Fálkinn - 08.12.1939, Qupperneq 3

F A L K I N N
Mannfjöldinn við
finsku ræffismanns-
skrifstofuna í. des-
ember.
(Ljósm. Fúlkinn).
-fl , * ’* ■::■
EFTIRMINNILEGT
FULLVELDISAFMÆLI
VIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
Ritstjórar:
Skúli Skúlason.
Ragnar Jóhannesson.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
Aðatskrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1-6.
Skrifstofa i Oslo:
Anton Schjötsgade 14.
Blaðið kemur út hvern föstudag.
Áskriftarverð er kr. 1.50 á mán.,
kr. 4.50 á ársfj. og 18 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglýsingaverð: 20 aura millim.
HERBERTSprenf.
Shraðdaraþankar.
Frumhýlingurinn er að jafnaði
fyrningalítill og það er ekki tiltöku
mál. Því að það er undir flestum
kringunistæðum margra ára verk, að
kpma sjer upp fyrningum, hvort
heldur þær eru í hlöðunni eða spari-
sjóðshókinni. Það eru margir smáir
afgangur, sem skapar þær fyrningar,
er veita tryggingu — eru varasjóð-
ur, jjegar illa fer og aflinn hrekkur
ekki fyrir eyðslunni.
Hrafna-Flóki varð heylaus á fyrsta
vetri, en honum var það ekki láandi.
Hann vantað’i reynsluna. Við getum
ekki sagt það sama. Við höfum
reynsluna og liún er sú, að islenskt
tíðarfar og árferði yfirleitt er svo
stopult og laust við alt meðalhóf, að
hjer á landi er bvýnni þörf á vara-
sjóðum en í nokkru öðru nálægu
landi af „hey, mat og eldivið“ —
þessu jjrennu, sem vár ])að eina,
sem karlinn hafði nokkurntíma vant-
að í húskapnum. Menn hafa á undan-
förnum áratugum ve.rið að glin.a
við heyleysishættuna með ýmsum
lagaboðum: eftirlití um ásetning, fóð-
urforðabúrum og þvílíku, og það er
orðið tiltölulega sjaldgæft að menn
drepi skepnur sínar úr hor, Enda
síður freisting til að ofsetja á, þar
sem nú er sæmilegur markaður fyrir
sauðfje, sem áður var stundum eng-
inn. En þeir bændur eru þó til enn-
þá, sem telja það búhygni að drepa
úr hor, þeir vinni það upp á fjenu,
sem fram fleyíist á góðu árunum.
Hinsvegar er ekkert eftirlit með
])ví, að fólk h'-fi nægar matarbirgð-
ir, enda væri ögerlegt að koma þvi
eftirliti á lijá einstaklingnum. Það er
af sem áður var, að sveitafólk hirgði
sig upp til árs eða missiris i einu
— samgöngurnar hafa gert það ó-
þarft og það er i rauninni til þæg-
inda. En það er hægt að hafa eftirlit
með því, að landið í heild sje jafnan
birgt að nauðsynjavörum til ákveð-
ins lágmarkstima og það er ráðdeild
i þvi. Vegna þess, r.ð þó að þessu
fylgi nokkuð rentulap, ])á forðar það
hinsvegar frá nokkrum hluta hins
mikla álags, sem kemur á vörurnar
hvenær sem aðflutnin- ar verða erfið-
ir bæði sjálfri verðhækkuninni á
erlenda markaðinum og þeim gifur-
lega aukakostnaði, sem legst á: strics-
vátryggingum og farmgjaldahækkun,
Það er golt að fyrna hey, en það er
ekki siður gott að fyrna mat — og
eldivið.
Og það er ekki síst nauðsynlegl
að fyrna fje. íslenski frumbýlingur-
inn á engar fyrningar i fje, heldur
aðeins skuldir. Spurning hvort hann
á nokkrar fyrningar af lánstrausti.
Það er hlutverk komandi ára að
safna þeim.
Það liefir stundum verið sagl um
oss íslendinga, að vjer sjeum tómlátir
i framkomu og lítið gefnir fyrir að
flíka tilfinningum vorum á strætum og
torgum. Hjer er líka fátt um hópgöng-
ur og útifundi, og eigi slíkt sjer stað
fer alt ósköp rólega og friðsamlega
fram, — oftast nær. Menn taka yfir-
leitt dauflega í það að fylkja liði og
láta vilja sinn kröftuglega i ljós á
þann hátt.
Þó hefir það sýnt sig, að þeir at-
burðir geta gerst, sem ýta nokkuð
við tómlæti íslendingsins. Og það var
einmitt það, sem gerðist á síðasta af-
mælisdegi íslenska fullveldisins, 1.
desember 1939.
Þennan dag, 1. des., er það venja,
að frani fari allumsvifamikil hátiða-
höld í tilefni hins þýðingarmikla af-
Það er síst að furða, að finski
skáldsnillingurinn Sillanpáá er liýr
á svipinn á þessari mynd. Á sím-
skeytinu, sem hann er að lesa, er til-
kynning um, að sænska akadcmíið
hafi veitt honum bókmentaverðlaun
Nóbels fyrir 1939.
mælis. Ýmis fjelög og flokkar standa
þá fyrir samkomum, en aðalforyst-
una hafa stúdentar haft, bæði með
skrúðgöngum, ræðum á opinberum
vettvangi, blöðum og mörgu fleiru.
Svo var og nú. Hátíðáhöld liöfðu ver-
ið undirbúin með venjulegu sniði.
En þá gerðust þeir atburðir austur í
Evrópu, sem gerbreyttu útliti þessa
hátíðisdags vor Íslendinga. Það var
árás Rússa á Finna. Þennan dag var
lílil þjóð að verja líf sitt og frelsi
gegn risaþjóð búinni ægilegum hern-
aðartækjum á landi, í lofti, á sæ. Og
það var ein Norðurlandaþjóðanna,
sem ráðist var á.
íslenskir stúdentar aflýstu öllum
hátíðahöldum sinum þennan dag og
sama gerðu svo að segja öll önnur
fjelög og flokkar. En í þess stað
boðaði Stúdentaráð Háskólans og
Stúdentafjelag Reykjavikur til hóp-
göngu til ræðismannsskrifstofu Finna
til að votta liinni striðandi ])jóð
samúð. Úr þessu varð svo hin
stærsta hópganga, sem sjest hefir
hjer. Var gengið frá Stúdentágarð-
inum og var fylking stúdéntanna
einna svo stór, að þegar fylkingar-
hroddurinn var á Tjarnarbrú voru
Theodór Árnason, rithöfnndur,
verður fimtugur 10. þ. m.
þeir siðustu að fara frá Garði, en
þrír gengu í hverri röð. Niðri i bæn-
um hættist svo við fjöldi fólks. Við
ræðismannsskrifstofuna staðnæmdist
mannfjöldintí og ávarpaði þar Bárður
Jakobsson, form. Stúdentaráðs, ræð-
ismann Finna, L. Andersen og bað
hann skila kveðju til finsku þjóðar-
innar, en ræðismaðurinn þakkaði.
Voru síðan leiknir þjóðsöngvar Finna
og íslendinga.
Var þessi atliöfn stúdentum og al-
menningi í Reykjavik til hins mesta
sóma.
HVGR
ER MAÐURINN
Nr. 10.
Maðurinn er