Fálkinn - 22.10.1938, Blaðsíða 8

8
F Á L K I N N
Guðm. Daníelsson:
Teofani.
Teofaní. — Jú, það er enginn vafi,
þetta er hún, jeg held jeg muni nafn-
ið hennar, og þakka skyldi mjer! —
En að hún sje að gifta sig núna,
getur það átt sjer stað? —■ Nú, því
ekki það? Það stendur hjer í blað-
inu, og hversvegna skyldi jeg vera
að rengja blaðið?
„í dag voru gefin saman í hjóna-
band ungfrú Inga Bertelsen og herra
Jón Jónsson 1. meistari á Fjallkon-
unni — — —■“
Það eru fjárakorninu engar rúnir,
sein lijer eru prentaðar, stúlkan er
einfaldlega gift þessum meistara, og
þau um það.
Jeg fjekk þetta blað í gærkvöldi
með áætlunarbílnum frá B.S.R. Bíl-
stjórinn er löngu orðinn kunningi
minn og vinur, því i þau fjögur
sumur, sem jeg er búinn að standa
hjer á veginum og jafna ofaníburð-
inn hefur þessi maður ekið hjer um
i sjömanna vagninum sínum, ýmist
austur eða vestur, og sem sagt:
hann færir mjer blöðin. —
En meðal annara orða, það var
ekki vinur minn bílstjórinn, sem
jeg ætlaði að fara að minnast á,
það var Teofaní, bannsett brellan
sú arna. — Já, bannsett segi jeg
vegna þess, að því góða, sem jeg
átti hjá henni að fagna, hef jeg nú
gleymt, en hinu, að jeg eyddi einu
sinni fimm krónum hennar vegna,
gjöreyðilagði spánýja skó og tápaði
vinnu í veginum mánaðartíma, það
man jeg ennþá. —
Teofani, hún lijet þessu nafni hjá
okkur vegastrákunum, af því hún
var ein af þessum fegurðargyðjum
íslands, sem fundust í sígaretlu-
pökkunum um þetta leytið, það er
að segja, myndirnar af þeim fund-
ust þar. Nú má ekki skilja þetta svo,
að í augum okkar liafi Inga Bertel-
sen borið svo af öllum stallsystrum
sínum í sígarettupökkunum, hvað
fegurð snerti, að það hafi verið á-
stæðan til þess, að við heiðruðum
hana eina með þessu virðuglega
tyrkneska heiti, nei, ástæðan var
sú, að eitt heiðríkjublátt laugar-
dagskvöld uppgötvuðum við liana
ljóslifandi hjerna á sjálfri tjaldflöt-
inni okkar. Hún kom út úr B.S.R.
bílnum, sem numið hafði staðar á
vegkantinum og var á austur leið.
Siðan hvarf bíllinn austur á öld-
urnar, en hún stóð ein eftir á veg-
ínum með litla tösku í hendinni.
Fyrst af öllu tók jeg eftir höndinni
á henni, langri hönd, mjórri hönd
og hvítri með safírsteinhring a
fingri og rúbínrauðum nöglum. Jeg
sá þetta vegna þess, að jeg stóð
fyrir aftan ysta tjaldið á flötinni
rjett út við veginn. Við hlið ínína
stóð vinur minn, Áki gryfjumaður,
hann, sem þá um kvöldið hafði eign-
ast inynd þessarar handgrönnu dis-
ar við sín síðustu sígarettuinnkaup.
Þegar atliugun mín loks beindist að
svip stúlkunnar, þá sá jeg þetta
slrax: Ávalt andlit, hökuskarð, of-
urlítið stútlagaður munnur eins og
hálfmyndaður koss lægi á vörunum,
stór augu, brúnt hár klipt í topp,
sem fjell niður á ennið.
„Kannastu við hana?“ hvislaði
jeg og rak í liann olnbogann.
„Það er Teofanistúlkan, sem jeg
keypti í kvöld“, hvislaði Áki á móti.
Jeg vissi þetta auðvitað, jeg var
bara að reyna hann.
Nú var ekki svo að skilja, að
stúlkan ætlaði að ganga í hóp okk-
ar vegamannanna, hún Ijet sjer ein-
ungis nægja að senda eitt feimnis-
laust bros frá sínu ávala andliti
inn í hóp okkar, síðan sneri hún
sjer rösklega við og hálf hljóp
norður vegspottann, sem lá heim að
steinhúsi söðlasmiðsins.
Söðlasmiðurinn var feitlaginn,
góður maður, sem þarna hafði sest
að fyrir tveim árum, bygt sjer
vandað hús í fúnkis, tók á móti
sumargestum og seldi sælgæti, sig-
arettur og vindla allan hlýrri helm-
ing ársins. Hann var yndi og eftir-
læti okkar vegastrákanna. Hjet
Daníel.
Við Áki litum hvor á annan og
þpgðum. „Jeg á mynd af henni,“
fanst mjer hann hugsa með hálf-
gerðu yfirlæti. Þetta var í fyrsta
sinnið, sem mjer mislíkaði við liann,
liann þurfti andskotann ekkert að
vera að sláta sig af þessu, það var
af tilviljun að hann liafði eignast
þessa mynd. Jeg spýtti við tönn og
ljet sem mjer kæmi ekkert við milli
himins og jarðar.
„Viltu sígarettu?" spurði hann og
otaði að mjer hálftómum pakka.
„Nei, mjer sýnist þú ekki hafa
af miklu að bjóða. Þar að auki er
jeg að fara upp til Daníels. Vértu
sæll!“ Jeg beið ekki eftir því, að
hann biði mjer samfylgd sína og riks
aði norður veginn á eftir stúlkunni.
Jeg heyrði hláturinn í henni, þegar
jeg kom að búðardyrunum, en þeg-
ar inn kom, var hún þar ekki leng-
ur, hún var komin inn á kontór.
Daníel stóð einn í kompunni svona
með liýrara bragði. Ja, só var ekki
fúll á svipinn.
„Hananú. Hananú. Ekki á að láta
standa á sjer. Jeg skil. — Helie.
Hvað var það fyrir höfðingjann?"
„Sígarettur,“ svaraði jeg þurlega.
„Hvað niargar vill höfðinginn
hafa? Fimm? Hálfan pakka? —“
„Komdu með þrjá pakka,“ þrum-
aði jeg og kastaði seðli á borðið.
Daníel varð alvarlegur á svip, hann
var á móti glannalegri eyðslu hjá
unglingum, enda þótt hann væri
kaupmaður.
„Hvaða tegund viltu fá?“ spurði
hann nú.
„Teofani.“
Þegar jeg kom aftur suður að
tjöldunum, liafði jeg gengið úr
skugga um, að hamingjan var ekki
mín megin, heldúr Áka, hún fansl
ekki i minum pökkum, þar voru
bara þrjár kerlingarnornir, sem jeg
fleygði svo ofan í smurolíupott hjá
bílunum og trappaði þar niður.
Þetta var einskonar fórn til Teo-
faní. ;■—
Dagarnir liðu og jeg jafnaði möl-
inni eins og mjer var upp á lagt.
Sumargestir Daníels gengu um veg-
inn í góðviðrinu og yrtu á mig um
leið og þeir fóru hjá. Þetta var alt
saman fínt fólk, en það kemur ekki
málinu við, jeg horfði bara á Teo-
faní, rúbínrauðar neglur hennar,
brúnt hárið, sem glitraði í sólinni
og liálfmyndaða kossinn á vörum
hennar.
„Ertu ekki þreyttur að moka
svona allan daginn? Þvi færðu þjer
ekki heldur sumardvöl hjerna á
hótelinu?“ spurði hún með sinni
guðdómlegu, dimmu rödd og leit til
mín alveg sjerstöku augnaráði.
„Já, jeg — já, eiginlega hef jeg nú
verið að hugsa um það,“ svaraði
jeg og liorfði á eftir henni, þar
sem hún gekk með hinum gestunum
í burtu. — Svona fólk, það er að
segja sumardvalarfólk, gengur nefni-
lega um sjer til heilsubótar og
skemtunar og hefir ekki tíma til
að tala lengi í einu við verkamenn-
ina. En þetta hafði þó í öllu falli
verið augljós bending hjá henni.
Og jeg fann það greinilega að jeg
var byrjaður að elska þessa mann-
eskju og að jeg var alls ekki á
þeirri rjettu hillu í lífinu, jeg átti
að vera fínn maður og fó mjer
sumardvöl. „Bölvuð óhepnin yfir
mjer, að geta aldrei klófest mynd
af henni,“ hugsaði jeg oft með sjálf-
um mjer. Jeg reykti og reykti eins
og jeg gat, en það var sama, hvað
marga pakka jeg keypti, ekki kom
hún. Og mjer sveið það meira og
meira að strákhimpið hann Álti
skyldi vera að státa með hana upp
á vasann. Hann var að sýna ýmsum
hana og það með þessum líka litla
gorgeir, rjett eins og það væri sjólf
stúlkan, sem hann ætti! — Jeg vissi
til þess, að hún kom stunduni í
gryfjurnar með öðru fólki, en að
það væri vegna Áka og málæðis hans
það þorði jeg að fortaka, hún átti
þar aðeins leið um á sínum heil-
næmu gönguferðum. —
Sunnudagsmorgun einn frjettum
við það í tjöldin að skemtun ætti
að verða i Gilsbakkasamkomuhúsi.
Sá staður var 25 km. austar með
veginum, en engum vegamanni ægir
sú vegalengd, þegar um ball er að
ræða, því altaf er nóg af bílum á
ferðinni. Það greip mig strax, að nú
yrði jeg að gera alvöru úr því að
nálgast Teofaní, auk þess væru þetta
í raun og veru síðustu forvöð, því
strax á mánudagsmorguninn var
fyrirhugað að flytja tjöldin og alt
hafurtaskið um tugi kilómetra vestur
á bóginn. Svo hafði verkstjórinn
fyrir lagt, og það var karl, sem
slóð við sínar áætlanir. Jeg var i
dálítið æstu skapi út af þessu, og í
þeim ham labba jeg inn í tjaldið til
Áka og hlamma mjer niður á eitt
fletið. Áki stóð innar við súluna
og var að raka sig.
„Helvíti er að maður skuli ekki
fó útborgað í dag, jeg á ekki nema
tvær krónur í vasanum til að fara
með á ballið,“ segir liann og gýtur
til mín augunum út úr sápufroðunni.
„Þú hefir myndina af Teofani,“
svaraði jeg illkvittinn. Hann fyrtist
ekki við þetta. „Maður kaupir ekki
landa og aðrar nauðsynjar fyrir
hana,“ gegndi hann með tungu-
broddinn út i annari kinninni, lil
þess að ná betur af sjer liíungnum.
Þá sló nýrri hugmynd niður í haus-
inn á mjer eins og leiftri.
Seldu mjer myndina. Jeg býð þjer
fimm krónur í hana.“
Það var eins og öllum hreyfitaug-
um Áka væri skyndilega kipt úr
sambandi. Hann bara glápti.
„Selja — fimm krónur — liá?“
stamaði hann. „Mjer er alvara. Jeg
borga liana með fimm krónum út
í hönd,“ svaraði jeg þurlega og tók
upp seðilinn. Áki káfaði steinþegj-
andi ofan í brjóstvasann, fiskaði upp
úr homun myndina og rjetti mjer.
Hann var bersýnilega á glóðum um
að mjer snerist hugur og tók það
ráð að þegja. Þá fyrst, þegar seðill-
inn var horfinn ofan i vasa hans,
rak hann upp hlátur og sagði að
þetta væru þau bestu kaup, seni
hann hefði gert. Jeg vissi, að þetta
gat líka orðið fjárhagslegur gróði
fyrir mig, þar sem sígarettukaup
mín mundu stórminka. Auk þess
var þrá hjarta míns gerð ofurlítil
skil með þessu. En því þagði jeg
auðvitað yfir.
Jeg var injög vongóður meðan jeg
beið kvöldsins i tjaldinu mínu, því
enda þótt handbært skotsilfur mitt
væri nú aðeins fyrir biífarinu, inn-
gangseyri og kanske einum eða
tveimur kaffibollum, þá taldist mjer
svo til, að fátt mundi geta hrært
hjarta ungrar viðkvæmrár meyjar á
við það, þegar maður segði henni
frá því, með fjálglegri andagift auð-
vitað, að maður hefði eytt sínum
síðustu krónum fyrir mynd af henni.
Á sama liátt hlaut fjelagi minn að
falla í hennar augum, þegar hún
frjetti um artarleysi lians. Annars
óttaðist jeg samkepni Áka ekki liót.
Skuggar tjaldanna voru farnir að
teygjast til austur loks þegar lagt
var af stað. Jeg hafði aldrei verið
hræddur i bíl, enda þótt hart væri
ekið, en nú bölvaði jeg bílstjóranum
okkar fyrir ógætilega keyrslu, það
var eins og hann vissi það ekki,
aulinn sá, að farmurinn var enginn
hversdagsmannskapur, en hann
hafði heldur ahlrei haft auga fyrir
kvenlegri fegurð og þekti ekki
ástina.
Alt fór þó vel, og Teofaní lioppaði
heil á húfi út úr boddíinu, þegar á
áfangastaðinn kom. Vegna auraleys-
isins sá jeg mjer ekki fært að taka
stúlkuna strax að mjer, það gerði
inngangseyririnn, sem heimtaður
var við dyrnar, jeg sá ekki betur
en Áki, glanninn, kæmi þar í minn
stað. „Minn tími kemur bráðum,“
hugsaði jeg. „Sjáum til, þegar þú
ferð að snúast í því að útvega þjer
landann og flángsa með fullum
mönnum." Von mín rættist þó ekki
nema að litlu leyti, því jeg liefi aldrei
vitað nokkurn mann jafn eldfljótaú
að útvega sjer vín, og hann fór
ekkert í flángs á eftir. Sem sagt,
jeg var aðeins að byrja að dansa
við Teofaní, þegar hann er þar
kominn aftur. Þaðan af skemur var
viðræðan á veg komin, sem von
var. Hitinn í danssalnum, þrengslin
og það, að þetta væri í fyrsta sinnið,
sem við dönsuðum saman, var alt
og sumt, sem okkur liafði borið á
góma, auk þess sem hún var búin
að ámálga það einu sinni við mig,
að jeg ætti að taka mjer sumardvöl
á hótelinu, því þar dönsuðu gestirnir
oft eftir grammófónsmúsik á kvöld-
in. Jeg þrýsti henni ofurlítið að
mjer, þegar hún sagði þetta, og hún
kleip mig í fingurinn á móti, ]iá
var það sem dansinn var búinn og
Áki kom.
„Jæja, börnin góð, þið skemtið
ykkur," sagði hann með einkenni-
legu glotti framan í okkur og
lagði handlegginn á öxl Teofaní.
Jeg hafði ekkert við það að athuga,
þó hann dansaði við hana næsta
dans, jeg mátti ekki vera of eigin-
gjarn, og svo fjekk jeg mjer aðra
(lansmey til bráðabirgðar. En hvern-
ig sem því vjek við, þá liurfu þau
mjer nú alveg sjónum hin tvö. Það
leið langur tími og ekki sáust þau.
Lokst stóðst jeg ekki lengur mátið
og hóf leit. Þetta var ekkert ljetta-
verk, eins og líka drepið var i liús-
kofann. Jeg ruddi mjer þó Jeið uni
alt húsið með olnbogaskotum og
harðfylgi.
„Og jeg sem átti eftir að segja
henni frá myndinni," tautaði jeg i
öngum mínum. „Gaktu á þínum
löþpum,“ hvæsti m,aður nokkur,
sem jeg tróð um tær, og sparkaði á
eftir mjer. Sá var ekki með hluttekn-
inguna í minn garð.
„Setjum nú svo, að hann kyssi
hana fyrir mjer, þegar hann er orð-
inn fullur, — og það fyrir mina pen-
inga!“ hugsaði jeg og braust út úr
dyrum. Jeg hljóp niður að bílunum,
sem altaf voru að koma og fara.
Þar var fult af syngjandi lands-
hornamönnum og gleðimönnum,
sem veifuðu flöskum framan í veg-
farendur.
„Hafið þjer sjeð mann me.ð stúlku
hjerna nýskeð?“ spurði jeg og rendi
vonaraugum til hægri og vinstri.