Fálkinn - 19.10.1935, Blaðsíða 5

F Á L K I N N
5
Stefna hans var hárrjett. Höf-
uðskilyrðið, fyrir aukinni vel-
vild alþjóðar til dýranna, var
og er enn það, að grundvöllur-
inn sje þegar lagður á barns-
árunum.
Þegar í 2. liefti „Dýravinar-
ins“, 1887, hvetur Tryggvi menn
til stofnunar dýraverndunarfje-
laga. Einkum heitir hann á kven-
því fjelagi, á titilblaðinu. Mun
það og seinna hafa veill nokk-
urn styrk til útgáfu ritsins.
Næsta hefti gaf Þjóðvinafjelag-
ið út, og ætíð síðan, þar til 1916,
að hætt var við útgáfuna. Iíom
ritið út í Kaupmannahöfn 1885
lil 1892, en í Reykjavík síðan.
Frá 1885 til 1911 kom ritið út
stöku árin, en síðan 1914 og 1916.
Alls komu út 16 hefti.
Forseti Þjóðvinafjelagsins var
Tryggvi Gunnarsson fi’á 1880 til
1911 og aftur 1914—1917.
Hlaul „Dýravinurinn", þegar
í upphafi, miklar vinsældir, ein-
livei’jar þær mestu, sem nokk-
urt rit hefir feng'ið hjer á landi,
enda vandaði Tryggvi mjög til
þess. Hann skrifaði sjálfur mik-
inn fróðleik, skemtilegar sögur
og hvatningagreinar í „Dýravin-
inn“, sem jafnan var prýddur
mynduni, er mjög jók á vin-
sældirnar, þvi að sjaldan sáust
myndir i öðrunx ritum hin
fyrstu útgáfuár lians. Af sögum
þeim, er Tryggvi hafði sjálfur
skrifað og hirti í ritinu,
má vekja athygli á „Eggjafje-
lagið“ og „Fundarhaldið“, sem
honum var kærast að kæmi
fyrir augu barnanna. Efni
fyi-sta lieftisins var að mestu
þýtt úr dönsku. En eigi leið á
löngu þar til það varð nær ein-
göngu innlent. Að því studdu,
ásamt Tryggva, margir hinir
mætustu og ritfærustu ínenn
þjóðarinnar, með sögum sínum.
Efni „Dýravinax-ins“ var fyrst
og fremst sniðið fyrir börn og
unglinga. Með því vildi Tryggvi
ná sambandi við æsku landsins.
„Vemdarhlynur dýranna". Táknmynd i'ir bronce eftir Ríkarö Jánsson.
Greypt í minnisvarða Tryggva Gunnarssonar i AlþingishúsgarÖinum.
þjóðina til foruslu i þessu efni.
Vakti þar tvent fyrir honum.
Annað var það, að liann treysti
eðlisfari kvenna til mannúðar-
verka, og áleit þeim verðugt að
framkvæma hugsjónamálið. Að
hinu leytinu vildi liann vafalaust
henda konum á tækifæri til þess
að þjálfast í skipulagsbundnum
fjelagsskap. Var honum ljóst, að
aukinn fjelagsþroski þeirra gat
orðið til þess að ljdta undir rjett-
mætar kröfur þeirra til áhrifa á
önnur mál þjóðarinnar. Þannig
vildi hann stuðla að framgangi á
tveim rjettlætiskröfum samtímis.
Eigi urðu samt konurnar til
þess að stofna fyrsta fjelagið.
Það lenti í hlut karlmannanna.
Á Akranesi var það stofnað, 17.
febr. 1894, en lifði skamma
stund. Síðan voru mynduð mörg
fjelög víðsvegar um land, en
fæst þeirra lifðu lengi. Það tók
Tryggva sárt, hve illa gekk að
halda fjelögunum saman, en eigi
að siður stefndi hann ávalt sjálf-
ur, með sömu þolgæðinni og
þrautseigjunni, að markinu.
Loks var Dýraverndunarfje-
lag Islands stofnað 13. júlí 1914.
Var Tryggvi Gunnarsson þegar
sjálfkjörinn formaður þess.
Gengdi hann þvi starfi til dauða-
dags, 21. okt. 1917, þá rúmlega
82 ára. Meðan hans naut við var
liann lifið og sálin í þeim fje-
lagsskap.
Einnig gladdi það Tryggva
mjög, er fjelagið hóf að gefa út
eigið málgagn, „Dýraverndar-
ann“, nú fyrir 20 árum, 15. mars
1915. „Vonandi er, að blaðið
stækki og kaupendum fjölgi,
þeim og skephunum til gagns“,
segir hann um blaðið í 16. og
síðasta hefti „Dýravinarins". í
„Dýraverndaranum“ mun nú
að finna einhverjar bestu lieim-
ildirnar um æfistarf Tryggva;
auk þess má benda á ágrip al’
æfisögu liaiis í „Andvara“ og
„Tímanum“.
Mikill ávöxtur af hinu kær-
leiksríka starfi Tryggva Gunn-
arssonar kom fram í löggjöf-
inni. Má þar tilnefna lög um
friðun fugla og eggja, og fleiri
friðunarlög dýra, lög um út-
flutning lirossa o. fl.
Lengi liafði hann borið þá
þrá í brjósti, að selt yrðu í
landinu lög um dýraverndun,
líkt og hjá öðrum menningar-
þjóðum. Er Dýraverndunarfje-
lagið var stofnað, fjekk hann
komið á stefnuskrá þess, meðal
annars, þessu ákvæði: „að vinna
að því að fá sett lög í landinu
um verndun dýra“. Hann var
einn þeirra, er fjelagið kaus til
að semja frumvarpið að dýra-
verndunarlögunum. Hann kom
því á framfajri á Alþingi, sem
samþykti, 30. ágúst 1915, al-
menn lög um dýraverndun.
Konungur staðfesti lögin 3. nóv.
sama ár. Eru þannig á þessu
ári liðin 20 ár frá því að þau
voru sett.
Það var Tryggvi Gunnarsson,
sein reisti, með vegunum upp
úr Reykjavik, spjöldin, sem á
var letrað: „Gefið hestunum að
drekka“. Vafalaust liefir þessi
einstaka hugulsemi lians orðið
til þess að margur hesturinn
fjekk svaladrykk.
Allir vita, að Tryggvi Gunn-
arsson var upphafsmaður dýra-
verndunarlireyfingar á Islandi.
Hitt munu færri vita, að liann
var einnig helsti forvígismaður
dýraverndunar í Færeyjum.
Framhald bls. Vi.
Tryggvi Gunnarsson í Alþingishúsgurðinum.