Fálkinn - 21.12.1935, Blaðsíða 21

FÁLKINN
19
Skólastúlkurnar við eldhúsborðið, í matreiðslukenslunni, síðasta úrið i
skólanum.
pabbi og mamma orðin að
mestu eða öllu einyrkjar, og
Ijví fáar frístundir til lærdóms
og leikja. Flest þeirra fá að
ganga í farskóla 2—3 mánuði
á ári, oft um langan veg, setj-
i illa bitaðar, þröngar stofur,
er þar hlítt yfir, fá lítið að sjá
og enn þá minna að vinna af
því, sem þau langar til og liefðu
bæði gagn og gaman af, þvi
skólinn á engin tæki og enga
möguleika til þess að verða
þeim að því liði, sem þau
þyrftu. Og ríkið launar kennar-
anum belmingi ver en bæja
og þorpa kennaranum og gerir
minni kröfur til lians og far-
skólinn er á allan liátt liafður
útundan. Þetta eru nú í fáum
dráttum þau skilyrði sem sveita-
Ijörnin liafa við að búa á liinni
nýju öld, svona yfirleitt. Sum-
staðar er það miklu betra, t. d.
þar sem komnir eru heimavist-
arskólar, eða þar sem föst
skólasetur liafa verið bygð, en
yfirleilt er farskólinn enn
drotnandi í sveitunum. Hjer
blasa einnig við ný viðhorf.
Sveitirnar eru ekki nú orðnar
það sem þær áður voru. Heim-
ilin geta nú ekki eins vel og
áður lagt undirstöðuna, þó lil
sjeu auðvitað fjölmargar und-
antekningar. Farskólinn er
þeim því allsendis ónógur. Og
þá blasir við hin eina verulega
úrlausn þessara mála fyrir
strjálbýlið, en það er að stofna
heimavistar skóla, reisa ný
ménningarheimili banda börn-
um á vissu aldursskeiði, búa
heimilið vel að kenslukröftum
og kenslutækjum og veita nýj-
um straum tækni og þekkingar
á nýjum kensluháttum inní
skólalífið. Og þá hefðu svéita-
börnin hestu þroska- og' menn-
ingarskilyrðin af öllum lands-
ins börnum. Og mesta gleði
okkar, gömlu sveitabarnanna, er
að sjá það og skilja, að þessi
tími er skamt undan. Ýmsar
sveitir liafa þegar riðið á vaðið
og beppnast vel, þó inargl
standi til bóta, og hinar munu
koma á eftir smátt og smátt.
Og þá er ekki síður liins að
vænta, að þjóðin vilkist svo á
næstunni, að hún spari við sig
svo sem eina miljón af sex, er
hún eyðir í áfengi og tóbak, og
leggi liana til þess að manna
börnin sín og tryggi þá jafn-
framt með því sína eigin fram-
tíð.
Snorri Sigfússon.
Demantcirnir
Blainey stóð við hliðina á honum
Iitia O’Hara. Hann svaf í skugganum
undir trje, greyskinnið, örmagna og
sárfættur eftir sólarbaksturinn í
miðri Afríku. Blainey laut niður
að honum og tók af honum byss-
una. Síðan tók hann stóran stein
upp úr vasa sinum og slöngvaði
honum af öllum kröftum á fótinn
á O’Hara. —
O’Hara veinaði af sýrsauka, ragn-
aði og kjökraði, en svitadroparnir
á enni hans gufuðu upp í þurra og
heita eyðimerkurvindinum — og
svo leið yfir hann. Fótleggurinn
hafði hrotnað undan steininum.
Blainey hnepti jakkann frá O’-
Hara og losaði með skjálfandi hendi
leðurubddu frá belti hans, opnaði
hana og tók upp úr henni tíu ó-
slípaða demanta. Þeir voru gljátaus-
ir og Hkastir óþ^'egnum sóda-mol-
um. Og frá beltinu sem var utan
um hann sjálfan, tók hann buddu,
sem lika voru tiu óslipaðir de-
mantar í og setti svo alla i aðra
budduna. „Tuttugu demantar —
luttugu þúsund sterlingspund1',
tautaði hann. Bara að þú komist
nú loksins úr þessu bölvaða landi“.
Dauðakyrð var kringum hann og
hann talaði við sjálfan sig til þes;
að halda sjer uppi. „Jeg hefði svo
sem getað drepið þig, kunningi, en
það gerði jeg elcki. Nei, svo vitlaus
var jeg ekki — allir geta orðið
fyrir „slysi“ og oltið um og bein-
hrotnað, en ef jeg hefði mölvað á
þjer hausinn — hvað hefði þá orð-
ið? — Ekki svo að skilja, að jeg
hefði látið mig varða um skoðun
þína á þvi, af því að ef að þú
hefðir sjálfur verið frómur þá
hefði þetta aldrei þurft að koma
fyrir, ekki einu sinni fyrir tíu þús-
und pund, en þú ljest mig altaf
jiræla i því sem verst var, og þó
áttum við.að skifta til helminga".
O’Hara leit upp. Hann var að
byrja að ranka við sjer aftur.
— Ónei, svo vitlaus ertu ekki.
Morðingjar finnast altaf. Én þú
deyr nú samt, þó að jeg myrði þig
ekki.
— Hvað ætlarðu að gera við
mig? hvíslaði O’Hara, og Blainey
stóð og hugsaði.
— Jeg verð víst að leggja þig
niðri við ána. Þú hrapaðir nefni-
lega niður Iirekkuna og fótbraust
þig-
O’Hara tók andköf. — En jeg dey
af þorsta hjerna. Dreptu mig hela-
ur en að láta mig liggja hjerna og
deyja af kvölum.
Lýsis- og mjólkur-
gjafir i fíarnaskóla
Akureyrar. Lýsinn
er helt ofan í börnin.
tuttugu.
Hann gætti að buddunni. — Þú
hefir náð í demantana mina hvorl
sem er. Þá geturðu verið ánægður
— og píndu mig ekki meira!
Blainey hrosti. — Nei, jeg vil
ekki drepa þig — það væri morð,
skilurðu, og þá munu þeir liklega
hafa uppi á mjer einhversstaðar.
O’Hara var ekki fisjað saman og
hann var eins harður og demant-
arnir, sem stolið hafði verið af
honum, en þó fór hann að gráta af
kvölum og skelfingu. Blainey slo
hann kinnhest. — Ertu raggeit,
bjálfinn þinn?
Eoks heyrðist O’Hara segja meo
veikri röddu: — Blainey, þú hefir
náð í tíu þúsund pundin mín. Viltu
gera eitt fyrir mig áður en þú ferð?
— Hvað er það?
— Gefðu mjer byssuna mína —
þú átt byssu sjálfur hvort eð er, og
ef jeg skýt mig þá er það sjálfs-
morð, sem þjer kemur ekki við.
Láttu mig ekki liggja hjerna eftir
og deyja úr þorsta.
Blainey hugsaði sig um. Gal hann
Ireyst honum, refnum? Demantana
hafði hann fengið, og þá mátti hann
gilda einu þó O’Hara skyti sig
eftir á.
— Jæja, jeg skal hjálpa þjer,
sagði hann og glotti. Hann tók skot-
hylkin út úr byssunni og fleygði
henni til O’Hara. — Jeg skal fleygja
skothylkjunum til þín, þegar jeg er
kominn yfir ána.
Hann lagði skothylkin í tóbaks-
punginn sinn og þegar hann þótt-
ist viss um að vera kominn úr færi
henti hann skothylkjunum til
O’Hara, dró hattinn niður í augu
og þrammaði áleiðis í næsta þorp.
Um kvöldið kom hann að hús-
inu þar sem Hendrik van der Mer-
we, kona hans og synir þrír átlu
heima. Það var mjög afskekt og
margra mílna leið til næstu hvítra
manna.
Hundur gelti og Hendrik gamli
heyrði fótatak — lagði frá sjer bók-
ina og leit upp. Þarna stóð Blainey
i dyrunum, hann hafði eiginlega
ætlað að sofa úti í nótt, en hafði
þá heyrt í Ijóni og varð feginn að
vera inni. Hann gat ekki talað af-
ríkumál og ensku kunni Merwes
ekki, en gestrisinn var hann fyrir
þvi. Blainey kom inn og var bor-
inn matur á borð fyrir hann.
En ekkert gat hann talað við fólk-
ið. Og svo tóku allir á sig náðir.
Eftir nokkra klukkutíma vöknuðu
allir við að drengur einn kallaöi
„baas“! og Hendrik gainli haltraði
út til að sjá hvað væri á seiði.
Blainey vaknaði og þreifaði eftir
huddunni dýrmætu með demöntun-
um og þegar hann fann að hún
var við heltið hallaði hann sjer
aftur og svaf áfram.
Þegar hann vaknaði aftur var alt
fólkið á fótum. Það var órólegt og
iðandi, eins og það ælti von á ein-
hverjuni og hann gat heýrt að
kerra var að nálgast húsið. Nú
greip hann ótti við það að þetta
gæti verið O’Hara — en hann skildi
ekki orð af þvi, sem sagt var.
IJann heyrði fæturna dregna er
synirnir voru að bera O’Hara inn.
Gamli fjelaginn hans var þá lifandi
og sá Blainey undir eins og hann
hafði opnað augun.
— Þetta er maðurinn, hvíslaði
hann á afríkumáli og Merwe og
synirnir gripu um báða handleggi
Blainey með svo miklu afli, að hon-
um fanst hann ætla að brotna. En
það þurfti ekki að taka fast á lion-
um, því að skelfingin hafði rænt
hann öllum mætti.
— Komið þið með hann hingað,
Frh. á bls.