Fálkinn - 29.03.1940, Blaðsíða 3

F Á L K I N N
3
YIKUBLAÐ MEÐ MYNDUM.
fíitstjórar: Skúli Skúlason.
Ragnar Jóhannesson.
Framkv.stjóri: Svavar Hjaltested
A ffalskrifstofa:
Bankastr. 3, Reykjavík. Sími 2210
Opin virka daga kl. 10-12 og 1 —(5..
Skrifstofa í Oslo:
A n t o n S c h j ö t s g a d e 1 4.
Blaðið keinur út livern föstudag.
kr. 4.50 á ársfj. og 18 kr. árg.
Erlendis 24 kr.
Allar áskriftir greiðist fyrirfram.
Auglýsingaverð: 20 aura millim.
HERBERTSpre/i/.
Skraddaraþankar.
„Skríð þú ekki, smokraðu þjer
ekki, gakk þú götu lífsins með föst-
um skrefum og vertu upplitsdjarfur.
Vertu ekki heigull. Klæðstu ekki
einkennisbúningi samtiðar þinnar,
til þess að lita út eins og aðrir
menn. Kallaðu það ekki svart, sem
aðrir kalla svart, ef þjer sjálfum
sýnist það vera hvítt. Stattu frjáls
og óháður, vertu sjálfum þjer nóg-
m. Farðu rjetta leið. Það er engin
skömm að því að vera fátækur, en
að verða ríkur með því, að afsala
sjálfuhi sjer sjálfstæði sinu - það
er óvirðing.
Vertu ærlegur og hreinskilinn.
Segðu ])að, sem þú heldur rjelt vera
og tifðu samkvæmt því, sem þú
kennir. Hræsnarinn er verri en
svikarinn. Vanatrú er verri en van-
trú. —
tlafðu j)or í brjósti og vertu ekki
hikandi og ragur í lífsbaráttunni.
Lífið er stríð og barátta hjá öllum,
það er þjáning og freisting. Brjóttu
J)jer brautina fram á við, án Jtess
að kvarta og kveina. Dreifðu birlu
og gleði, hvar sem þú ferð um far-
inn veg, hversu myrkt, sem þjer
virðisl lífið vera. Láttu þín eigin
sár verða lækningu annara. Láttu
aldrei lnigfallast. Berðu höfuðið liátt,
beygðu J)ig aldrei í knje, beittu
aldrei vopnum.
Og komdu einhverju i fram-
kvæmd! — Láttu æfina ekki verða
einskis nýta og fara í súginn. —
Reyndu að gera heiminn betri en
hann var, á einhvern hátt, sem ])ú
gelur. Þú þarft ekki að vinna stór-
virki nje vinna kraftaverk, en láttu
eitthvað sjást til merkis um, að Jui
hafir verið til. Spor eftir J)ig.
Stærra verk er ekki hægt að
vinna undir sólinni en að maður
geri einhvern lítinn afkima bjart-
ari, farsælli, sólarríkari en hann
var. Að maður reyni að breyta víti
myrkursins i eitthvað í áttina til
sólheima á þessari jörð. Það er starf,
sem gefur sálinni sín laun.
Mesta blessunin, sem hverjum
manni er gefin er sú, að geta starf-
að. Einbeittu allri orku þinni að
starfinu, sem l)ú hefir með liönd-
um, og ])á muntu höndla allan þann
frið og alla J)á farsæld, sem þú
óskar þjer hjer í heimi. Hláturinn
gleðin og sólskinin er alt fóigið i
starfinu."
l>að eru meira en hundrað ár sið-
an skotski spekingurinn og þjóðfræð-
ingurinn Carlyle sagði þessi orð. En
gildi þeirra er órýrnað enn.
SELMA LAGERLÖF
LÁTIN
Margir eru þeir, sem kannasl
við gömlu konuna á -Márbacka,
sem nú er nýdáin. Vafalaust hver
cinasti íslendingur, sem kominn
er til vits og ára, hefir lieyrt
hennar getið og líklega flestir
lesið eitthvað eftir hana. Því að
þessi heimsfræga sænska skáld-
kona hefir orðið furðulega vin-
sæl með íslenskum lesendum, og
er því ástæða til að harma, að
ekki skuli fleiri verk hennar
liafa birst á íslensku en þegar
hefir orðið. Þó hefir margt eftir
hana verið þýtt, 1. d. eitt mesta
og þektasta verk hennar, Jení-
salem, i tveim hindum. Viða á
livorki uppgjafaklerkurinn Gösta
Berling né hinar glæstu frúr sög-
unnar og þá ekki ,-Kavaljer-
arne“ vermlensku, sem líkastir
eru riddurum í miðaldaæfintýr-
um, umvafðir ljóðrænum stemn-
ingum.
En margt af smærri verkum
Selmu Lagerlöf hefir þó íslend-
ingum auðnast að sjá á sínu
máli og lumnað að meta. En
hvorki þau nje önnur verk
hennar verða talin hjer upp.
í nálægt fjörutíu ár hefir
Selma Lagerlöf l)úið að Már-
hacka í Vermalandi, og þar ljest
hún. Og þar fæddist hún. Hún
Si/nishoni af eiginhandarskrift skáldkonunnar á nafn-
spjaldi hennar, er hnn sendi Fálkgnnm í þákklætisskyni
fyrir yrein, sem bla&ið hirti um hana fyt'ir fáum árum.
íslandi hefur hún nær því verið
lesin upp til agna þessi saga um
hændurna, sem lögðu það á sig
fyrir trú sína og hugsjónir, að
yfirgefa átthaga sína og óðul til
þess að dvelja á sönni slóðum
og Kristur gerði á hjervistardög-
um sínum.
En frægasta verk hennar,
Gösta Berlings saga, er enn ó-
þýtt á islensku, og er það illa
farið, slíka stíltöfra og frásagn-
arlist, sem sú hók hefir að
gevma, hún er þrungin fjarræn-
um æfintýrahjarma frá upphafi
li! enda. Aðalpersónurnar eru
ekki hversdagslegar persónur,
hefir því með sanni getað tekið
undir vísuna:
„.... .Ia, om jag komme mitt i
del förlovade land,
lill Vármland jag ándock
átervánder.
.la, dár vill jeg leva, ja, dár
vill jag dö ....“
Hún festi kaup á þessari föð-
urleifð sinni eftir för sína til
landsins helga, þegar hún hafði
.lerúsatem i smíðum, uni alda-
mótin. Þar hefir hún lifað í kyr-
þev síðustu árin, fjarri ys og' þys
stórhorgalífsins, en oft hefir þó
verið þar gestkvæmt, þvi að
liana hafa heimsótt spekingar og
Selma Lagerlöf:
Þessar bækur Itai'a verið
þvddar á íslensku:
Föðurást
Þýtt hefir Björg Þor-
láksson. Verð kr. 5.00.
Jerusalem I. II.
Þýtt hefir Björg Þor-
láksson. Verð samtals
kr. 7.00
Bækur þessar fást hjá bók-
sölum, en aðalútsala er hjá
Bókaverslun Sigurðar Krist-
jánssonar, Bankastræti 3. —
spámenn af mörgum þjóðlönd-
um, aðdáendur nær og fjær.
Fáum skáldum hefir verið
sýndur jafn mikill heiður í lif-
anda lífi og Selmu Lagerlöf.
Fvi'st allra Svía fjekk hún No-
belsverðlaun. Það var árið 1909.
Og 1914 varð hún ein liinna
„átján ódauðlegu" í Sænska Aka-
demíinu, fyrst allra kvenna.
Selma Lagerlöf hataði stríð
og afleiðingar þeirra af öllum
Imga. Það sýndi skáldsagan
„BannlysV', sem kom út 1919,
eftir lieimsstyrjöldina miklu. Sú
bók er þrungin hryllingi og við-
hjóði á villimensku stríðsins. Svo
'fór svo, að á síðustu ævidögum
hennar hvíldi skuggi viðurstvggi-
legrar ofbeldisstyrjaldar yfir
einni nágrannaþjóðinni og ógn-
aði jafnvel hennar eigin landi.
Sjálfsagt hefir það daprað síð-
ustu stundir þessarar miklu konu.
Öll þau heiðursmerki, sem heim-
urinn liafði hvlt hana með á
hennar löng ævi, gaf hún til
frelsisharáttu Finna.
Selma Lagerlöf er nú látin í
hárri elli. En afreksverk hennar
mun ekki falla. Hún var ein
hinna ódauðlegu sagnameistara;
hina innri sögu sjálfrar liennar
er erfitt að greina gegnum verk
hennar. Hún túlkar hugsunar-
hátt heillar þjóðar, opinherar
uppistöðuna í eðli fólks sins.
Dagblaft í Bandaríkjunum hjclt þvi
tram einu sinni á árunum, að ef
ráðist yrði í að leggja járnbrautir
þar í landi, þyrfti jafnframt að
byggja nýja geðveikraspítala, því
að fólk mndi verða vitlaust, er J)að
sæi cimreiðarnar þjóta um landið.
Þýskur prófessor sannaði „með
Iærdómi sínm og málsnild" að J)að
væri ómögulegt að nota járnbrautir,
þvi að fólk mundi fá blóðnasir og
kafna af loftþrýsting undir eins og
J)að færi yfir landið með 25 kíló-
metra hraða.
Þegar Westingliouse,? sem upp-
götvaði vacum-hemilinn, kom til
auðkýfingsins Vanderbilts til l)ess
að fá hjá honum fjárstyrk, var hann
rckinn út með þeim ummælum, að
Vanderbilt hefði ekki tíma til að
tala við flón.
Þeir, sem lánuðu Hobert Fulton
peninga til þess að vinna að gúfuf-
skipinu, sem hann var að smíða þá.
kröfðust þess af honum, að hann
segði engum frá, að þeir hefðu lán-
að honum, þvi að fólk mundi skop-
ast að þeim, ef það frjetti. að þeir
eyddu fje í slíka flónsku.