Fálkinn - 19.10.1935, Blaðsíða 7

F Á L K I N N
7
Óli búlausi stóð við gluggann og
horfði niður á veginn. Þá kom hann
auga á skíðamann, sem kom beina
leið yfir móanrr. Hann fór yfir eins
og gandreið. Óli þekti hann undir
eins. Það var ekki nema einn mað-
ur til á næstu slóðum, sem gekk
svona á skíðum.
Óli fór út og bauð Jón i Löngu-
hlíð velkominn.
„Þú ert á hraðri ferð í dag“, sagði
liann og rjelti honum hendiria. Mað-
ur skyldi halda að þú værir að
koma í mark úr 15 kílómetra göngu“
Jón bar upp erindið undir eins,
sagði frá uppboðinu og að hann
þyrfli á hjálp að halda til að bjarga
jörðinni.
Óli búlausi þagði um sitund. Svo
sagði hann:
„Jeg á ekki marga vini, en þeim
sem eru vinir mínir reyiii jeg að
hjálpa meðan jeg get!“
Hann flýtti sjer inn og kom úl
aftur með pappírsblað.
„Jeg luigsa að þetta dugi“, sagði
hann.
Jón þakkaði. Svo hjó hann stöl-
unum í snjóinn og hjelt beinustu
leið til hreppstjórans.
Það varð hljótt hjá hreppstjór-
anum þegar Jón i Lönguhlíð kom
inn. Þeir gláptu á hann báðir eins
og naut á nývirki, hrepþstjórinn og
Jóhann i Bæjarseli.
Uppboðið byrjaði. Hreppstjórinn
las upp skilmálana og bað menn
gera boð í jörðina.
„Fimtán þúsund“, sag'ði Jóhann á
Bæjarseli öruggur og rólegur.
„Fimtán þúsund boðin. Býður
noklcur betur?“
„Sextán þúsund“, sagði Jón.
Jóhann i Bæjarseli horfði hæðn-
islega á hann, mældi hann frá
hvirfli lil ilja.
„Jeg skil ekki hvað þú ætlast fyr-
ir“, sagði hann. „Þú heldur máske
Líf og heilsa. VIII.
að það sje hægl að gera jarðakaup
með ]>ví að nefna tölur. Eða ætl-
u-ðu að telja marini trú um, að þú
hafir peninga?"
Jón svaraði ekki einu orði. Hann
tók upp brjefið hans Óla búlausa
og lagði það á borðið. Hreppstjór-
inn ias það og skoðaði í krók og
kring. Svo skaut hann gleraugunum
upp á ennið.
„Það er vist alt í besta lugi",
sagði hann.
„Hvaða fíflalæti eru þetta!“ öskr-
aði hann og þreif brjefið. Hann
góndi lengi á það og augun glentust
upp. Svo hvæsti hann eins og fress
og fleygði brjefinu á borðið, þreif
svo skinnhúfuna sina og rauk ut.
Hallvarður i Lönguhlið koni heim
seint um kvöldið. Hann var gramur
og ekki mönnum sinnandi. Þegar
hann hafði farið úr yfirhöfninni
gekk hann að syni sínum og sagði
með titrandi rödd:
„Það fellur þung ábyrgð á þig
lyrir það sem gerst hefir í dag. Þú
hefir ekki verið góður sonur. Þú
kærðir þig kollóttan um þó jörðin
væri í hættu. Jeg kom hingað með
stúlku á heimilið, sem hefði getað
bjargað öllu við, en þú flæmdir
hana á burt!“
Hann tók i hálsmálið á Jórii og
horfði fas't I augun á honum.
Jón stóð rólegur.
„Jeg veit það“, svaraði hann fást.
„Það var jeg sem keypti jörðina“.
„Þú? Hvað ertu að segja? Hefir
]ni keypt jörðina aftur?“
„Já, það hefi jeg“.
í sama bili kom Ástríður inn. Jón
gekk til hennar og tók í hendina á
henni. Svo sagði liann:
„Þjer var svo umhugað um, að
jeg gilti mig. Nú skal jeg gera það.
Og hjerna sjerðu þá, sem á að verða
húsfreyja í Löngulilíð!“
Hitabeltissjúkdómar.
Eftir Dr. G. CLAESSEN.
Allir lesa tneð ákafa frjettir
af Afriku-stríðinu. Ihið þykir
vafalaust, að ítalir muni mæta
miklum erfiðleikum i því landi,
seni þeir fara um með ófriði.
Eitt af því, sem þeir verða við
að etja, eru liitarnir, og sjúk-
dómar þeirn samfara. „Hitabelt-
ÍK-sjúkdómar“ eru þeir oft nefnd-
ir i þessu sambandi, og getur
verið, að einbverjum þyki fróð-
legt að fá eittbvað að vita um þá
krankleika, sem gera Evrópu-
mönnum þungar búsil'jar, þegar
þeir liafast við í löndum við mið-
l.aug jarðarinnar.
Heilbrigðisástand í heitu lönd-
unum er mjög misjafnt, og or-
sakast það víða af menningar-
leysi og fátækt fólksins. Þar er
við að stríða ýmsar plágur, sem
lítið gætir nú orðið i Evrópu, og
má m. a. nefna boldsveiki og
kynsjúkdóma. Evrópumönnum
er vitanlega bætt við að sýkjast
af þessum sjúkdómum, ef þeir
eiga fyrir sjer langa vist í land-
inu, og samneyti við landsfólkið.
í Afríku er m. ö. o. lalsverl um
sjúkdóma, sem menningarþjóðir
eru komnar langt á veg með að
losa sig við.
Liðsveitir frá Evrópu munu
mæta miklum erfiðleikunx í
Abessiniu, vegna hitanna. Jafnvel
þeim, sem alið bafa aldur sinn
í Miðjarðarhafslöndunum bregð-
ur við, þegar þeir eiga að þola
hina afskaplegu liita við mið-
jarðarlínuna. Hitastigið i þess-
um löndum kemst nálægt eða
upj) yfir líkamsliita mannsiús.
Og livernig á það að varna því,
að líkaminn ofhitni? Eiúkum
eru hjer í bættu hermenn, sem
knúðir eru til að ganga Jangar
leiðir í steikjandi sól, og oft
með þnngan bakpoka. Það kem-
ur að því, að líkami hermanns-
ins liefir ekki við að kæla sig,
með því að gefa frá sjer svita;
hann ofhitnar, hreyfingarliitinn
fer yl'ir 40°, og maðurinn fæi
liitaslag, sem kallað er. En vit-
anlega er líðanin bágborin áður
en svo langt er komið.
Verst standa inenn að vigi,
þar sem raki er í loftinu, sam-
fara ofsa hita. Þá gufar eld i
sviti upp frá hörundinu. En uud-
ir venjulegum kringumstæðtun
,,Borðdúkarnir þínir eru altaf eins
og mjjir. Hvernig ferðn aff þvi, aff
halda þeim svona hreinum?,‘
,,Jeg hefi þvegið þá í Rinso. Jeg
hefi staðreynt, að það gerir
livítan lit enn hvítari. Og það
slítur ekki þvottinum, svo að
hann endist miklu lengur en
eila“.
heldur borðlininu yöar
tindrandi hvítu
Hið efnamikla sápulöður, sem Riuso gefur, gerir dúkana mjalla-
hvita. Það þvælir burt óhreinindin og skilar þvottinum full-
komlega hreinum aftur. Dreifið örlitlu af Rinso-dufti í bala með
heitu vatni og hrærið i þangað til freyðir. Latið þvottinn liggja
í bleytinu nokkra tíma eða til næsta morguns, eða sjóðið hann,
ef hann er mjög óhreinn. Og þjer getið livíll
yður meðan Rinso annast verlcið að öðru leyli,
svo að þjer hafið ekkert um að hugsa nema
skola þvottinn og þurka hann. Rinso er það
besta fáanlega fyrir allan þvott. Auk þess að
gera hvítt lín enn hvitara, skýrir það og
skerpir alla þvoanlega liti.
,vi-P -50 IC
R. S. HUDSON LTD., LIVERPOOL. ENGLAND
fer álíka mikið vatn úr líkam-
anum, á sólarhring, með svila,
eins og með þvaginu. Og það er
ekki lílil kæling að því fyrir
kroppinn, þegar all það valn
gufar upp. Þetta gelur sem sagt
ekki átt sjer slað, þegar rnikill
raki er í lofti, samfara báu hita-
stigi.
Svo er annað. Fatnaður inn-
fæddra er miklu hentugri, en
búningur Evrópumanna. Allir
kannast við blaðamyndir af her-
sveitum innfæddra. Þær eru
glæsilegar, þessar hvítu, flaksandi
skikkjur. Reyndar segja kunn-
ngir ])etta ekki eins glæsilegt í
veruleikanum, vegna þess hve
fötin eru ólxrein! En fatasnið
Afríkumannanna hefir þá miklu
yfirburði, fram yfir venjulega
fatagerð, að buxur eru ekki gyrt-
ar yfir skyrtu. Þetta er aðalat-
riði, og gerir vitanlega miklu
auðveldari kælingu líkamans.
Náttúrunnar börn hafa líka van-
ið sig á að ganga berfætt.
Þá er að minnast á bina eig-
inlegu hitabeltissjúkdóma. Þeir
koma til af hinu afskaplega
fjölskrúðuga skordýra og bakt-
eríulífi þessara landa. Þarna
eru að verki hættulegar flugur,
ormar o. fl. kvikindi, sem hafa
í sjer sýkla, og sýkja mannfólkið.
Flestir kannast við malaría eða
mýraköldu, sem sjerstök flugu-
tegund Ixer manna á milli, með
því að stinga. Flngan spýtir þá
um leið frá sjer sýklunum inn
i blóð mannsins. Fjöldi Evrópu-
manna missir heilsuna af þess-
um sjúkdómi, sem hefir í för
með sjer skæðan sótthita í köst-
um, lifi'aveiki o. fl. Sjúklingun-
um er gcfið kínin, og gefst það
furðu vel. Mýraköldu liefir sum-
staðar verið útrýmt, með því að
ræsa fram flóa og mýrar. Þegar
landið ])ornar, deyja flugnalirf-
urnar, og með eyðing flugunnár
liverfur mýrakaldan. Innfæddir
menn fá sjúkdóminn jafnaðar-
lega á barnsaldri, og eru ekki
eins næmir, sem Evrópumenn.
Önnur stórbætuleg veiki er
svefnsýkin, sem líka berst með
flugum. Svartadauða (pest) kamx-
ast íslendingar við að fornu fari.
Kólera geysar líka stundum í
])essum löndum. Sjúklingarnir
fá óskaplegan niðurgang, og
flestir deyja. Þá er gul hitasóti,
lifrarigerðir o. fl. plágur. ,
Læknavísindin liafa áorkað
miklu gegn þessum sóttum. Bólu-
setning g'egn kóleru, svartadauða
Framh. á bls. 14.