Fálkinn - 08.11.1940, Blaðsíða 11

F Á L K I N N
11
Theodór Árnason:
Merkír tónlistarmenn lifs og liðnir.
Jolian Severin Svendsen.
EFTIRMIÐDAGSKJÓLL.
Þessi kjóll er fallegur í sniðinu,
en efnið þarf að vera gott og fallegt
á iitinn. BeltiS er breitt og má setja
slaufu á þaS. Kjóllinn er góður fyrir
kvenfólk, sem er dálítiS feitlagið.
GÓÐUR SKRIFSTOFUKJÓLL
úr gráu ullarefni, meS hvitum
kraga og hvítum leggingum fremst á
ermum.

Drekkiö Egils-öl
9
í KAFFIHÚSINU.
Frli. af bls. 6.
dunda við borð barónsins, og í
speglinum gat hann fylgst með
því sem fram fór. Hann sá kon-
una koma inn aftur. Hún tók
upp kortið, leit á það og brosti.
fór hún í kápuna, bauð góða nótt
og geldk út.
Jakob gamli opnaði dyrnar
fyrir henni. — Góða nótt frú.
Þakka yður fyrir. Hann lokaði
dyrunum og leit á úrið. Það var
kominn lokunartími.
Laugardaginn næsta á eftir,
fékk Jakob gleðilega heimsókn.
Það var fulltrúinn og kona hans.
Einn kaffi og einn súkkulaði, al-
veg eins og í gamla daga.
Svo leið vika, og Jakob hafði
samviskukvahr. Baróninn hafði
ekki látið sjá sig.
Svo kom hann inn eitt mánu-
dagskvöld um hálftíuleitið eins
og venjulega. Hann var i gömlu
gráu fötunum sínum — og gler-
augu í staðinn fyrir einglyrni.
Jakob liagræddi i kringum hann,
og sem snöggvast langaði hann
til að spyrja hvort það ætti að
vera whisky, en hann sat þó á
sjer. Óumbeðið færði hann lion-
um te með sítrónusneið, og kom
svo með vindlakassa. Ne-i, þakka
yður fyrir Jakob, ekki núna. Jeg
•.... hann ræskti sig .... jeg
er ekki vel fyrirkallaður til þess
að reykja i kvöld.
— Einmitt, sagði Jakob gamh,
og fór aftur með vindlana. Það
var var svo sem ekkert við því
að segja, þó að baróninn yrði að
halda svolitið við sig, núna fyrsta
kastið. Síðasta vikan hefir má-
ske verið honum nokkuð út-
gjaldasöm.
VERNDARDÝR
HERDEILDARINNAR.
Ein herdeildin frá Wales, sem var
i Frakklandi, hafSi geit með sjer,
sjer til trausts og halds.
1840—1911.
Þegar Johan Svendsen var sestur
að í Kaupmannahöfn sem hljóm-
sveitarstjóri konunglegu „kapellunr,-
ar<‘ (1883) og farinn að láta lil sín
taka í hljómlistarlífi horgarinnar,
hjeldu menn alment, þeir, sem ekki
vissu betur, að hann væri Dani, —
og það var þá jafnframt tengt saman
að þeir Anton Svendsen og hann
væru bræður, en Anton Svendsen
var þá konsertmeistari hjómsveitar-
innar. Hvorugt var rjett. Johan
Svendsen var Norðmaður, fæddur
(1840) og uppalinn í Noregi. En
svo fór vel á með þeim Anton Svend
sen og honum, að vel mátti halda
að þeir væri bræður. Enda undi
Anton sjer ekki í hljómsveitinni eftir
að Johan varð að láta af störfum
þar vegna heilubilunar og sagði upp
sín starfi litlu síðar.
Fyrstu tónlistarmentun sína fjekk
‘Johan Svendsen í heimahúsum hjá
föður sinum, og lærði hjá honum á
flautu og fiðlu. Virðist sú tilsögn
hafa verið með ágætum, enda ekki
skort hvorki hæfileika nje ástund-
un, þvi að 15 ára gamall fjekk
Johan stöðu í hinu norska „Jæger-
korps“, sem hljóðfæraleikari og 23
ára gamall fór hann í hljómleika-
ferðalag til útlanda, -— sem fiðlu-
snillingur og gat sjer ágætan orð-
stir hvarvetna, þar sem hann ljet
til til sín heyra.
Árið 1864 hafnaði hann i Leipzig
til þess að afla sjer frekari tónlistar-
mentunar. Lagði hann uppliaflega
aðallega stund á fiðluleik, — en sök-
um taugaveiklunar varð hann þó
hrátt að draga af sjer við fiðluna
og snjeri hann sjer þá með því
meira kappi að hljómfræði- og
„komposition“-náminu.
Ekki mun Svendsen hafa verið
blankur fyrir í þesum fræðum, því
að brátt fóru nú að birtast heil-
steyptar og stórbrotnar tónsmíðar
eftir hann, sem gerður var að góður
rómur, svo seni all tilþrifamikil
hljómkviða i D-dúr.
Rösk þrjú ár dvaldi Svendsen í
I.eipzig að þessu sinni, en fór siðan
(1867) i hljómleikaferðalag um
Norðurlönd. En upp úr því lagði
hann leið sina til Parísar og tók
þar enn upp tónlistarnám, en lagði
auk þess slund á sögu og heimspeki,
hverfur heim til Noregs (1893). Hefst
nú samstarf með þeim Grieg og hon-
um. Tóku þeir við allri stjórn tón-
listarfjelagsins (,,Musikforeningen“)
og unnu saman mikið starf og með
góðum árangri. Vildu þeir bæta tón-
listarsmekk almennings og liefja
norska tónlist til vegs, og varð mik-
ið ágengt. Svendsen var nú lifið og
sálin í tónlistalífinu í Kristjaníu um
fimm ára skeið. En 1878 fór hann
enn í leiðangur til útlanda og var
að heiman í tvö ár. Kom þá aftur
til Kristjaníu og tók upp störf sín
þar. En ekki nutu þeir Kristjaníu-
búar hans nema um þriggja ára
skeið.
Rjeðst • hann nú til konunglega
leikhússins í Kaupmannahöfn (1883)
og gerðist' stjórnandi hljómsveitar-
innar. Þar festi hann fyrst rætur og
vann þai mikið og glæsilegt starf,
sem lehgi verður í minnum haft.
Því að það var mál manna, þeirra
sem kunnugir eru og hafa verið, að
aldrei hafi vegur hljómsveitar kgl.
leikhússins í Kaupmannahöfn verið
jafn mikill og þann aldarfjórðung,
sem Johan Svendsen sveiflaði sprota
sínum yfir sveitinni. Allan þann
tima var Anton Svendsen fyrsti
„konsertmeistari“ og hægri hönd
hljómsveitarstjórans, og liafði það
ekki all-litla þýðingu, hversu prýði-
legt samstarfið var með þessum á-
gætu snillingum.
Auk þessa starfs ljet Johan Svend-
scn annars mikið til sin taka í tón-
listarlífi borgarinnar. Meðal annars
kom hann upp á ári hverju um nokk-
urt skeið stórfeldum „fílharmónisk-
um“ hljómleikum, þar sem fluttar
voru stórbrotnar tónsmíðar hinna
merkustu tónskálda, erlendra.
Öðru hvoru, þegar tóm var til,
hrá hann sjer í hljómleikaferðalög til
útlanda, og jafnan var honum fagn-
að vel, hvar sem hann kom fram,
og óx hróður lians með ári hverju.
Meðal annars tók hann þátt í „norsku
hljómleikunum“ aldamótaárið.
Svendsen var mikill hljómsveit-
arstjóri. Undir sprota hans var
hljómsveitin eins-og sóló-hljóðfæri
í höndum afburða snillings. En hann
var líka mikið tónskáld. Margar
tónsmíðar hans eru bæði stór-brotn-
ar og stór-merkar, aðrar eru minni
fyrirferðar, en allar bera þær vott
um að höfundurinn var snillingur og
mikill kunnáttumaður.
Það háði Svendsen allmikið, að
hann átti oft við lasleika að stríða.
og hjelt áfram að yrkja. Á þeim -■ Hann mun hafa ofþreytt sig ungur,
árum samdi hann meðal annars
fagran „fiðlukonsert“. En atvínnu'
hafði hann sem fiðluleikari i hljóm-
sveit Odeon-leikliússins.
Árið 1871 er hann aftur kominn
til Leipzig og semúr þar hverja
tónsmíðina af annari, þar á meðal
hljómkviðu, sem hann nefndi „Sig-
urð Sember“ og annan fiðlukon-
sertinn. Þetta sama ár brá hann sjer
til Ameriku og giftist þar.
Næsta ár er hann kominn til
Þýskalands aftur. Dvaldi hann þá
um hríð í Bayruth, hjá Wagner, og
er sagt, að Wagner hafi haft miklar
mætur á hinum norræna tónlistar-
manni. Og nú stjórnar Svendsen
sjálfur D-dúr hljómkviðu sinni,
þeirri, sem fyrr 'er nefnd, á Ge-
wandhaus-hljómleikum í Leipzig.
Svendsen er nú orðinn fullþroska
listamaður. Hann er þegar orðinn
víða kunnur fyrir tónsmiðar sinar
og sem fiðluleikari og hljómsveitar-
stjóri og hinir merkustu tónsnill-
ingar hafa miklar mætur á honum.
Fýsir hann nú að „geta látið gott
af sjer leiða“ i föðurlandi sinu og
svo að taugakerfið var í hinu mesta
ólagi. Voru misjafnlega mikil brögð
að þessu, en þessi taugabilun varð
til þess, að lokum, að hann varð að
láta af störfum við kgl. leikhúsið
fyrr en annars hefði orðið, árið.
1908, og andaðist 1911.
Solnbörn komið
00 seljið FÁLKANN.
Egils ávaxtadrykkir