Fálkinn - 21.12.1935, Blaðsíða 19

F Á L K I N N
17
Nylt víöhorf í skólamáliim*
Eftir SNORRA SIGFÚSSON, skólastjóra.

Bariiaskólahúsið á Aknreyri.
Fálkinn hefir beðið Snorra Sig-
fússon skólastjóra á Akureyri um
stutta grein um horfur yfirstandandi
tíma í skólamálum og fer hún hjer
á eftir. En jafnframt þykir hlýða, að
segja nokkuð í inngangi að grein-
inni, frá skóla þeim, er Snorri veit-
ir forstöðu, barnaskólanum á Akur-
eyri, j>ví að hann er að dómi þeirra,
sem kunnugir eru hin mesta fyrir-
mynd, hæði að því er snertir um-
gengni barnanna og alt fyrirkomu-
lag. Er hjer aðallega stuðst við grein-
ar, sem birst hafa um skólann í
„Vísi“ í vor sem leið og „Degi“ 1
júní í vor.
Umgengni harna um skólahúsið
má nokkuð marka af fyrgreindri
grein í „Degi“. Þar segir svo: „Barna
skólahúsið á hjer Akureyri er nú 5 ára
gamalt. Mörg liundruð börn njóta þár
kenslu 7 mánuði ár hvert. Ekld hal'a
slofur eða gangar hússins verið mál-
að síðan það var tekið til notkunar
sem skólahús. Margar íbúðir þarf
að standsetjá nær árlega og mælti
]>vi ætla að þörf væri á hinu sama
með barnaskólann, en svo liefir þó
ekki verið, því að enn sjer ekkert á
húsinu eftir 5 ár .... Málning á
veggjum er hvergi nudduð, snagar
í göngiim hvergi brotnir, horð og
annar húshúnaður sjest hvergi risp-
aður, því síður skorinn með hníf-
um, eins og sumstaðar sjest i skóla-
húsum. Alt þetta er nær því eins og
það var fyrir 5 árum, þegar húsið
var tekið til notkunar .... Aðkomu-
maður, sem skoðar skólahús bæjar-
ins, mun fá þá hugmynd um bæinn,
að hann sje óvenjulegur hirðu- og
menningarbær. En það álit má bær-
inn í þessu tilfelli þakka kennurum
skólans, og þá fyrst og fremst hin-
um óvenju duglega og áhugasama
skólastjóra, Snorra Sigfússsyni ....
Umgengnin i skólanum sannar, að
skólinn venur börnin á góða um-
gengni og hirðusemi. Og um fram-
komu barna hjer í bænum má það
segja, að hún hefir stórum batnað
hin síðari árin, og sennilega má
þakka það barnaskólanum ein-
göngu“.
—-------Þetta er fagur vitnisburð-
ur, seni flestum skólum væri keppi-
kefli að eignast, en vafalaust eru
það ekki margir skólar á landinu,
sem hið sama verður sagt um.
Á einni myndinni sjest bekkur í
skólanum að starfi. Árið 1932 var sú
aðferð tekin upp, að skifta bekkjum
í starfsdeildir, 5 nemendur í hverri
deild og er einn nemandinn foringi.
Hver deildin fær ákveðið verkefni,
sem hún á að leysa úr sameiginlega
á ákveðnum tíma, t. d. tíu dögum.
Einn flokkurinn vinnur að reikn-
ingsdæmum meðan annar spreytir
sig á landafræði við veggkortin.
Kennarinn gengur á milli flokkanna
og leiðbeinir. Ilefir þessi tilhögun
gefist ágætlega, því að börnin hjálpa
hvert öðru jafnframt. Úrslitin eru
hókuð i vinnubók og afhent kenn
aranum þegar verkefnið er leyst og
myndast samkepni milli flokkanna
um að ljúka sinu verkefni sem fyrst.
Og það er ekki að efa, að þessi
starfstilhögun bætir einnig háttprýði
harnanna. Börnin finna til ábyrgð-
artilfinningar og enginn vill vera
sínum flokki til niðurlægingar.
Lýsisgjafir barna hófust fyr á
Akureyri en í nokkrum öðrum
skóla landsins. Síðastliðinn vetur
fengu hörnin 0500 lítra af mjólk og
um 3 tunnur af lýsi í skólanum og
hefir þetta haft stórhætandi áhrif á
heilsufar barnanna. —
Einn af merkustu skólamönn-
um nútímans hefir látið svo um
mælt, að þessi öld muni síðar
verða nefnd öld barnanna. Á
þeirn rúml. 30 áruni, sem af eru
öldinni, segir hann, liefir meira
verið rætt og ritað um hörnin
og fyrir börnin, en á öllum öðr-
um öldum samanlagt. Það er
eins og mannkynið sje nú fyrst
að vakna til vitundar um það,
að hörnin sjeu í raun og veru
öll von þess um batnandi og
fullkonmara lif. Enda er nú svo
komið, að ýmsir hinna merkustu
og ágætustu manna, sem nú eru
uppi, hafa helgað uppeldismál-
um þjóðanna störf sín og krafta.
Skólar eiga að leggja grund-
völlin að því að kenna barninu
listina að lifa. En til þess að
geta búist við því að ná eitthvað
áleiðis að þvi marki, verður að
gefa barninu frelsi til að lifa
bernskulífi sínu. Það þarf að
veita því slíkt umhverfi, að það
læri að nota liuga og liönd í
samvinnu við aðra, ekki út i
bláinn, heldur að settu marki.
Það er vissulega mikilsvert að
vita mikið og kunna margt, en
verulegra atriði ef þó það, að
kunna að nota þekkinguna, og
þó enn mest um vert, að eignast
þá afstöðu gagnvarl meðhræðr-
unum, þjóðf jelaginu, að hún
knýi til þess, að nota þekking-
una og þann mátt er hún veitir,
öðrum til gagns og blessunar.
Þetla hafa skólarnir um of
vanrækt. All of mikil áhersla
liefir verið á það lögð, að vita,
stundum meira að segja á það,
að hafa eftir orð án hugsunar.
Þaö væri freistandi a'ð segja ým-
islegl fleira frá skólanum á Aluir-
eyri, en hjer verður að láta staðar
numið. Myndirnar sem fylgja grein-
inni ættu að geta gefið nokkra hug-
mynd um þau atriði ýins seni hjer
hefir verið drepið á.
Ritstj.
Örskamt er síðan, að nokkuð
verulega har á þeirri skímu í
skólaheiminum, að gera þyrfti
skólana að fjelagslegri stofnun,
]iar sem venjur eru festar, þær
hestu er samtíðin þekkir, í sam-
bandi við húgsana og athafna-
líf, sem börnum er eiginlegt, en
sem miðar þó sem mest í þá átt,
er búast má við að þau eigi í
vændum. Alt uppeldi á fyrst og
fremst að miða að því, að gera
mennina fjelagshæfa, kenna
þeini að starfa saman, húa sam-
an. En til þess þarf fyrst og
fremst að rækta bróðurþelið,
hjartahlýjuna. Það þarf m. ö.
o. í öllu uppeldisstarfi, að
leggja meiri rækt, en verið hef-
ir, við kærleikshugsjón þá, sem
kristindómurinn er reistur á
fyrir 19 öldum.
Þelta er boðskapur Jiins þrosk
aða uppalanda, er jeg gat um
í upphafi, sem lieilsar öld barn-
anna glaður og gunnreifur og
trúir á „gróandi þjóðlíf með
þverrandi tár“, og fagnar af
lijarla „vagninum þeim, sem
eittlivað í áttina líður“. Og vissu
lega hefir þessi öld opnað oss
stórkostlegt og undravert útsýni
lil allra Jiliða og elílvi sísl á
sviði uppeldis og mentamála.
Visindin liafa sýnt og sannað,
svo ekki verður i móti mælt, að
ömurlegt ástand alls mannkyns-
ins, þjáningar, strit og stríð,
lculdi og lværleilcsleysi, spilling
allskonar og vandræði, stafi að
langmestu leyti af skorti á
lieppilegu uppeldi, og þau eru í
óðaönn við að leggja grundvöll-
inn að öðru betra, skajia meiri
og lietri og starfhæfari menn
fyrir hið margþætta fjelags- og
menningarlíf liins nýja tíma.
Þau kalla skólana að verki. Þau
gera miklar lcröfur til lvcnuar-
anna. Þau lieimta fómfúst starf
liygt á þekkingu á þeim and-
legu öflum er með liverju Jiarni
liúa. Þau lvalla eftir áliuga
barnsins og starfsþrá og lvrel'j-
ast þess að starfsorlvii sje veitl
i liolla farvegi. Og þau fullyrða,
að lil þessa dugi elclvi gamli
vfirlieyrslu-skólinn, þur og
stremliinn og kaldur og leikja-
fár, heldur verði að lireyta
mjög til um starfshætti alla
innan veggja skólans, sinna
meir hvötum barnanna og á-
hugaefnum, glæða starfsgleði
þeirra og starfsorku með meira
sjálfsnámi og samstarfi og færa
alt skólastarfið nær hinu dag-
lega raunhæfa lífi.
Ef það á við, að nefna þessa
öld fyrst og fremst öld barn-
anna meðal annara þjóða, þá
er það vissulega svo lijer á
landi. Það er fjæst með upp-
liafi aldarinnar, að liið opin-
bera fer nokkuð verulega að
skifla sjer af uppeldismálunum,
eins og kunnugt er. Fram til
þess tíma liöí'ðu heimilin svo að
segja alt slíkt á sinni könnu.