanni.
Jeg varð ástfanginn af dóttur hans
og hún unni níjer, en ekki var við það
komandi hjá foreldrum hennar að
við ættumst. Við flýðum og ljetum
gela okkur sanian á býskalandi, en
laðir hennar sigaði á okkur tögregl-
‘inni; var jeg settur i fangelsi en
hun tlutt heim, nauðug viljug. Fað-
ir hennar reyndi ;ið gera hjónahaiid
initi onýtt, en það tókst ekki því að
l'ona mín var þunguð. Hún dó þeg-
ai hún ól harnið.
Jeg slapp úr fangelsinu, komst til
Suður-Afríku og auðgaðist. Varð méð
egandi í demantslípunarstofu og
eignaðist haltagerð. Svo datt mjer i
hug að vitja fornra stöðva. Kom
hingað og fór að leita konu Ininnar
og loreldra hénnar og l'jekk áð viia,
að kona mín væri dáin og a'ð ó-
kunnugt lolk héf'ði tekið dóttur mína
að sjer og gefið henni sitl nafn. Og
'ujer var ómöguleg að hafa upp á
þessu fólki. Ákvað jeg þvi að fara
áftur suður, en giftast fyrst stúlku
af minn þjóðerni og liafa hana ineð
mji'i'. Jeg kyntist ungri og yn.dis-
legri slúlku og lofaðist henni og ætl-
nð'i a'ð giftast henni i dag. Ep áður
en vjð færum til yðar langaði mig
til að sjá gröf kónunnar minnar sál-
ugu. llnnusta mín fór með mjer
þangað qg kirkjugarðsvörðurinn vís-
aði olckiir a leiðið, Euginn steinn vgr
á gröfinni én lilið trjespjald og á því
stó'ð. . og eftirnafnið' ,og nokkur
visin hlóm lágu þar. Jeg varð for-
vi'ða er unnusta min fór að hágrála
og kjökraði „Mamma, mamma“!
Pað kom á daginn, að' stúlkan, sem
jeg hafði ætlað a'ð giftast var dótt-
ir min, sem jeg hafði sVo lengi leit-
að að.
Jæja, prestur íninn, nú skiljið þjer
hversvegna ekkerl gat orðið úr gift-
ingunni og jeg vona að þjer fyrir-
gefið að jeg Ijel yður híða árang-
urshmsl.
Maður nokkur í Berlin hafðl ver-
uli að skemla sjer ásamt nokkrum
öðrum. Þegar hann kom heiin seint
um nóttina uppgötvaði liann að
hann hafði gleymt lýkluhum sínum
En hann þorði ekld a'ð vekja kon-
una sína. Tók hann það þvi ráð að
kalla brunajiðið á vettváng og láta
það koma sjer upp um opin glugga
á .‘I. hæ'ð hússins. Brunaniennirnir
reistii stiga a'ð glugganum og hann
skrei'ð inn. Næsta dag fjekk hann
reikning upp á 0 mörk frá þruna-
liðimi og þóttist liann slejipa 'odýrt.
----x—í—' t ■
Kenslukona eiu í Þýskalándi var
rekiii úr stöðu sinni fyrir nokkru,
vegna þess að hún hafði leýft börn-
um i 5. bekk að reykja cigarettur
i kensliistund.