Fálkinn - 24.09.1938, Blaðsíða 2

2
F Á L K I N N
GAMLA BÍO
Ný mynd eftir hinni ódauðlegu
skáldsögu Alexander Dumas.
Aðalhlutverkin leika:
GRETA GARBO,
ROBERT TAYLOR.
Eldri kynslóö Reykvíkinga er enn
i fersku minni hinn ágæti ieikur frú
Stefaníu Guðmundsdóttur í „Kamelíu-
frúin“, leikritinu sem var spunnið
upp úr samnefndri skáldsögu Alex-
ander Dumas’ hins yngra, — „I a
Dame aux camelias".
Leikritið ávann sjer ennþá meiri
hylli en sagan. Því að aðalhlutverk-
ið var þannig úr garði gert af höf-
undarins hálfu, að það hlaut að
verða freisting allra góðra leik-
kvenna, sem fuiulu hjá sjer liæfileika
til geðþrifa í leik, — og kunnu að
nota þau. Þessvegna varð hlutverk
Marguerite Gautier um tugi ára eitt
eftirsóknarverðasta hlutverk allra
forustukvenna eða „primadonna“ —
að höfuðleiksviðum Evrópu.
Efni leiksins var liugnæmt. Það
liggur nærri hjartarótum flestra, sem
sagt er af ástum tveggja, er eiga að
unnast en ekki fá það. Þessvegna hef-
ir þessi gamla saga, í framsetningu
A. Dumas yngra, jafnmikið gildi og
þegar hún kom fram i öndverðu,
þegar höfundurinn gaf út efni leiks-
ins í skáldsöguformi, árið 1848. —
En þó níutíu ár sjeu liðin síðan, hafa
þau engu umþokað. Það var fjórum
árum eftir útkomu sögunnar, að höf-
undurinn sjálfur gerði- upp úr lienni
leikrit. Það átti ekki blíðum við-
tökum að fagna, fyrst i stað, því að
ritskoðunin bannaði það. Það þótti
sem sje „óguðlegt" við fyrstu sýn.
En nokkrum vikum siðar var það
leyft. Þeir sem sjá kvikmyndina,
munu geta skilið hversvegna þessi
leikur, sem nú er á níræðisaldri,
var fyrst bannaður og síðan leyfður.
Hann felur sem sje i sjer svo sannar
skoðanir, að jafnvel þó samtiðin,
bæði fyrir 90 árum og nú, fordæmi
þær við fyrstu sýn, hlýtur sú sama
samtið að vakna — og biðja fyrir-
gefningar á sjálfri sjer.
Þannig er efni leiksins varið.
Marguarite Gautier, sem er raun-
veruleg persóna, er höfundurinn
þekti — og hjet Marguerite Du-
pléssis — gerðist ginningardrós
ríkra manna, til þess að bjarga
elskhuga sínum frá að drukna í
mannhafinu. Þetta varð upphaf
vandræða þeirra beggja. Því að upp
af þessu óx tortryggnin — afbrýðis-
semin. Dumas lætur leikritinu Ijúka
þegar eini maðurinn sem elskaði
Marguerite, kemur að lokum að
banasæng hennar. Þá fyrst fær hann
að vita allan sannleikann.
— Þræði hins sígilda leikrits er
----- NÝJA Blö. ----------
Ali Baba
heimsækir borgina.
Amerísk skemtimynd hlaðin af
fyndni og fjöri og svellandi
söngvum. Aðalldutverkið leikur
liinn víðfrægi skopleikari:
EDDIE CANTOR
sem öllum kemur í gott skap.
Leikurinn fer fram í Bagdad og
í kvikmyndaborginni Hollywood.
í myndinni aðstoðar liinn frægi
Raymond Scott Quintett og hin-
ar spaugilegu Peters Sisters.
Leikrit Tryggva Sveinbjörnssonar
sendiherraritara hefir hlotið svo góð-
ar viðtökur á kgl. leikhúsinu í Kaup-
mannahöfn, að segja má, að höfund-
urinn hafi sigrað hina vandfýsnustu
áhorfendur. Dönsku blöðin eru að
kalla má einróma um að lirósa „Den
Rykfrakkar
fallegt ÚRVAL
GEYSIR
FATADEILDIN
fylgt að kalla má frá upphafi til
enda í talmynd þeirri, sem sýnd
verður í GAMLA BGÓ. Aðalhlut-
veikin, Marguerite og Armand Duval,
sem þau Stefanía og Helgi Ilelgason
Ijeku hjer fyrir nær þrjátíu árum,
leika í kvikmyndinni Greta Garbo
og Robert Taylor. Þess er ekki þörf,
þegar um svo kunna leikendur er
lille Verden“, en svo lieitir leik-
urinn, og sænsk blöð og norsk birta
ítarlegar greinar um það, frá frjetta-
riturum sinum í Khöfn. Hjer birtist
mynd af atriði úr leiknum, sem sýn-
ir Bodil Ipsen, bestu núlifandi leik-
konu Dana ásamt Poul Reumert.
Hinn mikli máttur ímyndunarinnar.
Á enskum spítala kom nýlega fyrir
merkilegt sefjunartilfelli. Kona, sem
ganga átti undir hættulegan upp-
skurð, hafði verið lögð á borðið.
En þegar til kom vantaði klóró-
formið til þess að svæfa liana með.
Meðan hjúkrunarkona var send eftir
svefnlyfinu, var gríman lögð fyrir
andlit hennar, en það hafði þau
áhrif að konan fjell í dá — ein-
göngu fyrir ímyndunina. Læknarnir
tóku strax eftir hvað fyrir hafði
komið og byrjuðu uppskurðinn án
þess sjúklingurinn yrði nokkurs var.
Ameríkumenn hafa mikla hneigð
til austurlanda, ekki síst hins dul-
arfulla timabils, sem heimurinn
þekkir af frásögn „1001 nótt“ og
líkra sagna. Það er því ekki óeðli-
legt, þó að þeir grípi stundum til
þess, í kvikmyndum sínum, að láta
viðburðina fljúga á hið æfintýra-
lega svið austurlanda og segja sögur
og sýna, í umhverfi Harun al
Raschids.
Sagan af Ali Baba má þó ekki
skiljast svo, að hún sje tilraun til
þess að rifja upp gamlar stað-
reyndir. Þvert á móti. Þegar les-
andinn fær að vita, að það er
Eddie Cantor, sem leikur aðalhlut-
verkið, verður lionum undir eins
ljóst, að hjer muni gaman á ferðum
en ekki alvara. Og Eddie Cantor
kemst þannig frá hlutverkinu, að
áhorfandanum að myndinni verð-
ur enn ljósara en honum gat dottið
i hug fyrirfram, að hjer er um
„eintómt grín“ að ræða.
En ekki vantar umhverfið.
Eddie Canton leikur langan
þátt i myndinni í liinu æfin-
týralega umhverfi Austur-
landa, frá því fyrir þúsund
árum. En þó að umhverfið
sje „klassiskt“ fer Cantor
ekki í felur með hina frá-
bæru eðlisgáfu sína. Hanu
yfirgengur sjálfan sig i þess-
ari mynd, og það er blátt á-
fram ótrúlegt, hve neyðar-
lega vel hann leikur.
Enda hefir myndin hlot-
ið þær viðtökur meðal stór-
þjóðanna, að til hennar er
oftast jafnað núna, þegar
talað er um skopmyndir.
Hún liefir það til síns ágæt-
is, að mikið er í umgerð
hennar borið, en innihaldið
—leikur Eddie Cantors —
kafnar ekki undir umhverf-
inu.
Myndin er af Eddie Can-
ton í aðalhlutverkinu.
„Tuttugustu aldar Fox-fjelagið“,
hið mikla kvikmyndafjelag er Sonja
Henie hefir leikið hjá, hefir ráðið
hana til þess að leika i þrem kvik-
myndum á þessu ári. Kaupið sem
hún fær er liðlega hálf miljón króna
fyrir hverja kvikmynd.
Það eru fleiri dýragarðar i Þýska-
landi en í öllum öðrum löndum
Evrópu til samans.
að ræða, að segja frá meðferð
þeirra á hlutverkunum. En þess
verður að geta um Garbo, að hún
segir, að „aldrei hefir mig langað
til að leika hlutverk vel, ef jeg get
ekki leikið Marguerite“. Þeir sem
sjá myndina dæma um, hvort Greta
Garbo geri ekki vel við það hlut-
verk, sem hana „langar í“.
Það hefir verið sagt, að Ilitler
ætlaði að taka Marlene Dietrich í
sátt og gera liana að einskonar
„hirð-Ieikkonu“ í Þýskalandi, eftir að
hann hafði sjeð ýmsar kvikmyndir
hennar. En áður höfðu þýsk blöð far-
ið mörgum óvingjarnlegum orðum am
Marlene, eftir að hún fjekk amerísk-
an borgararjett i fyrra. Nú hefir hún
lýst yfir þvi, að hún ætli sjer alls
ekki til Þýskalands, heldur verði
hún áfram í Ameríku. En um sama
leyti ganga öldurnar hátt vestra og
aðalumræðuefni blaðanna eru hinar
frægu leíkkonur, sem mest orð hefir
farið af. Blöðin segja, að þær sjeu
að vísu allmiklir listamenn, en allir
sjeu orðnir hundleiðir á þeim, og
verði að krefjast þess, að fólk eins
og Greta Garbo og Marlene hætti að
sýna sig í kvikmyndum.