Fálkinn - 08.01.1938, Blaðsíða 5

!'■ Á L K 1 N N
.■)
SmiSjuvik, sem er sahia sem Hamravík Kristrúnar (/ömlu i sögu
Giiðmundar Hagalín.
liugsað þar uni timbur, tisk og
fuglatekju á vorin.
Bæirnir að Horni eru ekki
réisulegir á vísu borgarbúans,
en jjeir eru úr timbri og járn-
klæddir utan og Iiklega ein-
bverjir veglegustu bæir í sveit
a voru strjálbygðá landi.
Bændurnir að Horni eru eins
og fólk er flest og mjög ólíkir
því, sm sagt er i jjjóðsögnum
íslands. En börnin eru mann-
fælin, vegna fólksfæðar, og
málið er veslfifskan í allri sinni
dýrð, að minsta kosti hjá roskna
fólkinu. Þarna rekumst við á
leifar rímnaaldarinnar í nöfn-
um fólksins, Strandirnar eiga
sinn Fal, Reimar, Betúel auk
fjölda margra annara rímna-
iiafna. Og einhverjir bera líka
nafn Likafróns jiess, sem rím-
urnar frægu eru kendar við.
Gömlu sögurnar af hinum
göldróttu og lieimsku Horn-
strendingum gleymast nú óðum,
og innan fárra ára tala aliir
norður þar mál nútímans án
liins einkennilega stirða d-
liljóðs af „Fjordonum fyrir
vestan“.
Að Horni eru nokkrar kýr,
sem gefa hörnunum mörgu og
smáu mjólk úr sínum litlu
júgrum, jiyí að kúnum er ekki
gefið vel, eins og J)ví miður á
sjer stað á fleiri barnmörgum
sveitabæjum íslands.
Það er margt fje í eign bænd-
anna J>arna, enda er Horn
og reyndar allir aðrir bæir á
Ströndunt mikil sauðfjárjörð
með góðri beit í fjöll og fjörur,
j)ótt fjeð gangi ekki jafnlengi
úti hjer og austan bjargs, vegna
snjóþyngsla víkurinnár. Hvert
sem auganu er rent, verða fyr-
ir ])ví fleiri eða færri kindur:
uppi á bjargi, niðri i grashill-
um, fram lil dala og upp lil
fjalla, allsstaðar skera livítar
gærurnar si]g frá mórauðn.m
mosanum eða iðgrænu grasinu.
Þær hlaupa undan, kindurnar,
þegar við fljúgum inn i Insta-
dal í áttina austur og upp á
hjarg, en það hefir engin áhrif
á okkur, sem jijótum með svarl-
fuglshraða austur og upp, upp
gróðurlitlar og allbrattar i)rekk-
ur og hjalla, sem mæða fljótt
hesta og gangandi menn, en
við j)reytumst ekki hið minsta,
vegna j)ess hve auðveldlega
vængir svartfuglsins bera okk-
ur um vegi loftsins. Og von
bráðar erum við komnir alla
leið upp í Almenningsskarð á
austanverðu Hornbjargi og liorf
um niður og austur yfir hinar
eiginlegu Hornstrandir íslands.
Það fvrsta, sem hlýtur að
vekja eftirtekt okkar forvitna
auga, eru björgin og hamrarn-
ii á hverri einustu snös og hæð
austur í ómælið. Og ekki fara
heldur hinar ótalmörgu víkur
og vogar fram hjá augum okk-
ar athyglislaust, því að j)að er
svo sjaldgæft að sjá hjer á
okkar víðfræga landi jafn fjöl-
breytt landslag, en j)ó hrikalega
fallegt um leið. Við höfum
J)ó engan frið til að lita nánar
á landslagið að sinni, því að
svartfuglamergðin í bjarginu
kaílar svo ákaft á fákinn okkar,
að við ráðum ekkert við hann,
en steypumst með honum niður
i hans eigin heimynni, Horn-
hjargið sjálft með hinum hundr-
að óvættum fornsagnanna í
hamraveggj um sínum.
Áður en varir, erum við
komnir langl niður í bjarg, og
þegar við litum upp, sjáum við
ekki lengur meira af brúninni
cn skörð hennar og net. Okkur
liggur við að svima við tilhugs-
unina um, að nú svifum við
cins og bandlaus sigmaður um
loft bjargsins, en öryggið kemur
á ný, er við höfum gripið í fið-
ur farskjótans og fullvissað okk-
ur þannig um okkar örugga
grundvöll.
Svartfuglinn litli hnitar nú
hringi, eins og hann langi til að
setjast, en þori j)að ekki vegna
byrðar sinnar. En við ])að gef-
ur hann okkur einmitt ágætan
tíma til nánari skoðunar á um-
hverfinu og hrikaleik þess.
Það fyrsta, sem við tökum
eftir við að líta niður eftir bjarg
inu sjálfu, eru hinar óteijandi
livílu dritskellur á klettaveggj-
um j)ess. Hver einasta sylla og
hver einasti þræðingur bera
merki hins ój)rifna fitgls, og
auk þess teygja dritrandir sig
langt niður frá hverri svllu og
hverri hillu, sem fugl situr á.
Við verðum lika strax undr-
andi, þegar við sjáum, hve ])jetl
fuglinn situr á syllunum. Það
er varla liægt að komast með
kuta milli neinna tveggja fugla
á neinni svllu eða hillu. Að ó-
gleymdri eggjamergðinni, sem
ekkert mannlegt auga og engin
veraldleg vjel getur þekt sund-
ur til hlítar, þótt svartfuglin-
mn sjálfum veitist auðvelt að
finna sitt egg oft á dag.
Bjargið er allbratt og hlaðið
u]>p af misháum kleltabeltum,
<n víðast hvar cr imdir því
heljarmikil skriða úr grjóti,
möl og leir, sem hrunið liefir
úr veggnum fyrir ofan í ára-
tugi og öldum saman. Við höf-
um varla tíma til að líta á hin-
ar skrítnu holufyllingar og
formfögru steinbása, hvað J)á
heldur til að skoða hinar
þroskamiklu plöntur í skjóli
kléttanna og undan áburði fugls
ins, svo snögt viðbragð tekur
farskjótinn okkar skyndilega
austur á bóginn og upp fvrir
brúnina.
Næst svífum við svo niður í
dal eða hvamm upp af litilli,
vogskorinni og klettóttri vík
austan við rætur hjargsins. Þessi
litla vík er Látravik, einhver
kynlegasti og fegursti staðurinn
i allri hinni hornstrensku fjöl-
breytni. Hvergi i J)essari litlu
vik eru klettarnir eða bakk-
arnir niður að sjónum lægri en
fimtán metrar, og allir lækir
falla hjer fram af hjörgum sem
tigulegir fossar i vasaútgáfu.
Einn af ystu vogilm vikurinnar
skerst alllangl inn, og nyrðri
veggur hans er svo sljettur,
sem nokkur klettaveggur getur
v'erið, enda er liann úr hlá-
grýti gamals gangs, sem liggur
til suðausturs upp i landið. Þessi
kynlegi veg'gur er kolsvartur á
lit, og við lit hans cr hinn hyl-
djúpi vogur kendur og kaliað-
nr Blakkibás.
Skamt austan við Blakkabás
Iiggur tröllahlað langl fram í
djúpið eins og hrvggja gerð af
móður náttúru. Og framan við
|)essa sterku blágrýtisbryggju er
smásker, sem hefir orðið við-
skila við hana og gerst heim-
kynni og hvildarstaður ritu og
máfa og hlotið hvítan lit að
launum.
Austasl i víkina skerst inn
annar vogur álíka stór og
Blakkibás, en ekki eins fagur.
En á vestri harmi þessa vogs,
sem her nafnið Svelgir, stendur
einn af sterkustu vitum lands-
ins, Hornbjargsvitinn, sem lýsir
sjerhvert vetrark.völd austur yf-
ir Húnaflóann og út vfir mis-
lvnl hafið.
Þótt okkur langi mjög lil að
líta inn í vitann og hið tignar-
iega íbúðarhús, sem er áfast við
hann vestanverðan, höldum við
áfram án tafar austur með
ströndinni og framhjá Axar-
fjallinu, sem er smábjarg með
fýlahreiðrum og talsverðum
gróðri. Og austan við ])að kom-
um við i hina fvrslu vilc au-i-
an hjargs, þar sem ekki eru
klettar allsslaðar fram í fjöru
Hrolleifsvik og j)jótum
framhjá eina góða lendingar-
staðnum í nánd við bjargið að
austan, Bjarnanesi, þar sem
Geirmundur heljarskinn hafði
eitt Hornstrandabú sitt forðum;
nú er það í eyði og hefir verið
það í mörg ár. Þar er allgott
tún, j)rátt fyrir áburðarleysi, en
lítið skjól fvri vindum og eng-
in fuglalekja, j)ví að bjargið
rjett austan við getur kallast
„heiðið“ með öllu.
Hæðirnar austan við Bjarna-
nes eru J)aktar lynggróðri og
stör og nefndar Hólkabætur af
ókunnum og óskiljanlegum á-
stæðum. Austan við j)ær tekur
við langur og grunnur dalur
með allstórri drynjándi á, sem
kallast Drítandi. Hún er ein-
hver merkilegasta á á j)essu
landi, því að hún fjell áður
Frh. á bls. U.
Hornvik sunnanverð. í baksýn er Hælavíkurbjarg, nœsi ngrsti oddi
íslands.